Oratie Wiendelt Steenbergen, hoogleraar Biomedical Photonic Imaging
Licht en Leven - Ieder Foton Telt
22 november 2011
Met behulp van licht kunnen we steeds betere afbeeldingen maken van het
inwendige van het lichaam. Denk hierbij aan fotoakoestische methodes
waarmee je borstkanker kan opsporen, methodes om de doorbloeding van
weefsels te meten en technieken om de ernst van een brandwond vast te
stellen. Tijdens de intreerede die hoogleraar Biomedical Photonic
Imaging prof. dr. ir. Wiendelt Steenbergen op 24 november aan de
Universiteit Twente uitspreekt, geeft hij een overzicht van de
mogelijkheden en presenteert hij het onderzoek dat hij binnen zijn
vakgroep gaat uitvoeren. Verder houdt hij een pleidooi voor meer
kwantitatief onderzoek op zijn vakgebied.
Binnen zijn vakgroep Biomedical Photonic Imaging bij het
UT-onderzoeksinstituut MIRA ontwikkelt Steenbergen methodes om met
'gewoon' licht medisch relevante afbeeldingen te maken van het
inwendige van het lichaam. Een voorbeeld hiervan is fotoakoestische
beeldvorming. Hierbij stuur je gepulst laserlicht een weefsel in dat
zorgt voor een kleine lokale opwarming. Deze opwarming veroorzaakt
vervolgens een drukgolf die zich door het lichaam voortplant en als
ultrageluid kan worden gedetecteerd. Hiermee kun je (tot ongeveer 5
centimeter diep) gedetailleerde afbeeldingen van het inwendige van het
menselijk lichaam maken. Met fotoakoestische beeldvorming is het onder
meer mogelijk om tumoren, zoals die bij borstkanker, op te sporen. Ook
zijn er allerlei andere toepassingen, bijvoorbeeld bij de detectie van
prostaatkanker of in de reumatologie.
Volgens Steenbergen vormen zijn nieuwe beeldvormingstechnieken met
licht een goede toevoeging op bestaande technieken zoals röntgen, MRI
en PET-scans. Voordeel van fotoakoestische beeldvorming is namelijk dat
het een onschadelijke methode is die geen gebruik maakt van
radioactieve middelen of schadelijke straling. Je kunt er veilig mee
doordringen in weefsels waar dat met röntgenstraling niet altijd op een
veilige manier mogelijk is. Bovendien is meten met licht goedkoper dan
met behulp van MRI-apparatuur.
Een nieuw gebied waar Steenbergen verwacht zijn technieken in te kunnen
zetten zijn de biologicals, een nieuwe generatie geneesmiddelen die
voorzien zijn van antilichamen waardoor ze op zeer specifieke plekken
in het lichaam hun werking hebben. Fotoakoestiek kan een belangrijke
rol spelen bij de detectie van deze medicijnen in het menselijk
lichaam.
Kwantitatief meten
Naast een overzicht van het werk houdt Steenbergen tijdens zijn oratie
een pleidooi voor meer kwantitatief onderzoek op zijn vakgebied.
"Vanuit de medische wereld is hier misschien nog niet altijd direct
behoefte aan. Sommige artsen zijn al blij als we methodes ontwikkelen
waarmee je goede afbeeldingen kunt maken." Maar voor Steenbergen is dat
niet altijd voldoende. "Ik wil meer dan alleen mooie afbeeldingen
maken. Ik wil ook precies weten hoe veel bloed er op een bepaald moment
door een bloedvat stroomt en wat de zuurstofverzadiging er van is.
Kortom: ik wil de techniek zo vormgeven dat ieder foton telt.
Uiteindelijk is dat ook iets dat medici willen."
"Uiteraard wil je werk doen dat voor de medische wereld relevant is,
maar in veel gevallen komt de toepassing vanzelf wel. Als
wetenschappers moeten we zorgen dat we wel voldoende onze eigen koers
blijven varen en niet puur als ingenieursbureau van het bedrijfsleven
gaan opereren," aldus Steenbergen. "Uiteraard werken we wel zo veel
mogelijk samen met de medische wereld."
CV
Steenbergen studeerde Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek aan de
Technische Universiteit Delft. Vervolgens voerde hij promotieonderzoek
uit aan de Technische Universiteit Eindhoven. Sinds 1995 is Steenbergen
werkzaam aan de Universiteit Twente. In eerste instantie als postdoc
onderzoeker, daarna als universitair docent en universitair
hoofddocent. Sinds 1 januari 2010 leidt Steenbergen de nieuwe leerstoel
Biomedical Photonic Imaging. Zijn benoeming tot hoogleraar volgde op 1
juni 2010.
Universiteit Twente