Let op: Embargo tot dinsdag 15 november 01.00 uur
Amsterdam, 14 november 2011
Stijging deelname aan screening darmkanker bij CT-scan
Bij darmkankerscreening met een CT-scan doen meer mensen mee dan bij screening met een coloscopie. Het is echter de vraag of deze vorm van screening daarmee effectiever is.
Een op de twintig Nederlanders krijgt darmkanker. Per jaar komen er zo'n twaalfduizend nieuwe darmkankerpatiënten bij en sterven ongeveer vijfduizend patiënten. Door de vergrijzing zal het aantal darmkankerpatiënten de komende jaren verder stijgen. Bij vroegtijdige ontdekking hebben patiënten een grote kans op genezing. Om darmkanker in een zo vroeg mogelijk stadium te detecteren wordt vanaf 2013 in Nederland een bevolkingsonderzoek naar darmkanker ingevoerd. Screening kan tenminste 1400 levens per jaar redden.
Er zijn verschillende methoden om te screenen op darmkanker, waaronder coloscopie, een CT-scan van de dikke darm (een CT-colografie) en de 'ontlastingstest', de immunochemische Fecale Occult Bloed Test (iFOBT) die test of er bloed in de ontlasting zit. Elke methode heeft zo zijn eigen voor- en nadelen. Een onderzoeksteam onder leiding van maag-darm-leverarts Evelien Dekker (AMC), radioloog Jaap Stoker (AMC) en maag-darm-leverarts Ernst Kuipers (Erasmus MC) heeft onderzoek gedaan naar verschillen in participatie en bevindingen bij screening met een CT-scan en bij screening met coloscopie. Deze beide methoden worden in het buitenland toegepast als screeningsmethode (bijvoorbeeld in de VS en in Duitsland).
Uit dit onderzoek, vandaag gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet Oncology, blijkt dat als darmkankerscreening wordt uitgevoerd met een CT-scan meer mensen meedoen dan met een coloscopie (34 tegenover 22 procent). Het is echter de vraag of daarmee deze vorm van screening effectiever is. Want een van de nadelen van de CT-colografie is dat hiermee een deel van de afwijkingen in de darm wordt gemist. De coloscopie, waarbij een slang met daarop een lichtje en een camera in de dikke darm wordt ingebracht, vindt meer grote poliepen (die kunnen uitgroeien tot darmkanker), die bovendien direct verwijderd kunnen worden. Aan een coloscopie doen echter minder mensen mee. Door de hogere participatie bij de CT-scan enerzijds en de betere poliependetectie bij de coloscopie anderzijds, schrijven de onderzoekers in The Lancet, leveren beide methoden uiteindelijk hetzelfde nettoresultaat.
Voor het Nederlandse bevolkingsonderzoek worden de coloscopie en de CT-colografie pas gebruikt als aanvullende opsporingsmethode na de ontlastingstest. Deze ontlastingtest bestaat uit een thuistest. Uit ander recent onderzoek van dezelfde onderzoeksgroepen is bekend dat de participatie hierbij in Nederland op meer dan 60 procent ligt. Uit het Lancet-onderzoek blijkt de participatie bij een coloscopie 22 procent te zijn, bij CT-colografie 34 procent.
'De keuze voor de methode van screening is dus afhankelijk van een heel aantal factoren', zegt Evelien Dekker, evenals Kuipers lid van een van de werkgroepen van het RIVM die het bevolkingsonderzoek aan het voorbereiden is, in een toelichting. 'Niet alleen hoe effectief je tumoren opspoort, maar ook de participatiegraad, de belasting, de kosteneffectiviteit en de capaciteit om coloscopieen te doen, is van belang.'
Noot voor de redactie (
Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam