Vrije Universiteit Amsterdam

Een Europese antirevolutionair


* Startdatum: 16-11-2011


* Tijd: 11.45


* Locatie: Auditorium


* Titel: Een Europese antirevolutionair. Het Europabeeld van Groen van Prinsterer in tekst en context


* Spreker: J.P. Bijl


* Promotor: prof.dr. J. van Eijnatten


* Onderdeel: Faculteit der Letteren


* Wetenschapsgebied: Letteren


* Evenementtype: Promotie

Nederland had met de antirevolutionaire voorman Guillaume Groen van Prinsterer (1801-1876) een Europeaan van formaat in huis. Dat klinkt vreemd voor wie de bekende denker, staatsman en historicus in verband brengt met een naar binnen gekeerd nationalisme, calvinisme en oranjegezindheid. Negentiende-eeuwers dachten Europeser dan tegenwoordig wordt aangenomen. Jelle Bijl schetst een geheel nieuw beeld van Groen als Europese antirevolutionair. Dat Groen beslist geen starre Europeaan was blijkt uit het ideeëngoed waarmee hij altijd al werd geassocieerd, namelijk zijn antirevolutionaire kijk op de geschiedenis en de actualiteit. Dit ideeëngoed bood hem zowel de ruimte om politieke veranderingen te aanvaarden, als in de Europese discussie hierover wezenlijke vraagstukken aan de orde te stellen.

Dat Groen een betrokken Europeaan was, blijkt uit het feit dat hij heel goed wist wat er in Europa speelde, zich via de literatuur en pers grondig en breed inlas en met tal van Europese politici, diplomaten en geleerden correspondeerde. Het Europese karakter van Groens geschiedenisbenadering laat zich herleiden tot de destijds beroemde Göttinger historicus Arnold Heeren (1760-1842). Heeren, zelf weer beïnvloed door de Iers-Engelse vader van het conservatisme Edmund Burke (1730-1797), werd door Groen zelfs als `stichter' van een Europese antirevolutionaire partij beschouwd. Deze verbinding tussen Groen, Heeren en Burke werd niet eerder aangetoond en bewijst dat reeds de jonge Groen een Europese antirevolutionair was.

Kennis van negentiende-eeuwse Europabeelden is extra interessant nu fundamentele vragen over Europa weer in het brandpunt van de politieke en maatschappelijke belangstelling staan. Ook in de huidige eurocrisis zou Groen allereerst de vraag ter sprake hebben gebracht waar we met Europa nu eigenlijk naar toe willen en een evenwicht hebben gezocht tussen nationale en Europese waarden.

© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam