Partij van de Arbeid
Den Haag, 16 november 2011
Bijdrage van Pierre Heijnen aan het debat over de Begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
- Gesproken woord geldt -
MdV,
Stel dat een zittende minister gesolliciteerd heeft naar de functie van vice-voorzitter van de Raad van State. Stel dat dit mevrouw van Velthuyzen is. Stel dat vice-voorzitter Velthuyzen een vernietigend advies moet uitbrengen over de houdbaarheid van de voorgenomen wetswijziging over de PGB. Of, erger nog, een positief advies uitbrengt over deze ingrijpende wijziging voor tienduizenden burgers. Hoe zullen deze de onafhankelijkheid van de Raad van State beoordelen? Of dat vice-voorzitter Verhagen een positief advies mag uitbrengen over een tweede kerncentrale? Of wat te denken van vice-voorzitter Bleeker met een advies over de Hedwigespolder? Zou iemand in Nederland dat nog serieus nemen?
Met de mededeling van de minister-president dat de verantwoordelijkheid voor de vervulling van de vacature van vice-voorzitter RvS werd overgenomen door de heer Opstelten, omdat iedere bewindspersoon zou kunnen solliciteren, zijn dit theoretisch mogelijke gevolgen. Theoretisch, want het gaat natuurlijk om minister Donner. Als Velthuyzen, Verhagen of Bleeker verantwoordelijk waren geweest voor de benoemingsprocedure, was deze nooit overgedragen aan nestor Opstelten. Iedereen ziet dat Rutte hier een theaterstukje opvoert. Pijnlijk in een tijd waarin de minister-president juist zou moeten investeren in vertrouwen.
En nu spreken wij vandaag met minister Donner over de wenselijkheid van aanpassing van de Raad van State. De Kamer is mogelijk in meerderheid van opvatting dat er bezuinigd moet worden op de RvS. Of dat de afdeling bestuursrechtspraak ervan moet worden losgemaakt. Hoe kan de minister ons van het tegendeel proberen te overtuigen zonder dat wij rekening houden met een mogelijke sollicitatie van hem en een mogelijk sollicitatiegesprek éĂ©n dezer dagen of weken met de Raad? En hoe kijkt de VVD straks aan tegen een advies over ambtenaren die weigeren homo's in de echt te verbinden. Stel dat de RvS onder leiding van de heer Donner een advies uitbrengt dat de PvdA, het COC of de VVD niet bevalt. Is het ons, is het hen dan kwalijk te nemen dat zij daarbij iets denken te ruiken: de geur van vooringenomenheid, afhankelijkheid in plaats van de noodzakelijke onafhankelijkheid.
Ik vraag het kabinet hoe zij denkt te bevorderen dat de Raad van State wordt gezien als een onafhankelijk hoog College van Staat, als een instantie boven de partijen, als een schragend onderdeel van onze rechtsstaat, vol van reflectie, ver van de hitte van de politieke keuken? Hoe denkt zij dit te doen door mee te werken aan een benoeming van iemand uit hun midden? Hoe denkt zij het vertrouwen in de samenleving in de instituties van onze rechtstaat te bevorderen door mogelijk iemand, een minister, Donner, te benoemen met een scherp politiek profiel? De PvdA is van mening dat een zittend bewindspersoon niet kan overstappen naar de RvS. Hij wordt daarmee een slager die z'n eigen vlees keurt om met mijn fractievoorzitter te spreken. Ik ben ook benieuwd naar de opvatting van alle aan dit debat deelnemende fracties, ook VVD, CDA en PVV, hierover. Hebben zij vertrouwen in de onafhankelijkheid van de RvS als een lid van de zittende regering zou worden benoemd? En denken zij dat de samenleving nog geloof heeft in de onafhankelijkheid ervan? Moeten wij niet als volksvertegenwoordiging zegen: ho, stop, het vertrouwen in onze rechtstaat is ons te lief. Daar passen geen benoemingen bij die de onafhankelijkheid jegens de zittende regering, de zittende macht, op het spel zetten. Met de woorden van de regering: "de Raad (...) bepalen zijn bijzondere positie met betrekking tot de eenheid en de continuïteit van de democratische rechtsstaat". "Centraal in de taakstelling van de Raad staan algemene vragen naar de betekenis van de constitutie in brede zin, de functies van wetgever, bestuur en rechter en hun onderlinge relaties, de verhoudingen binnen hert bestuur, de rechtmatigheid van het bestuur en de rechtsbescherming van de burger en de inhoud van het burgerschap”
Ik vraag mij af hoe Nederland zou reageren op een advies van de vice-voorzitter van de Raad van State zelf bij een kabinetscrisis jegens de Koningin. Begrijp me goed, daar willen wij vanaf, maar CDA en VVD niet. Dus is een rol van vice-voorzitter Donner - als hij zou worden benoemd - bij een crisis van dit kabinet niet ondenkbaar. Hoe onafhankelijk kun je zijn als je zo je nek hebt uitgestoken voor dit zo bijzondere kabinet?
Vorig jaar was al bekend dat de heer Tjeenk Willink in februari 2012 zou stoppen. Dat wist iedereen. Ook de heer Donner. Had hij zich toen niet moeten afvragen, of het kabinet in voor de volledige periode, of straks solliciteren naar de RvS? Waarom laat hij de mogelijkheid dat hij wel gesolliciteerd heeft zo boven de markt hangen? Dat brengt schade toe aan betrokken instanties en aan hemzelf. Allemaal te voorkomen. Gewoon door inachtneming van een zuivere regel: niemand van enig zittend kabinet solliciteert naar deze functie.
MdV, is er meer aanleiding denkbaar om klip en klaar te stellen: niet doen, zie er vanaf.!
De VVD wil opnieuw de scheiding van de rechtspraak en de advisering door de RvS aan de orde stellen. Opnieuw, omdat dit een al langer levende wens is, zeker van PvdA en VVD. Ik wijs op initiatieven van onze voormalige collega's Griffith en Wolfsen. De PvdA wil daar ook nu graag mee aan de slag. Wel vraag ik de VVD of zij het meent, ook als er tegenwind zou komen van de coalitiepartner? Als een besluit over weigerambtenaren, godslastering uit het WvS of koopzondagen al op de plank NU EVEN NIET, heel hoog, onbereikbaar, worden geplaatst, hoe vergaat het dan met deze wijziging van Ă©Ă©n van onze Hoge Colleges van Staat. De PvdA doet graag mee met de uitnodiging aan het kabinet tot wijziging, maar wil dan wel de garantie dat het niet hetzelfde lot beschoren is als de inboedel van het museum van het vrije woord. Anders doen we het net zo lief zelf.
Partij van de Arbeid