Ingezonden persbericht
Voor het eerst in Parijs:
grote overzichtstentoonstelling van foto's van Breitner
Het Rijksmuseum presenteert in samenwerking met het Institut Néerlandais voor de eerste keer in Frankrijk een grote overzichts-tentoonstelling van de foto's die de Nederlandse schilder George Hendrik Breitner (1857-1923) rond 1900 maakte. Breitner is vooral bekend als een eigenzinnige schilder van stadsgezichten, naakten en genrestudies. Deze tentoonstelling toont hem als een van de interessantste fotografen van zijn tijd die het leven in Amsterdam en andere grote steden als Parijs en Berlijn in een zeer persoonlijke en moderne stijl vastlegde. De tentoonstelling Breitner:Pionier van de straatfotografie is van 3 november 2011 tot en met 22 januari 2012 te zien tijdens Paris Photo, en maakt deel uit van het VIP programma van deze belangrijke internationale fotografiebeurs.
Precies een halve eeuw geleden werd ontdekt dat Breitner niet alleen een belangrijke schilder, maar ook een goede fotograaf was. In Nederland zijn sindsdien vele tentoonstellingen met zijn foto's georganiseerd, in Frankrijk is hij echter minder bekend als fotograaf. Zijn foto's zijn te vergelijken met die van bekende Franse tijdgenoten, zoals Pierre Bonnard, Maurice Denis, Henri Toulouse-Lautrec en Eduard Vuillard. Net als deze Franse schilders maakte Breitner vele snapshot-achtige foto's op straat en intieme opnamen in familiekring.
Breitner begon waarschijnlijk in 1889 te fotograferen, toen hij net een paar jaar in Amsterdam woonde. Als een van de allereersten verkende hij de mogelijkheden van de toen net geïntroduceerde handcamera's, die gemakkelijk en onopvallend gehanteerd konden worden. Hij fotografeerde in deze snel veranderende, dynamische stad het leven op straat, gewone voorbijgangers, dienstmeisjes en arbeiders. Op de ongeveer 30 foto's die bewaard zijn gebleven van zijn verblijven in Parijs, zijn vooral paarden te zien, die toen nog in groten getale het straatbeeld bepaalden. In de tentoonstelling zijn enkele van deze Parijse foto's te zien.
Uit de foto's die op de tentoonstelling te zien zijn, blijkt hoe Breitner met de fotografische techniek "speelde". Door tegen het licht in te fotograferen verkreeg hij krachtige silhouetten; door van zeer hoge of zeer lage standpunten te fotograferen, gaf hij vele foto's een ongewoon perspectief; door personen van zeer dichtbij te fotograferen, creëerde hij bijna vervreemdende beelden. Bovendien slaagde hij er met zijn opzettelijk bewogen foto's in de bewegelijkheid van passanten op straat en de levendigheid van een grote stad te suggereren.
Breitner fotografeerde veel, direct en impulsief. Dat geeft zijn foto's een kracht die ontbreekt in het werk van beroepsfotografen die in Breitners tijd doorgaans veel statischer en plichtmatiger foto's maakten. Breitner brak met alle geijkte voorschriften en regels. Breitner: Pionier van de straatfotografie toont een uitgebreide selectie van Breitners foto's met veel stadsgezichten en beelden van het straatleven in Amsterdam. Uit het Rijksmuseum zijn 33 originele vergrotingen op imposant groot formaat afkomstig. Zij zijn aangevuld met een schilderij, een aquarel, twee schetsboeken en een met verf bespatte camera die Breitner intensief gebruikt heeft. Het Musée d'Orsay bezit twee schilderijen van Breitner. Eén ervan, het vroege Clair de lune, zal op de tentoonstelling in het Institut Néerlandais te zien zijn. Daarnaast toont de expositie enkele tientallen kleine originele afdrukken en moderne vergrotingen van Breitners negatieven, beide uit het bezit van het Rijksbureau voor Kunst
historische Documentatie in Den Haag. De tentoonstelling is gemaakt in nauwe samenwerking met het Rijksmuseum.
Curator Hans Rooseboom van het Rijksmuseum zal tijdens Paris Photo op het Institut Néerlandais een lezing geven over de fotografie van Breitner.