Vrije Universiteit Amsterdam
PERSBERICHT
24 NOVEMBER 2011
VU-biologen publiceren boek over genoomanalyse in ecologie
Van biologen Nico van Straalen en Dick Roelofs van de Vrije Universiteit Amsterdam is een nieuwe uitgave van het boek An Introduction to Ecological Genomics verschenen. Het boek is uitgegeven door Oxford University Press en gaat over hoe genoomanalyse toegepast kan worden om vragen in de ecologie beter aan te pakken. Het is het enige leerboek dat op compacte wijze het snel groeiende vakgebied van de ecologische genoomanalyse samenvat en toegankelijk maakt voor masterstudenten. De nieuwe uitgave is volledig bijgewerkt en bevat een nieuw hoofdstuk over variatie in het genoom en de evolutionaire veranderingen daarin.
Nieuwe technieken maken studies in buitenmilieu mogelijk De genoombiologie is een vakgebied dat pas 15 jaar bestaat, maar maakt alweer haar tweede revolutie door: de introductie van nieuwe technologie om het genoom van een plant of dier te bepalen. "Deze `tweede generatie' technieken werken zo snel en leveren zulke enorme hoeveelheden gegevens, dat toepassing op planten, dieren en zelfs hele gemeenschappen in het milieu binnen bereik komt," zegt Nico van Straalen. "Onderzoek naar een vraag als "hoe reageert een dier op klimaatverandering of verontreiniging?" hoeft niet meer beperkt te blijven tot de laboratoriumomgeving en de standaard proefdieren fruitvlieg, zebravis en muis. Dergelijk onderzoek kan nu ook gedaan worden met ecologisch interessante dieren in het buitenmilieu, waarvan het genoom tot voor kort minder goed bekend was."
DNA reageert op veranderingen in de omgeving De nieuwe technieken worden in het boek uitgelegd en hun toepassing op de ecologie besproken. Het boek bevat een nieuw hoofdstuk over variatie in het genoom en de evolutionaire veranderingen daarin. Van Straalen: "Ecologen vergelijken daarvoor het DNA van populaties van hetzelfde dier die leven onder verschillende omstandigheden, bijvoorbeeld in een gradiënt van schoon naar vuil. Als dan blijkt dat de structuur van bepaalde genen verschilt in de gradiënt, terwijl daarnaast gelegen genen hetzelfde zijn gebleven, heb je een plek te pakken die onderworpen is aan natuurlijke selectie. Zo hebben mijn collega Dick Roelofs en ik bijvoorbeeld aangetoond dat een gen voor een metaalbindend eiwit veranderd is bij bodemlevende insecten uit een gebied dat verontreinigd is door zware metalen. Het genoom van die dieren is aangepast om het hoofd te bieden aan de verontreiniging, een geval van evolutie die plaatsvindt onder onze ogen."