Origin of asymmetry. Mutual intelligibility of spoken Danish and Swedish
Datum: 14 november 2011
Promotie: mw. A. Schüppert, 16.15 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat
5, Groningen
Proefschrift: Origin of asymmetry. Mutual intelligibility of spoken
Danish and Swedish
Promotor(s): prof.dr. J. Nerbonne
Faculteit: Letteren
Waarom Denen beter Zweeds verstaan dan andersom
In Noord-Europa wordt vaak tussen sprekers van verschillende talen
gecommuniceerd terwijl elk zijn eigen taal gebruikt. Dat betekent dat
Denen Deens kunnen spreken met Zweden, die dan in het Zweeds
antwoorden. Denen verstaan gesproken Zweeds echter beter dan Zweden
gesproken Deens verstaan. Anja Schüppert onderzocht hoe goed mensen in
buurlanden elkaar kunnen verstaan en welke factoren invloed op de
verstaanbaarheid hebben. Ze concludeert dat Denen tijdens het luisteren
onbewust een beroep doen op letters die in hun taal nog wel worden
geschreven, maar niet meer worden uitgesproken, terwijl de Zweden deze
nog wel uitspreken.
Uit Schüpperts onderzoek blijkt verder dat onderlinge verstaanbaarheid
bij kleuters (nog) niet asymmetrisch is, terwijl ze de asymmetrische
verstaanbaarheid voor volwassenen kon bevestigen. Deze uitkomst past
goed bij het resultaat van een ander experiment van Schüppert, dat
aantoont dat volwassen Denen onbewust hun kennis van de Deense spelling
gebruiken als ze naar gesproken Zweeds luisteren. De Deense spelling is
conservatiever dan de Zweedse en heeft letters bewaard die niet meer
uitgesproken worden. Deze letters worden in de corresponderende Zweedse
woorden echter vaak wel uitgesproken. Metingen van hersenactiviteit
bevestigen dat hersengebieden die normaliter geactiveerd worden als
proefpersonen (voor-)lezen ook geactiveerd worden als Deense
luisteraars naar gesproken Zweeds luisteren. Schüpperts resultaten
benadrukken het sterke verband tussen geletterdheid en verstaanbaarheid
van gesproken taal, en bevestigen dat geletterdheid een belangrijke rol
speelt zowel bij het begrijpen van geschreven teksten als voor
mondelinge communicatie.
Anja Schüppert (Duitsland, 1976) studeerde Scandinavische talen aan de
Humboldt Universität Berlin. Ze verrichtte haar promotieonderzoek bij
het Center for Language and Cognition Groningen van de Faculteit der
Letteren. Schüppert werkt nu als postdoc aan de RUG voor verder
onderzoek naar de onderlinge verstaanbaarheid van Europese talen.
Laatst gewijzigd: 08 november 2011 10:30
Rijksuniversiteit Groningen