Ingezonden persbericht
Geïdealiseerde beelden van een idyllisch
mooi Indië in het Tropenmuseum
Ruisende palmbomen aan het strand, ontspannen werkomstandigheden op
de rijstvelden, een tevreden bevolking onder de felle tropenzon; het
Tropenmuseum presenteert van 22 september 2011 tot en met 15 januari
2011 de tentoonstelling Indië in scène - Fotostudio Kurkdjian & Co (1888-
1936). Ruim honderd foto's tonen Indië als tropisch paradijs; verleidelijk en
tegelijkertijd bedrieglijk. De befaamde fotostudio van Ohannes Kurkdjian
wilde niets aan het toeval overlaten; de gefotografeerde voorstellingen
werden in veel gevallen volledig geënsceneerd. De foto's bieden de
gelegenheid kritisch te kijken naar het beeld van de koloniale samenleving
eind negentiende, begin twintigste eeuw en de interpretatie daarvan door
de jaren heen.
Ohannes Kurkdjian - de van oorsprong Armeense oprichter van de
fotostudio - en zijn medewerkers en leerlingen fotografeerden woonhuizen,
bedrijven en plantages in opdracht van particulieren, grote ondernemingen
en de overheid. Het vrije werk - foto's van landschappen en belangrijke
gebeurtenissen, als de kroningsfeesten in Soerabaja in 1898 en de
uitbarsting van de vulkaan Keloed (Java) in 1901 - was zeer geliefd bij het
grote publiek; de beelden werden veel gebruikt in publicaties en op
schoolplaten en belandden in menig fotoalbum als herinnering aan een
verblijf in Indië.
Zorgvuldig geconstrueerde beelden
Fotostudio Kurkdjian & Co wist de werkelijkheid op een meesterlijke manier naar de
hand te zetten. De zorgvuldig geconstrueerde beelden tonen een omgeving waarin
hard wordt gewerkt, maar bloed, zweet en tranen ontbreken. De poserende locale
bevolking ziet er niet alleen tevreden en welvarend uit, maar ook exotisch en
romantisch. De koloniale overheersing lijkt hen bijna goed te doen.
Ontmaskering en reflectie
Met Indië in scène biedt het Tropenmuseum de gelegenheid te reflecteren op het
beeld van de koloniale samenleving eind negentiende, begin twintigste eeuw en de
interpretatie daarvan door de jaren heen. Door de verfraaiing van de werkelijkheid
van Fotostudio Kurkdjian & Co te ontrafelen en kritisch te kijken naar de compositie
van de beelden - die zijn terug te voeren op de negentiende-eeuwse romantische
schilderkunst - zal het romantische beeld van Nederlands-Indië in een ander daglicht
komen te staan.
Fotostudio Kurkdjian & Co
De van oorsprong Armeense fotograaf Ohannes Kurkdjian (1851-1903) arriveerde in
1886 - na vele omzwervingen door Europa - in Nederlands-Indië. In 1988 opende hij
een fotostudio in Soerabaja. De studio was al snel een groot succes. Na het
vroegtijdig overlijden van Kurkdjian in 1903 werd de studio artistiek voortgezet door
medewerkers en leerlingen. Ohannes Kurkdjians perfectionistische manier van
fotograferen, waarbij hij niets aan het toeval leek over te laten, vond na zijn dood
navolging bij zijn medewerkers, leerlingen en andere fotografen. In die zin heeft hij
schoolgemaakt met zijn geënsceneerde kijk op de koloniale samenleving. Zijn naam
bleef tot 1936 verbonden aan de bloeiende fotostudio in Soerabaja. Foto's uit de
studio zijn nu te vinden in tal van (inter)nationale musea en privécollecties.
Over het Tropenmuseum
Het Tropenmuseum presenteert, onderzoekt en bevordert de kennis van en
wisselwerking tussen culturen. Het biedt beleving en ervaring voor een breed en
divers publiek, waarbij alle museale middelen worden ingezet: tentoonstellingen,
collecties en deskundigheid, publicaties, het historische gebouw, educatieve en
andere activiteiten. Het Tropenmuseum kiest voor volkenkundige en
cultuurhistorische objecten en voor hedendaagse kunst om zijn verhalen te vertellen.
Het museum van het Koninklijk Instituut voor de Tropen is internationaal actief in
het kader van cultuur en ontwikkeling. Het Tropenmuseum wordt gesteund door de
BankGiro Loterij.
Tropenmuseum
Linnaeusstraat 2
1092 CK Amsterdam
T +31 (0)20 568 8200
E tropenmuseum@kit.nl
www.tropenmuseum.nl
6 augustus 2011
Tentoonstelling 'Indië in scène - Fotostudio Kurkdjian & Co (1888-1936)'
22 september 2011 - 15 januari 2012 | Tropenmuseum, Amsterdam
Het Tropenmuseum is van dinsdag t/m zondag geopend van 10.00 tot 17.00 uur.
Op 24 en 31 december is het museum open tot 15.00 uur; op maandag en op 1
januari, 30 april, 5 mei en 25 december is het museum gesloten.