Vrije Universiteit Amsterdam
Het institutional survival path
* Startdatum: 10-11-2011
* Tijd: 13.45
* Locatie: Aula
* Titel: The institutional survival path. A Case Study on Mechanical
Cockle Fishery and Gas Extraction in the Dutch Wadden Sea
* Spreker: C. van Nieuwaal
* Promotor: prof.dr. F. Fleurke
* Onderdeel: Faculteit der Sociale Wetenschappen
* Wetenschapsgebied: Sociale wetenschappen
* Evenementtype: Promotie
Effecten van overheidsinterventie kunnen niet van tevoren worden
bepaald maar krijgen vorm in een interactieproces. Zowel overheid als
bedrijfsleven kunnen dit inzicht aangrijpen om hun doelstellingen in
dat proces te verwezenlijken. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van
Kim van Nieuwaal. De omstandigheden van institutionele druk,
bijvoorbeeld in het geval van natuurwetgeving, kunnen voor de
onderneming worden gebruikt ten behoeve van het eigen concurrerend
vermogen door een actieve mobilisatiestrategie. Een commerciële
onderneming heeft van nature misschien een zekere weerzin tegen
overheidsingrijpen, maar als hij zich kan onderscheiden van
concurrenten door de manier waarop de onderneming hiermee omgaat kan
het ook winstgevend zijn.
Het institutional survival path (ISP) is een theoretisch model dat Van
Nieuwaal ontwikkelde om de interactie tussen de overheid en het
bedrijfsleven beter te begrijpen. De vraag op welke wijze de
overheidsinterventie de strategie van de onderneming beïnvloedt stond
hierbij centraal. Waar men bij een onderneming doorgaans denkt aan
bijvoorbeeld het product, het merk of het hoofdkantoor betoogt Van
Nieuwaal dat de onderneming ook valt uit te drukken in termen van een
institutional survival path. Het institutional survival path van de
onderneming bestaat uit institutionele bandbreedten die zich kunnen
vernauwen of verwijden en waarbinnen de strategie van de onderneming
laveert. Geen institutionele bandbreedte betekent geen strategische
manoeuvreerruimte en dus in wezen geen onderneming. Het succes van een
onderneming in een omgeving met veel institutionele druk, bijvoorbeeld
als het gaat om natuurwetgeving, en dus bemoeienis van de overheid en
vaak ook belangenorganisaties wordt bepaald door de wijze waarop de
onderneming actief invloed weet uit te oefenen op deze institutionele
bandbreedten.
In de eerste helft van deze eeuw bereikten twee dossiers over de
Waddenzee niet alleen hun hoogtepunt in de politieke discussie,
namelijk dat van de mechanische kokkelvisserij en dat gaswinning,
beiden werden in een complex interactieproces in toenemende mate op
elkaar betrokken. Waar de kokkelaars jarenlang een succesvolle
bedrijfstak waren, zonder al te veel overheidsbemoeienis, werd de
sector als geheel uitgekocht in 2004. Tegelijkertijd werd nieuwe
gaswinning onder de Waddenzee weer toe gestaan, iets dat voor velen als
ondenkbaar werd beschouw. Met andere woorden, in termen van het
voorgestelde model, er was sprake van een institutional survival path
dat 'dicht klapte' en een institutional survival path dat zich
'ontvouwde'. Deze case study illustreert hoe de kokkelvissers niet in
staat waren om de juiste mobilisatiestrategieën te effectueren, terwijl
aardgasbedrijf NAM dat juist wel is gelukt.
Van Nieuwaal voerde het onderzoek 'real time' uit, wat hem de unieke
gelegenheid verschafte om het proces direct te observeren, bijvoorbeeld
tijdens hoorzittingen, audits, symposia en allerlei bijeenkomsten. Hij
hield met vele hoofdrolspelers gesprekken en diepte-interviews. In
totaal verwerkte hij bijna 2000 events in een database als basis voor
de analyse.
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam