VU medisch centrum
Literatuur en Geneeskunde: Ontspoorde cellen - Voor wachten geen talent
13 juli 2011
Op woensdag 21 september vindt het jaarlijkse symposium Literatuur en
Geneeskunde plaats, dat deze keer over kanker gaat. Er zijn bijdragen
van onder andere Manon Uphoff en Ronald Giphart, dagvoorzitter is
journalist/schrijver John Jansen van Galen. In de aanloop naar het
symposium toe bespreekt Arko Oderwald zes boeken waarin ontspoorde
cellen de hoofdrol spelen. Deze keer `Het evenwicht: Ineens kanker' van
Martin Bril.
Op 4 december 2008 was Martin Bril
sinds lange tijd weer tafelheer bij De Wereld Draait Door. Die ochtend
mailt hij aan een 'showcollega': "Het gaat. Vanavond DWDD. Nu al
nerveus." Aan tafel vertelt hij wat hem het afgelopen half jaar heeft
beziggehouden: er was een tumor geconstateerd, een uitzaaiing in zijn
nek van een oorspronkelijke tumor in zijn darmen, chemo en bestraling.
Hoewel lange tijd vanwege zijn ziekte niet meer in de krant heeft hij
toch erg veel gedaan: twee boeken gemaakt, veel gelezen. Maar zijn
zomer was naar de haaien gegaan. Ondertussen wrijft hij voortdurend in
zijn handen.
In het voorjaar van 2010 verscheen 'Het evenwicht: Ineens kanker'. In
dit boek zijn columns en verhalen van Martin Bril opgenomen die hij
schreef over de twee keer dat bij hem kanker werd geconstateerd. Deze
stukken zijn aangevuld met e-mails aan vrienden, bekenden en artsen.
Verreweg het grootste deel van het boek beslaat het laatste levensjaar
van Martin Bril, tussen april 2008 en april 2009. Door dit boek weten
we nu hoe zwaar ziek hij was op die avond dat hij bij DWDD zat. "Ik
voel in mijn lijf de chemo tekeergaan", schreef hij die ochtend in een
e-mail. Hij had voortdurend pijn, met name in zijn handen, hetgeen het
werken ernstig belemmerde. Op 13 januari 2009 mailt hij: "de strijd is
in volle gang, maar of hij winbaar is - ik weet het niet. Het is
somberen geblazen dus, en werken. En dan weer vrolijk." Op 3 februari
mailt hij aan de Volkskrant dat de ziekte hem dreigt in te halen.
Zo is een beklemmend boek ontstaan. De meestal wat afstandelijker (in
de goede zin van het woord) columns, gedichten en verhalen, waarin hij
op ongeëvenaarde wijze en mooier dan ooit zijn waarnemingen noteert, en
de veel directere en persoonlijke e-mails, houden elkaar in evenwicht.
"We moesten weer wachten. In de gezondheidszorg is wachten het talent
dat telt." En dat was een talent dat Martin Bril niet bezat. In zijn op
een na laatste mail zegt hij: "het is slecht. Niks lijkt te helpen.
Mijn hoofd lijkt van mijn nek te vallen. Ik heb het niet lang meer.
Binnenkort landt de rolstoel hier." Zijn laatste mail een paar uur
later, negen dagen voor zijn dood, is een bestelling van 18 boeken van
Simenon, over wie hij een boek wilde schrijven. Beter kan zijn leven in
het laatste jaar tussen hoop en realiteit niet worden uitgedrukt, denk
ik.
Arko Oderwald
bron: Tracer