Amnesty International


Amnesty.nl Amnesty International: Vreemdelingendetentie in Nederland moet en kan anders

Amnesty International: Vreemdelingendetentie in Nederland moet en kan anders

11 okt 2011

In Nederland wordt vreemdelingendetentie nog steeds te vaak, te lang en onder een onnodig strafrechtelijk regime toegepast. Dit zegt Amnesty International, afdeling Nederland, in de notitie 'Vreemdelingendetentie in Nederland: het moet en kan anders, alternatieven voor vreemdelingendetentie', die vandaag verschijnt.

Alternatieven worden nauwelijks gebruikt, ook niet voor personen die bijzonder kwetsbaar zijn. In december 2010 besloot de meerderheid van de Tweede Kamer dat toepassing van alternatieven voor vreemdelingendetentie overwogen kan worden.

Minister Leers heeft aangekondigd om in de komende periode met kleinschalige pilots een beperkt aantal alternatieven te willen onderzoeken, maar 'verdergaande maatregelen zijn nodig en mogelijk', volgens Eduard Nazarski, directeur van Amnesty Nederland.

Amnesty Nederland wijst in de notitie op positieve ervaringen die in onder meer Australië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden zijn opgedaan met alternatieven voor en lichtere regimes van detentie.

'Er is geen land dat een ideaal systeem hanteert, maar er zijn wel bepaalde elementen die wezenlijk beter zijn dan in Nederland', aldus Nazarski. 'Deze best practices kunnen ook hier worden toegepast.'

Alternatieven voor detentie

Uit de notitie van Amnesty Nederland blijkt dat Zweden pas echt in laatste instantie overgaat tot detentie van vreemdelingen die het land moeten verlaten. De meesten worden in open centra of bij familie geplaatst. Ook wordt in Zweden veel vaker een meldplicht opgelegd. Hierdoor kan worden volstaan met een geringe capaciteit van 245 plaatsen voor vreemdelingendetentie. In Nederland zijn dat er 2282. De gemiddelde duur van vreemdelingenbewaring in Zweden is achttien dagen, in Nederland is dat rond de honderd dagen.

In Australië krijgen asielzoekers en irreguliere migranten in een zo vroeg mogelijk stadium intensieve begeleiding van één casemanager, die aan hen toegewezen blijft gedurende hun toelatingsprocedure en tijdens het terugkeertraject. 'Die continuïteit leidt tot vertrouwen en dat draagt weer bij aan medewerking aan terugkeer', aldus Nazarski.

In het Verenigd Koninkrijk wordt elektronisch toezicht als vorm van vreemdelingendetentie toegepast. Hoewel ook dit een ingrijpende maatregel is, zijn vormen van elektronisch toezicht het verkennen waard.

In december 2010 besloot een meerderheid in de Tweede Kamer dat 'kan worden overwogen voor niet-criminele en niet-overlastgevende vreemdelingen alternatieven voor bewaring toe te passen die minder zwaar en goedkoper zijn dan de "klassieke" vreemdelingenbewaring.' Met de motie-Gesthuizen riep de Tweede Kamer de regering op onderzoek te verrichten naar de mogelijkheden om meer gebruik te maken van alternatieven voor vreemdelingenbewaring en de Kamer hierover te informeren. In een brief over het terugkeerbeleid die vandaag in de Tweede Kamer besproken wordt, gaat minister Leers summier in op alternatieven. De minister sluit alternatieven voor een groot aantal vreemdelingen op voorhand uit, bijvoorbeeld voor personen die nooit een aanvraag voor een verblijfsvergunning deden. Dit is in strijd met het beginsel dat voor elke vreemdeling een individuele afweging gemaakt dient te worden. Ook gaat de minister niet in op de positie van personen die extra kwetsbaar zijn.

Detentieregime

In zowel Zweden, Australië als het Verenigd Koninkrijk gelden in de door Amnesty Nederland bezochte detentiecentra soepeler regimes en zijn er meer faciliteiten voor de gedetineerde vreemdelingen. In de Zweedse en de meeste Australische detentiecentra zijn geen cellen, maar slaapkamers. Gedetineerden kunnen zich vrij bewegen door grote delen van het detentiegebouw. Anders dan in Nederland zijn in Zweden, Australië en het Verenigd Konikrijk de creatieve- en sportruimten de hele dag toegankelijk. In het Verenigd Koninkrijk hebben alle gedetineerde vreemdelingen recht op minimaal 25 uur educatie per week. Gedetineerden hebben toegang tot internet en mogen hun mobiele telefoon blijven gebruiken. Ook mogen in het Verenigd Koninkrijk en Australië gedetineerden dagelijks bezoek ontvangen, in Nederland maar twee uur per week.

'Minister Leers constateert in zijn brief zelf ook dat in het Verenigd Koninkrijk een lichter regime geldt in vreemdelingendetentie en dat er meer voorzieningen zijn. Verbeteringen lijken dus mogelijk, maar de minister geeft niet aan waarom hij deze niet in Nederland wil doorvoeren. Dat is onbegrijpelijk', aldus Nazarski.


Noot voor de redactie-