Wageningen Universiteit en Researchcentrum
10 nov 2011
Onderdeel: LEI
Innovaties op het gebied van mestverwerking komen slecht van de grond
omdat de ondernemer daarbij te veel financiële risicoâs loopt. Dit
constateert het LEI, onderdeel van Wageningen UR, in een onderzoek
naar de kenmerken van de mestmarkt.
In de Kamerbrief Toekomstig mestbeleid die het ministerie van EL&I
onlangs heeft uitgebracht, wordt ingezet op verplichte mestverwerking.
Dat lijkt in het licht van het LEI-rapport Economische analyse van de
mestmarkt een verstandige keuze. Het risico voor de investeerder in
mestverwerking wordt namelijk verminderd, wanneer mestverwerking voor
de veehouder verplicht wordt.
De mestmarkt speelt al decennia een belangrijke rol in de Nederlandse
agrarische sector. De kosten van mest hebben een grote invloed op de
winstgevendheid en daarmee de concurrentiepositie van de Nederlandse
veehouderijsector. Innovaties om de problemen op de mestmarkt
structureel op te lossen blijven echter uit. Het LEI heeft de kenmerken
van de mestmarkt in kaart gebracht om een beeld te kunnen geven van de
knelpunten.
De mestmarkt
Mest wordt aangeboden door ondernemers uit de intensieve veehouderij en
de melkveehouderij en wordt met name afgenomen door akker- en
tuinbouwers. Een klein deel gaat naar akkerbouwers in het buitenland,
mestverwerkers en andere afnemers van buiten de landbouw.
Een intermediair brengt de mest, al dan niet via tussenopslag, van de
aanbieder naar de vrager. De intermediaire partijen spelen een
belangrijke rol in het functioneren van de markt. Er is echter geen
zodanige concentratie dat zij de prijs kunnen bepalen. De prijsvorming
wordt in essentie bepaald door het mestaanbod van veehouders en de
vraag van akker- en tuinbouwers.
Prijsvorming
De vraag naar mest wordt begrensd door de plaatsingsruimte ervoor.
Doordat in Nederland bijna geen extra mest meer afgezet kan worden,
leidt een hogere prijs voor de mest maar tot weinig extra vraag.
Hierdoor leidt een verandering in het aanbod tot relatief grote
prijsfluctuaties.
De prijseffecten op de korte termijn worden met name bepaald door de
kosten van de intermediairs terwijl de prijseffecten op de langere
termijn vooral afhankelijk zijn van de omvang van de veestapel en de
mogelijkheden voor mestverwerking.
Invloed van beleid
Beleidsmaatregelen beïnvloeden de vraag en het aanbod van mest. De
mestwetgeving van 2006 leidde tot prijsstijgingen doordat er meer mest
op de markt kwam. Deze stijgingen liepen op van 30% voor kippenmest
tot 400% voor varkensmest. De opening van de mestverwerkingsinstallatie
voor kippenmest in Moerdijk in 2008 had ook een duidelijke effect op de
prijs: de afzetprijs van kippenmest daalde met 25%.
Binnenkort publiceert het LEI het rapport Monitoring mestmarkt, waaruit
blijkt of het overschot op de markt toe- dan wel afneemt.
Rapport 2011-046: Economische analyse van de mestmarkt; Opties voor
het stimuleren van innovaties
Kamerbrief Toekomstig mestbeleid
Contact
Tanja de Koeijer