De Nederlandse Bank
Hoe betaalt Nederland?
Datum 3 november 2011
Thema Betalingsverkeer
Hoe betaalt Nederland?
Consumenten in Nederland hebben in 2010 4,4 miljard keer met contant
geld betaald aan de kassa, in bijvoorbeeld winkels, horecagelegenheden,
benzinestations en op de markt. zo blijkt uit recent onderzoek van DNB.
De totale waarde ervan bedraagt EUR 53 miljard. Het aantal
pinbetalingen is met 2,2 miljard keer weliswaar geringer, maar de
totale waarde is met EUR 81 miljard groter.
Nederlanders gebruiken contant geld niet alleen voor het afrekenen van
aankopen, maar ook voor betalingen en giften onder elkaar. In 2010
geven Nederlanders 674 miljoen keer contant geld uit aan familieleden,
collega's, vrienden of aan goede doelen. De totale waarde hiervan is
EUR 9 miljard. Samen met de contante bestedingen in winkels zijn dit
dus ruim 5 miljard contante betalingen met een gezamenlijke waarde van
EUR 62 miljard. Gemiddeld hebben Nederlanders EUR 41,24 aan contanten
op zak of in hun portemonnee.
Contant geld is gemeten in aantallen betalingen het meest gebruikte
betaalmiddel aan de kassa in Nederland (zie grafiek 1). Het belang
ervan neemt wel gestaag af doordat consumenten steeds vaker pinnen. Zo
is het aantal contante betalingen in winkels gedaald van 5,2 miljard in
2007 naar 4,4 miljard in 2010, terwijl het aantal pinbetalingen is
gegroeid van 1,6 miljard naar 2,2 miljard. Het aantal contante
betalingen aan de kassa is in drie jaar tijd dus afgenomen met 17%. In
termen van waarde heeft de pinpas het contante geld allang verslagen.
De totale waarde van de contante bestedingen ligt al enige jaren onder
die van pinbetalingen.
Grafiek 1 - Aantal en waarde toonbankbetaalmiddelen 2007 en 2010
Wie betalen er vaak contant?
Hoe Nederlanders betalen hangt mede af van hun persoonskenmerken. Zo
zijn het vooral vrouwen, senioren, lager opgeleiden en mensen uit het
zuiden van het land die relatief vaak contant betalen. De manier waarop
Nederlanders hun aankopen betalen hangt ook nauw samen met de hoogte
van het te betalen bedrag en het type winkel. Consumenten rekenen
kleine bedragen vooral contant af en grote bedragen met de pinpas. In
sectoren waar de aankoopbedragen gemiddeld genomen laag zijn, zoals bij
de bakker, in cafés, bij snoepautomaten en op de markt bijvoorbeeld, is
contant geld nog altijd het meest gebruikte betaalmiddel. Wel pinnen
consumenten steeds vaker ook hun kleine aankopen, mede als gevolg van
campagnes zoals "Klein bedrag? Pinnen Mag!". Verder vervult contant
geld nog steeds een belangrijke rol bij betalingen tussen consumenten
onderling: voor zak- of kleedgeld of het delen van de rekening na een
etentje bijvoorbeeld.
Weinig drempels: Nederlanders betalen meestal zoals zij willen
In het dagelijkse leven blijken Nederlanders vrijwel altijd te kunnen
betalen zoals zij willen. In minder dan 3% van de transacties wijken
zij noodgedwongen uit naar een ander betaalmiddel dan het door hen
gewenste. Zo betalen zij soms met contant geld terwijl ze eigenlijk
liever hadden willen pinnen, of juist andersom. Dit komt dan meestal
doordat de winkelier het betaalmiddel waarmee zij willen betalen niet
accepteert, maar ook doordat consumenten hun voorkeursbetaalmiddel
simpelweg vergeten zijn (zie grafiek 2). Of consumenten kunnen betalen
zoals zij willen verschilt sterk per sector. Vooral bij snoepautomaten
of in het openbaar vervoer bijvoorbeeld, kunnen zij niet altijd terecht
met het betaalmiddel waar hun voorkeur naar uit gaat. Over de
betaalmogelijkheden in warenhuizen zijn zij juist erg tevreden.
Grafiek 2 - Redenen voor niet gebruiken voorkeursbetaalmiddel, 2010
Daling gebruik contant geld verlaagt kosten en verhoogt veiligheid
Een verdere vervanging van contant geld door pinbetalingen verlaagt de
maatschappelijke kosten van het betalingsverkeer en bevordert de
veiligheid. Pinbetalingen zijn voor banken en winkeliers namelijk
veelal goedkoper dan contante betalingen en ondernemers met weinig geld
in de kassa zijn voor overvallers een minder aantrekkelijk doelwit.
Consumenten profiteren hier ook van doordat winkeliers hen hierdoor
lagere prijzen kunnen rekenen. Gezien de alsmaar groeiende populariteit
van de pinpas onder brede lagen van de bevolking is de verwachting dat
het gebruik van contant geld de komende jaren verder zal afnemen.
Voortzetting van publiekscampagnes zoals `Klein bedrag? Pinnen mag!' en
het bevorderen van de acceptatie van pinbetalingen door winkeliers
zullen hier aan bijdragen.
Meer over Betalingsverkeer
+ Bruikbaarheid bankbiljetten: de smaak van het publiek
Downloads
o Contante betalingen geteld (PDF: 2,3 Mb)
Zie het origineel