IGZ: 'Risico's ziekenhuiszorg avond, nacht en weekend beter afdekken'
Persbericht van Inspectie voor de Gezondheidszorg
Ziekenhuizen moeten de risico's voor de patiëntveiligheid in de avond-,
nacht- en weekenduren beter afdekken. Dat vindt de Inspectie voor de
Gezondheidszorg (IGZ) op basis van onderzoek naar het verschil in
patiëntveiligheid in ziekenhuizen tijdens kantooruren en de uren
daarbuiten.
De minister van VWS vroeg de inspectie in 2008 te onderzoeken of er
verschil is tussen de patiëntveiligheid in ziekenhuizen tijdens
kantooruren enerzijds en de avond-, nacht- en weekenduren (ANW-uren)
anderzijds. Directe aanleiding daarvoor waren signalen vanuit de
verloskunde dat er in het ziekenhuis buiten kantoortijden meer baby's
rond de geboorte zouden overlijden en dat dat mogelijk het gevolg zou
zijn van personele onder bezetting.
Om een eventueel verschil in patiëntveiligheid aan te tonen, deed de
inspectie onderzoek in drie verschillende zorgketens: herseninfarct,
heupfractuur en tweedelijns bevallingen. De inspectie keek in de drie
ketens naar verschillen in sterfte tijdens kantoortijden en de
ANW-uren. Ook onderzocht zij of er verschil is in de factoren die van
invloed zijn op de patiëntveiligheid tijdens en buiten kantooruren.
Sterfte
Het onderzoek naar sterfte heeft geen nieuwe inzichten opgeleverd. De
Nederlandse cijfers komen overeen met cijfers uit internationaal
onderzoek en geven een gedifferentieerd beeld. Bij patiënten met een
herseninfarct werd een verhoogde sterfte in het weekend, de nacht en in
de vroege ochtend gevonden. Hierbij is echter geen rekening gehouden
met de ernst van het herseninfarct. Patiënten met een heupfractuur
hebben juist een verlaagde kans op sterfte als zij in de avond zijn
opgenomen, verder is er geen verschil. In de verloskunde is in de avond
en nacht een verhoogde perinatale sterfte te zien bij de groep
zwangeren onder behandeling bij de gynaecoloog. Dat verschil is er weer
niet in het weekend. Een oorzakelijk verband tussen sterfte (en
calamiteiten) en tekortkomingen in de zorgverlening kon in dit
onderzoek niet worden aangetoond. Om te kunnen achterhalen of dat
verband er is zal meer en ander onderzoek nodig zijn.
Risico's patiëntveiligheid
Uit het onderzoek naar de factoren die van invloed zijn op de
patiëntveiligheid en uit het calamiteitenonderzoek komt naar voren dat
de risico's in de avond-, nacht- en weekenduren voor alle acute zorg
situaties feitelijk van gelijke aard zijn. De risico's ontstaan met
name als gevolg van het onvoldoende beschikbaar zijn van voldoende
gekwalificeerd personeel bij piekdrukte en in situaties waarin
onverwacht specifieke deskundigheid is vereist. De mate waarin
geïmproviseerd kan worden met personeel om toch aan een onverwachte
grotere zorgvraag te kunnen voldoen is gedurende de avond-, nacht en in
het weekend veel kleiner dan tijdens kantooruren en dat vergroot het
risico op onveilige situaties. Met name in de verloskunde kunnen van
het ene op het andere moment acute veranderingen optreden in de
situatie van moeder en kind die vragen om directe bijstelling van het
behandelbeleid. Ook ervaren zorgverleners in de avond of nacht soms
drempels om de dienstdoende behandelaars te bellen waardoor
noodzakelijke beslissingen soms later of te laat worden genomen.
Beter afdekken
Hoewel een oorzakelijk verband tussen sterfte in de ANW-uren en de zorg
in die uren niet kon worden aangetoond, heeft de inspectie tijdens het
onderzoek gezien dat de risico's in de ziekenhuiszorg tijdens de
ANW-uren beter kunnen en moeten worden afgedekt. De inspectie roept
daarom de gehele ziekenhuissector op zich aan dit rapport te spiegelen.
Elk ziekenhuis en elke ziekenhuisafdeling moet zich de vraag stellen in
hoeverre de in dit onderzoek gevonden risicofactoren daadwerkelijk
aanwezig zijn en of er voldoende aan is gedaan om de patiëntveiligheid
te borgen. Zo moet er onder meer tijdig extra personeel ingeroepen
(kunnen) worden bij onverwachte drukte en moet een medisch specialist
met specifieke deskundigheid voor een complex probleem direct
beschikbaar zijn. De hoofdbehandelaar moet bovendien duidelijk
vastleggen welke medische behandeling met de patiënt is overeengekomen
en met wie overlegd moet worden bij complicaties.
Bij dit persbericht is een bijlage zichtbaar op www.perssupport.nl
Links:
http://www.igz.nl
Bijlage:
* 2011-09 rapport anwpdf
Razende Robot Reporter