Partij van de Arbeid

Partij van de Arbeid

Den Haag, 16 november 2011,

Bijdrage Jacques Monasch (PvdA) aan het debat over de Begroting Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
- Gesproken woord geldt -
Voorzitter.

We hebben meer en meer betaalbare woningen nodig in Nederland. Er wordt veel te weinig gebouwd en te weinig verhuisd. Nederland moet meer en anders gaan bouwen voor starters, lage- en middeninkomens. We hebben energieneutrale woningen nodig om de woonlasten in de toekomst in de hand te houden. Wonen dreigt te duur te worden. Dat is de opgave die voorligt.

Wij hebben een ronde langs corporaties in het land gemaakt. Eigen onderzoek om te kijken hoe het zit met de verhuizingen bij de corporaties. Wat blijkt in de vergelijking tussen 2008 en 2011. Woonbron Rotterdam 8% minder verhuizingen, Stadsgenoot Amsterdam 14% minder verhuizingen; Den Bosch Zayaz 33% minder verhuizingen; Vivare Arnhem 22% minder verhuizingen; SWZ Zwolle 11% minder verhuizingen; Leiden De Sleutels 22% minder verhuizingen. Mensen verhuizen steeds minder, ze zitten vast.

Voorzitter, deze week kwam ook het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting met haar cijfers. Het vinden van een corporatiewoning wordt steeds lastiger, concludeert het fonds. En de markt, die bouwt steeds minder, zo waarschuwt het Fonds. Een conclusie die ook door bouwgroep Heijmans werd geuit. Voorzitter,
Hoe denkt de minister de neerwaartse spiraal in de bouwproductie in de woningbouw te doorbreken? En vreest hij niet dat met de heffing op de corporaties ook hun aandeel in de nieuwbouw verder zal teruglopen? Ziet hij ruimte voor een nieuw budget startersleningen? En voorzitter, deelt hij de opvatting van de PvdA dat er in principe alleen nog energieneutrale woningen gebouwd moeten worden in ons land? Is hij bereid dezelfde ambitie als in Duitsland uit te spreken om de bouw te verduurzamen, te innoveren en zo de woonlasten betaalbaar te houden?

Voorzitter, ik kan en zal de schuld van de crisis op de woningmarkt niet eenzijdig bij dit kabinet leggen. Maar de PvdA mag wel van dit kabinet vragen om er alles aan te doen om de woningmarkt gericht te stimuleren en geen belemmerende maatregelen te nemen die de crisis verergeren. En laat dit kabinet dat nou juist doen. De volgende maatregel om de huurmarkt nog meer op slot te zetten is al genomen: Donners verhuisboete.

De huur van een leeggekomen woning mag in steden als Leiden, Utrecht, Eindhoven en Amsterdam verhoogd worden van bv. 400 euro naar 520 euro .

Stel je bent verpleegster, je wil graag wat groter wonen. Dat kost iets meer geld. De verpleegster kijkt eens diep in haar portemonnee en heeft daar 100 euro extra voor over. Ze klopt aan bij de woningcorporatie. Jahhh, mevrouw zegt de medewerker van de corporatie. Tot vorige maand kon u die woning wellicht wel krijgen, maar daar vragen we geen 500 euro meer voor als die vrijkomt, maar 600 euro. Jahhh mevrouw , mag van minister Donner, zegt de corporatie marktwerking mevrouw,
en willen is kunnen, mevrouw!
De verpleegster haakt af.

Door Donners' verhuisboete beseft de verpleegster dat ze vast zit. Voor meer geld kan ze slechts hetzelfde krijgen dat ze al heeft. Dus besluit ze niet te verhuizen.

Die verhuisboete, mevrouw de voorzitter, dat is een van de maatregelen die ik het kabinet wel aanreken. Een voorbeeld van een maatregel waarbij het kabinet willens en wetens bijdraagt aan het vastlopen van de woningmarkt. Is de minister bereidt om de verhuisboete voor huurders in de schaarstegebieden op zijn minst op te schorten zodat mensen gedurende de crisis op de woningmarkt kunnen blijven verhuizen?

Voorzitter, dit kabinet heeft zich opgehangen aan een a4tje in het Regeerakkoord. Een neo-liberaal kladje. 600.000 corporatiewoningen in de verkoop. Huisjesmelkers, brievenbus bv's en GoldmanSachs kijken na Duitsland nu lekkerbekkend naar Nederland. De VVD agenda dendert door. Eenzijdige bezuinigen op de huurtoeslag, de stapeling van bezuinigingen treft AOW'ers en lage inkomens. Er is geldverspilling in de koopmarkt. Huurders krijgen verhuisboetes. Marktwerking heet dat. En de villabezitter? Die wordt met rust gelaten.

NRC Next hoofdredacteur Rob Wijnberg merkte onlangs terecht op: De vrije markt lijkt te zijn bedoeld om lage inkomens zoveel mogelijk aan hun lot over te laten en een sociaal vangnet voor de welgestelden op te bouwen.

Ik vraag de minister, maar ook de PVV en het CDA met klem om nog eens goed te kijken naar de maatregelen waar ze voor getekend hebben.

Voorzitter, in de begroting ontbreekt helaas de wil, de passie om problemen in wijken en in de dorpen op het platteland aan te pakken. Er ligt een grote maatschappelijke en fysieke investeringsopgave om mensen en buurten er weer bovenop te krijgen. Op veel plaatsen kunnen investeringen van de grond komen door gericht een budget vrij te maken. Voor de dure binnenstedelijke bouw, voor het opkopen van verkrotte woningen, voor die energiezuinige voorzieningen. Een soort MIRT maar dan voor stadswijken en dorpen, Een Stads- en Dorpsvernieuwingsfonds die investeringen met een groot multiplier effect mogelijk weet te maken. Is de minister bereid om dat concept op te pakken en in het voorjaar met voorstellen daartoe te komen?

Voorzitter, terecht stelt de minister dat bewoners een belangrijke bijdrage leveren in de wijkaanpak. Helaas stopt de minister met zijn bijdrage aan het Landelijk Samenwerkingsverband Achterstandswijken (LSA) ten behoeve van bewonersparticipatie. Is de minister bereid naar middelen te zoeken om dit ook in de toekomst blijvend mogelijk te maken?

Voorzitter, de PvdA heeft verheugd kennis genomen van de gisteren in het Europees parlement aangenomen resolutie die een inkomensgrens uit den boze verklaart. Ze is in strijd met hogere rechten van universele toegang en de noodzaak van een sociale mix in wijken en buurten. De PvdA gaat er vanuit dat de minister zich rekenschap zal geven van de resolutie. We komen daar graag op terug bij het VAO over vermeende staatsteun.

Voorzitter, ik rond af. Het zal ook de minister niet ontgaan zijn, dat de nieuwbouwprijzen van koop- en huurwoningen te fors zijn gestegen in de afgelopen jaren. Wij vroegen daarom met D66 ook om een onderzoek door deze Kamer. Maar D66 en PvdA willen een stap verder gaan. Wij stellen voor om een Award in te stellen voor de best betaalbare woning. Kwalitatief goede en betaalbare, dus energieneutrale, woningen gericht op verschillende inkomensgroepen. Dus NIET: bouw maar en we zien wel wat het kost, nee gericht op maximale woonlasten van mensen. Wie heeft daarvoor de beste ideeën? Daag de samenleving, de aannemers, de architecten, de ingenieurs uit. En laat ons zien hoe het anders kan. Wij vragen aan de minsister dit verzoek te willen ondersteunen en hiervoor een bedrag van 100.000 euro in zijn budget Onderzoek uit de begroting te reserveren. Is de minister bereid dit voorstel te omarmen zodat we medio volgend jaar de eerste Award kunnen uitreiken?

Voorzitter, tot slot. Te weinig mensen kunnen verhuizen naar of wonen op de plek van hun voorkeur. De PvdA verzoekt de minister dringend zich niet blind te staren op maatregelen uit het Regeerakkoord die geen of zelfs een tegenovergesteld effect hebben. Ik dank u wel.