Openbaar Ministerie

Hoge geldboetes geëist in hoger beroep Probo Koala

17 november 2011 - Ressortsparket Amsterdam

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft vandaag in hoger beroep geldboetes tot EUR 2.000.000 geëist tegen twee verdachten in het onderzoek Probo Koala. Het gaat om Trafigura Beheer BV en Amsterdam Port Services BV (APS). In de zaak tegen de gemeente Amsterdam heeft het OM bepleit dat het wel ontvankelijk is in de vervolging en dat de zaak alsnog door de rechtbank Amsterdam zal moeten worden behandeld.

Overzicht van de feiten in de visie van het OM
Eind juni 2006 komt het schip de Probo Koala naar Amsterdam en wil afval afgeven. Het betreft afval van een chemisch proces. Dit proces is aan boord uitgevoerd in opdracht van de bevrachter Trafigura. Afvalbedrijf Amsterdam Port Services (APS) wordt benaderd voor de afgifte van de afvalstoffen. Trafigura geeft daarbij aan dat het gaat om tankwaswater. Trafigura en APS worden het eens en in de eerste week van juli arriveert de Probo Koala in Amsterdam. Dan blijkt dat Trafigura meer afvalstoffen wil afgeven dan was afgesproken. De Main VII, het inzamelschip van APS, kan slechts de helft van de afvalstoffen innemen. Die lading stinkt zo dat ze niet mag worden gelost bij APS. Desalniettemin ontstaat stankoverlast bij de
afvalwaterzuiveringsinstallatie bij APS zodat het vermoeden rijst dat er wel degelijk een hoeveelheid van de afvalstoffen (naar later blijkt verontreinigde slops), afkomstig van de Probo Koala, in de afvalwaterzuiveringsinstallatie van APS is terecht gekomen. De politie en milieudienst nemen dit in onderzoek. Ondertussen is Trafigura niet bereid een hoger bedrag voor de door haar aangeboden verontreinigde slops aan APS te betalen. APS wil vervolgens de afvalstoffen teruggeven aan Trafigura maar politie, OM en milieudienst verbieden dit omdat de Probo Koala geen erkende verwerker van dit soort afvalstoffen is. APS heeft nader overleg met de milieudienst van de gemeente Amsterdam en die stemt, zonder dat het OM hierin gekend is, alsnog in met het terugpompen van de afvalstoffen naar de Probo Koala. Na het terugontvangen van de afvalstoffen vertrekt de Probo Koala, uiteindelijk naar Ivoorkust.

Rol van de verdachten
Trafigura wordt verdacht van valsheid in geschrift ten aanzien van het meldingsformulier aangevoerde stoffen, het medeplegen van opzettelijk illegaal uitvoeren van afval en het verzwijgen van het schadelijke karakter van de afvalstoffen bij aflevering aan APS. Volgens het OM heeft Trafigura op schromelijke wijze haar plichten verzaakt en regels overtreden ten voordele van de eigen portemonnee. Tegen Trafigura eiste het OM een geldboete van EUR 2.000.000.

APS wordt verdacht van het afgeven van afvalstoffen aan een niet erkende verwerker zoals in dit geval de Probo Koala en het onzorgvuldig bewerken van afvalstoffen in de installatie van APS. Het inzamelen en verwerken van gevaarlijk afval is aan APS toevertrouwd. Het OM vindt dat dit vertrouwen op ernstige wijze is beschaamd. Tegen APS eiste het OM een geldboete van EUR 150.000.

De gemeente Amsterdam wordt verweten samen met APS afvalstoffen te hebben afgegeven aan een niet erkende verwerker door daar onder andere toestemming voor te geven. In de zaak van de gemeente Amsterdam bepleitte het OM dat het wel ontvankelijk is in de vervolging waar de rechtbank een niet-ontvankelijkheid uitsprak. De rechtbank was van oordeel dat de gemeente immuniteit genoot nu zij heeft gehandeld in de uitoefening van haar exclusieve bestuurstaak in dit geval het handhaven van vergunningen. Het OM is van mening dat die taak ook aan anderen kan worden overgelaten en dat dus van een exclusieve bestuurstaak geen sprake is.

In de visie van het OM "is de meest belangrijke conclusie die uit dit dossier kan worden getrokken dat alles werd bepaald door het geld: it was all about the money! Trafigura dacht door misleiding op een goedkope manier haar verontreinigde afval te kunnen slijten aan APS door te doen voorkomen alsof het om gewoon scheepsafval ging, namelijk tankwaswater/waswater benzine. Ook heeft Trafigura zich niet bekommerd om of rekenschap gegeven van de mogelijke gevolgen van haar handelen voor het milieu of volksgezondheid. Dit laatste verwijt geldt ook aan het adres van APS. Nergens in het dossier is zelfs maar een begin van bewijs te vinden dat volksgezondheid of -zorg of beter verantwoordelijkheid voor het milieu een rol in de besluitvorming van APS heeft gespeeld", aldus het OM.

Rechtbank
De rechtbank veroordeelde Trafigura tot een geldboete van EUR 1.000.000 voor 2 feiten en sprak vrij van de valsheid in geschrift. Het OM stelde hoger beroep in tegen deze uitspraak. Het appel richt zich tegen de vrijspraak en de hoogte van de opgelegde geldboete.

De rechtbank sprak APS deels vrij en ontsloeg APS voor het overige van alle rechtsvervolging. Het OM stelde hoger beroep in tegen deze uitspraak.

De rechtbank oordeelde dat het OM niet ontvankelijk was in de zaak tegen de gemeente Amsterdam. Het OM stelde hoger beroep in tegen deze uitspraak.

Regels gevaarlijk afval
Wereldwijd gelden regels voor gevaarlijk afval. Deze regels moeten worden nageleefd en dat is in deze zaak niet gebeurd. Er zijn onnodige risico's genomen voor milieu en de volksgezondheid vanwege financieel gewin. Door de verdachten is niet gedacht aan het welzijn van andere mensen en aan de gevolgen voor het milieu. Het OM treedt op omdat die belangen geschonden zijn.