Vrije Universiteit Amsterdam

Het institutional survival path


* Startdatum: 10-11-2011


* Tijd: 13.45


* Locatie: Aula


* Titel: The institutional survival path. A Case Study on Mechanical Cockle Fishery and Gas Extraction in the Dutch Wadden Sea


* Spreker: C. van Nieuwaal


* Promotor: prof.dr. F. Fleurke


* Onderdeel: Faculteit der Sociale Wetenschappen


* Wetenschapsgebied: Sociale wetenschappen


* Evenementtype: Promotie

Effecten van overheidsinterventie kunnen niet van tevoren worden bepaald maar krijgen vorm in een interactieproces. Zowel overheid als bedrijfsleven kunnen dit inzicht aangrijpen om hun doelstellingen in dat proces te verwezenlijken. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Kim van Nieuwaal. De omstandigheden van institutionele druk, bijvoorbeeld in het geval van natuurwetgeving, kunnen voor de onderneming worden gebruikt ten behoeve van het eigen concurrerend vermogen door een actieve mobilisatiestrategie. Een commerciële onderneming heeft van nature misschien een zekere weerzin tegen overheidsingrijpen, maar als hij zich kan onderscheiden van concurrenten door de manier waarop de onderneming hiermee omgaat kan het ook winstgevend zijn.

Het institutional survival path (ISP) is een theoretisch model dat Van Nieuwaal ontwikkelde om de interactie tussen de overheid en het bedrijfsleven beter te begrijpen. De vraag op welke wijze de overheidsinterventie de strategie van de onderneming beïnvloedt stond hierbij centraal. Waar men bij een onderneming doorgaans denkt aan bijvoorbeeld het product, het merk of het hoofdkantoor betoogt Van Nieuwaal dat de onderneming ook valt uit te drukken in termen van een institutional survival path. Het institutional survival path van de onderneming bestaat uit institutionele bandbreedten die zich kunnen vernauwen of verwijden en waarbinnen de strategie van de onderneming laveert. Geen institutionele bandbreedte betekent geen strategische manoeuvreerruimte en dus in wezen geen onderneming. Het succes van een onderneming in een omgeving met veel institutionele druk, bijvoorbeeld als het gaat om natuurwetgeving, en dus bemoeienis van de overheid en vaak ook belangenorganisaties wordt bepaald door de wijze waarop de onderneming actief invloed weet uit te oefenen op deze institutionele bandbreedten.

In de eerste helft van deze eeuw bereikten twee dossiers over de Waddenzee niet alleen hun hoogtepunt in de politieke discussie, namelijk dat van de mechanische kokkelvisserij en dat gaswinning, beiden werden in een complex interactieproces in toenemende mate op elkaar betrokken. Waar de kokkelaars jarenlang een succesvolle bedrijfstak waren, zonder al te veel overheidsbemoeienis, werd de sector als geheel uitgekocht in 2004. Tegelijkertijd werd nieuwe gaswinning onder de Waddenzee weer toe gestaan, iets dat voor velen als ondenkbaar werd beschouw. Met andere woorden, in termen van het voorgestelde model, er was sprake van een institutional survival path dat 'dicht klapte' en een institutional survival path dat zich 'ontvouwde'. Deze case study illustreert hoe de kokkelvissers niet in staat waren om de juiste mobilisatiestrategieën te effectueren, terwijl aardgasbedrijf NAM dat juist wel is gelukt.

Van Nieuwaal voerde het onderzoek 'real time' uit, wat hem de unieke gelegenheid verschafte om het proces direct te observeren, bijvoorbeeld tijdens hoorzittingen, audits, symposia en allerlei bijeenkomsten. Hij hield met vele hoofdrolspelers gesprekken en diepte-interviews. In totaal verwerkte hij bijna 2000 events in een database als basis voor de analyse.

© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam