Jaarlijks 40.000 radioactieve transporten in ons land; een significatieve ongevallen

22/09/2011 11:45

AFCN-FANC

Het voorbije jaar vonden er op het Belgisch grondgebied zo'n 40.000 transporten van radioactieve stoffen plaats. Deze zijn in hoofdzaak bestemd voor medische en onderzoeksdoeleinden,en in mindere mate voor nucleair en industrieel gebruik. Specifiek voor de transporten van radioactieve afvalstoffen was er wel heel wat (media)aandacht doordat zij het symbolisch speerpunt vormen van een aantal acties, maar ook daarbij kwam de stralingsbescherming van de bevolking of de actievoerders op geen enkel moment in het gedrang. Dit alles meldt het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), dat toezicht houdt op het veilig functioneren van deze sector en de stralingsbescherming van de betrokken werknemers en de bevolking.Om een veilig transport te verzekeren moeten colli, dit zijn de verpakkingen met hun inhoud, uitgebreid worden getest op hun ongevalbestendigheid. Vooral mogen ze, ongeacht hoe hoog hun radioactieve inhoud is, nooit meer dan 0,1 mSv stralingsdosis laten optekenen, wanneer gemeten op 2 m afstand,

Het merendeel van deze colli (ongeveer 85%) worden over de weg en door de lucht vervoerd en zijn bestemd voor medische toepassingen. Voornamelijk kortlevende radio-isotopen die geproduceerd worden in België en in onze buurlanden worden via Belgische luchthavens over heel de wereld vervoerd. Voor industriële toepassingen inclusief de nucleaire brandstofcyclus wordt wegvervoer gebruikt maar ook spoor- en maritiem vervoer, gezien het hier gaat om meestal nogal zware en omvangrijke colli.

Tenslotte meldt het FANC dat er zich - in zijn 10-jarig bestaan- geen incident of ongeval tijdens het vervoer van radioactieve stoffen op Belgisch grondgebied heeft voorgedaan, waarbij er radioactiviteit vrijkwam, dat zou geleid hebben tot restrictieve maatregelen voor de bevolking, de werknemers of het leefmilieu. Hetzelfde is het geval in de andere Europese landen.

FANC biedt via zijn website een uitgebreid informatiedossier aan over dit thema (http://www.fanc.fgov.be/nl/page/1422.aspx)

Achtergrondinformatie

Veiligheid

Bij al deze bewegingen gelden een aantal fundamentele uitgangspunten: zo moeten de betrokken bedrijven/ transporteurs en hun personeel over de nodige kennis en bekwaamheid beschikken. Voor de jaarlijkse opleidingen (chauffeurs en veiligheidsadviseurs) die het FANC hiertoe opzet waren er het voorbije jaar 125 deelnemers. Daarvan slaagden bijna iedereen in de eindproeven, sommigen na meerdere examenpogingen.

De colli zelf vormen de belangrijkste veiligheidsfactor en worden uitgebreid getest: zij moeten immers niet alleen de intensiteit van de straling naar buiten toe tegenhouden, ze moeten ook garanties bieden dat bij bvb. ongevallen de radioactieve inhoud niet kan ontsnappen. Bij grotere types colli betekent dit bvb. dat zij geen vervorming of lek mogen vertonen bij achtereenvolgens een valtest van op 9m op een onvervormbaar oppervlakte, bij een val van een meter op een scherp voorwerp, na een vuurproef van een half uur in 800°C of bij een volledige onderdompeling in water gedurende 24u. Het FANC volgt deze testen nauwgezet op.

Een ongeval kan nooit helemaal worden uitgesloten: daarom moeten de transporten en colli duidelijk zichtbaar gemarkeerd zijn, zodat bij een incident hulpdiensten onmiddellijk weten hoe op te treden. Deze kenmerken zijn het radioactiviteitsymbool en de klasse voor het vervoer van gevaarlijke stoffen (Klasse 7 in dit geval).

Beveiliging

Hieronder vallen alle maatregelen die dit type transporten beveiligen tegen bvb. diefstal, sabotage of elke andere kwaadwillige handeling. Deze maatregelen zijn door hun aard vertrouwelijk. Een voorbeeld hiervan is het feit dat geen precieze transport datums worden vrijgegeven naar het grote publiek.

Verder is voor een aantal transporten een politiebegeleiding voorzien. Deze laatste kan en is echter ook aanwezig om erover te waken dat transporten die weleens het mikpunt van actievoerders vormen, veilig verlopen voor alle betrokkenen.

Enkele cijfers en feiten

Radioactieve stoffen worden in heel wat sectoren en productieprocessen ingezet.

Het leeuwendeel betreft de medische colli: met name 350.000 colli werden vervoerd in 35.000 transporten tussen Belgische en buitenlandse productiecentra en van en naar Belgische ziekenhuiscentra, universiteiten etc. en ook via de luchthavens van Zaventem en Luik.

30.000 colli in 3000 transporten betreffen industriële, agronomische en onderzoekstoepassingen zoals radioactieve stoffen voor gebruik in de industriële radiografie, voor de vervaardiging van en het gebruik in verschillende meetinstrumenten die bronnen bevatten (dikte, niveau, densiteit,-), bij de bestraling van voedsel om bvb. kiemvorming te voorkomen en ook nog het gebruik in talrijke onderzoeksdomeinen zoals bvb. datering van objecten.

De nucleaire sector tenslotte staat voor zo'n 20.000 colli of 2000 transporten. Zij omvatten met name stoffen bestemd voor de productie van electriciteit in de kerncentrales, met inbegrip van alle fasen van de splijtstofcyclus (erts, verrijking, vervaardiging van splijtstof, afvalbeheer en beheer van gebruikte splijtstof).

De Toekomst (tot 2014)

Naar de toekomst verwacht het FANC een continuïteit in het dagelijks vervoer van colli met radioactieve stoffen bestemd voor de medische, industriële en andere sectoren. Voor de transporten in de nucleaire sector zijn tot 2014 nog volgende specifieke transporten voorzien:

- Terugkeer van gecompacteerd Belgisch afval uit Frankrijk(( 3 van de 9 uitgevoerd)

- Terugkeer en doorvoer door België van gecompacteerd Nederlands afval vanuit Frankrijk ( 4 van de 6 uitgevoerd );

- Doorvoer van bestraalde(gebruikte) splijtstof van Borssele naar La Hague over ons grondgebied: ( 1 van de 10 uitgevoerd)

- Terugkeer van Belgisch gecementeerd afval uit Groot-Brittannië ( 0 van de 21 uitgevoerd).

Voor eventuele hyperlinks en bijlagen: Zie het origineel