Weer van vroeger geeft inzicht in toekomstig klimaat
Klimaathistorici uit de hele wereld bijeen op het KNMI
19 september 2011 - Scheepsjournalen van historische schepen op weg
naar overzeese gebieden, rapporten van weerstations in voormalige
koloniën, maar ook logboeken van marineschepen uit begin vorige eeuw
geven een gedetailleerd beeld van het weer in vroeger dagen. Alleen
zijn deze historische weergegevens pas bruikbaar voor klimaatonderzoek
als ze zijn samengebracht in een computer. Om dit arbeidsintensieve
proces goed te laten verlopen, komen klimaathistorici van over de hele
wereld bij elkaar op het KNMI in De Bilt van 21 tot 23 september.
Scheepsjournaal van het Nederlandse schip Noordbeveland uit 1761. Bron:
KNMI
Scheepsjournaal uit 1761
Historische weergegevens bevinden zich in archieven verspreid over de
hele wereld. Het opsporen en omzetten van deze historische waarnemingen
gebeurt binnen het onderzoeksproject ACRE (Atmospheric Circulation
Reconstructions over the Earth). De coördinatie hiervan is in handen
van het Britse nationaal meteorologisch instituut Met Office. Om deze
digitalisering van historische data zo efficiënt mogelijk uit te
voeren, is het noodzakelijk om de wereldwijde activiteiten op elkaar af
te stemmen en informatie uit te wisselen.
De uitgebreide verzameling historische weergegevens biedt een schat aan
informatie en tal van mogelijkheden voor klimaatonderzoek. Volgens Rob
Allan van Met Office en coördinator van ACRE zorgen de historische
weerdata voor een beter begrip van de patronen en veranderingen in het
klimaat van de voorbije eeuwen. Met deze kennis kunnen de
klimaatmodellen voor de toekomst verbeterd worden, want het
uiteindelijke doel van het verzamelen van historische weermetingen is
klimaatverandering nog gedetailleerder in kaart te brengen.
Als de gegevens digitaal zijn, gaat Gil Compo van het Amerikaanse NOAA
(National Oceanic and Atmospheric Administration) ze verwerken in een
complete heranalyse dataset die de toestand van de atmosfeer zal
beschrijven. Een eerste versie vanaf 1871 tot nu is eerder dit jaar
gepubliceerd. Daarnaast zullen er tijdens de workshop op het KNMI nog
vele andere toepassingen van de historische weermetingen worden
toegelicht.
Maar eerst moeten de talloze cijfertjes en weerbeschrijvingen nog
overgetikt worden van de antieke journalen en logboeken naar de
computer. Dat arbeidsintensieve proces is wereldwijd in volle gang. Om
zoveel mogelijk oude meetgegevens tegen zo laag mogelijke kosten te
kunnen digitaliseren, zetten kennisinstituten tegenwoordig steeds vaker
vrijwilligers in die data via internet invoeren. Zo kunnen
geïnteresseerden via www.oldweather.org meehelpen met het overtikken
van weerobservaties van marineschepen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
De vrijwilliger kan zelf een schip uitzoeken en naarmate hij meer data
uit de logboeken verwerkt, opklimmen van matroos tot kapitein van het
schip.
Een deel van de historische data in Nederlandse archieven is door
KNMI-medewerkers ontcijferd, ingevoerd en geanalyseerd, maar een nog
groter deel ligt te wachten op een tweede leven als rekenmateriaal. Een
internetproject zoals Old Weather hoort volgens betrokken
KNMI-onderzoeker Albert Klein Tank tot de mogelijkheden om de rest van
de opgeslagen Nederlandse scheepsjournalen en logboeken te
digitaliseren.
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut