Vrije Universiteit Amsterdam
PERSBERICHT
11 NOVEMBER 2011
'Groen van Prinsterer was een echte Europeaan'
Europa historisch ook omarmd door conservatieve politici
De bekende antirevolutionaire staatsman en historicus Guillaume Groen van Prinsterer (1801-1876) was een echte Europeaan. Deze nieuwe kijk op Groen is het verrassende resultaat van nieuw onderzoek naar zijn Europabeeld en geschiedenismethode. Jelle Bijl stelde vast dat Groens antirevolutionaire kijk op de geschiedenis en actualiteit van Europa paste bij zijn helder omschreven Europabeeld en Europaperspectief. Bijl promoveert 16 november aan de Faculteit der Letteren van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Conservatieve politici kunnen leren van Groen van Prinsterer
Dat conservatieve politici niet automatisch anti-Europa hoeven te zijn blijkt uit het onderzoek van Jelle Bijl. Groen van Prinsterer staat bekend om zijn naar binnen gekeerd nationalisme, calvinisme en orangisme en wordt als conservatief gezien. Bijl: "Toch was hij een echte Europeaan."
Negentiende-eeuwse visie op de euro
Negentiende-eeuwers dachten Europeser dan tegenwoordig wordt aangenomen. Kennis over negentiende-eeuwse Europabeelden is extra interessant nu fundamentele vragen over Europa weer in de politieke en maatschappelijke belangstelling staan. Ook in de huidige eurocrisis zou Groen allereerst de vraag ter sprake hebben gebracht waar we met Europa nu eigenlijk naar toe willen en een evenwicht hebben gezocht tussen nationale en Europese waarden.
Europa als uniek werelddeel
Omdat Europa door het christendom was gevormd, beschouwde Groen zijn eigen werelddeel als uniek. Deze gemeenschappelijke cultuur kwam volgens hem tot uiting in het staats- en volkenrecht en in de maatschappelijke moraal en instellingen. De samenhang van de 'Christen-republiek' of 'Europeesche volkerenmaatschappij' werd in zijn ogen echter door de revolutiegeest aangetast. Hierdoor raakte het christelijke huis van Europa steeds meer bewoond door 'boze geesten' als het radicalisme en het nationalisme. Dit soort geesten heeft hij als Europese antirevolutionair bestreden.
Europese politici, diplomaten en geleerden
Dat Groen beslist geen starre Europeaan was, blijkt uit het ideeëngoed waarmee hij altijd al werd geassocieerd, namelijk zijn antirevolutionaire kijk op de geschiedenis en de actualiteit. Dit ideeëngoed bood hem enerzijds de ruimte om politieke veranderingen te aanvaarden, maar anderzijds in de Europese discussie hierover wezenlijke vraagstukken aan de orde te stellen. Dat Groen een betrokken Europeaan was, blijkt uit het feit dat hij heel goed wist wat er in Europa speelde, zich via de literatuur en pers grondig en breed inlas en met tal van Europese politici, diplomaten en geleerden correspondeerde.