Rijksoverheid
Aanbiedingsspeech Miljoenennota 2012
Toespraak | 20-09-2011
Toespraak van minister De Jager bij de aanbieding van de Miljoenennota
2012 aan de Tweede Kamer.
Mevrouw de Voorzitter,
Terwijl ik hier de Miljoenennota 2012 aan uw Kamer aanbiedt, trekt om
ons heen de financiële en economische tegenwind steeds meer aan. En dat
zorgt voor veel onrust. Er dreigt wat, al weten we niet precies hoeveel
er komt, en wanneer. In elke bedreigende situatie geldt: Je kunt pas
achteraf echt zeggen hoe groot het was. Achteraf weet je pas hoe zwaar
de storm was. En achteraf zie je pas wat de gevolgen voor je huis
waren.
Maar het is duidelijk dat de dreiging groot is, dat er heel wat aan de
hand is in de wereldeconomie en in de eurozone. En het is ook duidelijk
dat we ons schrap moeten zetten, om overeind te blijven. Want ook al
kunnen we de kracht van de storm nu nog niet bepalen, we kunnen ons er
wel zo goed mogelijk op voorbereiden.
Dat is de achtergrond waartegen deze Miljoenennota is opgesteld.
Dit kabinet heeft al bij z'n start vorig jaar gezonde
overheidsfinanciën tot hoofddoel gemaakt. Een keuze voor evenwicht en
houdbaarheid. En een keuze voor de toekomst van onszelf en van onze
kinderen. Vergeleken met een jaar geleden is de onzekerheid over de
economie sterk toegenomen. Nu blijkt eens te meer dat de keuze voor
gezonde overheidsfinanciën een heel verstandige is geweest. Want
daardoor hebben we een voorsprong op de aanwakkerende storm: we zijn
immers al een jaar bezig het huis weer te verstevigen.
Juist met het oog op de onrust, juist met het oog op de tegenwind,
juist met het oog op de economische onzekerheid, legt de Miljoenennota
2012 opnieuw de nadruk op gezonde overheidsfinanciën en op herstel van
de financiële stabiliteit. Dat is de basis van het
financieel-economische beleid.
Een koersvast beleid:
* dat beschermt, maar niet áfschermt;
* dat krachtig is, maar ook flexibel;
* en dat schokken weerstaat en kansen pakt.
Ik licht de hoofdlijnen graag kort toe. En ik begin bij de grote
opdracht die we in eigen land hebben op het gebied van de
overheidsfinanciën, namelijk: die overheidsfinanciën op orde brengen.
De internationale schuldencrisis onderstreept problemen die het gevolg
zijn van grote tekorten en hoge schulden. De wereldwijde neergang van
de afgelopen jaren heeft ook in Nederland diepe sporen getrokken. Het
vergt een grote krachtsinspanning om de buffer van vóór 2008 weer op te
bouwen.
Dat zal niet pijnloos gaan. Daarbij zet de vergrijzing de publieke
uitgaven in de toekomst extra onder druk. Vooral de zorgkosten nemen in
de toekomst nog flink toe.
Geholpen door de budgettaire discipline van dit kabinet is het
begrotingstekort al wel geslonken. Volgens de huidige inschatting
blijft het begrotingstekort al in 2012 net binnen de zo belangrijke
Europese drieprocentsgrens. Daarmee maakt Nederland z'n reputatie waar
van financieel solide en betrouwbaar land. Maar daarmee is het tekort
nog niet weg en neemt onze schuld nog steeds toe.
We geven elke dag te veel uit. Vorig jaar elke dag meer dan 80 miljoen
euro; dit jaar elke dag 70 miljoen euro; en volgend jaar elke dag zo'n
50 miljoen euro.
En dat is dus wel minder te veel, maar nog altijd veel te veel.
Door de economische onzekerheid kan het bovendien meer inspanning
kosten om de inkomsten en de uitgaven in evenwicht te brengen.
Dit kabinet kiest voor een vaste koers in onzekere tijden. Daarom is
het pakket van 18 miljard euro aan besparingen onverminderd
noodzakelijk.
Niet om het beste jongetje van de klas te zijn; Niet om te besparen om
het besparen; Wel om de collectieve voorzieningen betaalbaar te houden
en Nederland schokvast te maken.
Naast het werk aan evenwichtige overheidsfinanciën is een tweede grote
opdracht voor dit kabinet: herstel van de financiële stabiliteit op
Europees niveau. De actuele problemen in de eurozone vragen om een
tijdige en tegelijkertijd structurele aanpak. Er staat voor Nederland
veel op het spel. Ons land verdient z'n geld voor het grootste deel
over de grens. Wij hebben veel zakelijk belang bij de Europese interne
markt, de euro en een stabiel eurogebied. Dat is een krachtig argument
om mee te doen aan de maatregelen voor financiële stabiliteit in de
eurozone. Nederland werkt daar dus aan mee om erger te voorkomen. Maar
de voorwaarde daarbij is dat we voor de langere termijn voorkomen dat
één zwakke broeder andere landen meetrekt in z'n val.
De problemen van nu zijn niet ontstaan doordat er geen regels waren
opgesteld bij de introductie van de euro. De problemen van nu zijn
ontstaan doordat de handhaving van de regelsvolstrekt niet kon worden
afgedwongen.
* Daarom moeten we nú in actie komen.
* Daarom moeten we nú de regels aanscherpen, met afdoende sancties en
een onafhankelijke scheidsrechter.
* Daarom moeten we nú het besmettingsgevaar uitbannen voor de
toekomst, zodat ook notoire begrotingszondaars aangepakt kunnen
worden.
Mevrouw de Voorzitter,
Dit kabinet houdt rekening met een opstekende storm. Je kunt nu nog
niet zeggen hoe groot, hoe hard of hoe heftig het wordt. Maar het is
wel duidelijk dat 2012 voor veel mensen een zwaar jaar gaat worden. We
moeten scherpe keuzes maken en die zullen af en toe pijn doen. Ik ben
daar niet blij mee. Ik ben er wel van overtuigd dat het nodig is. Nodig
om ons huis zo stevig mogelijk te maken; Nodig om de storm zo goed
mogelijk te weerstaan; En vooral nodig om dichter in de buurt te komen
van een goede, evenwichtige en houdbare toekomst.
Dank u wel.