Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Grootschalige veehouderij moet passen in omgeving
24 nov 2011
Dialoog onmisbaar voor maatschappelijke acceptatie
Veehouderij âop maatâ in de omgeving is een belangrijk credo, daarover
zijn zowel voor- als tegenstanders van grootschalige ontwikkelingen in
de landbouw het eens. Voor maatschappelijke acceptatie moet een
veehouderijbedrijf passen in zijn omgeving: niet alleen economisch,
maar juist ook landschappelijk, ruimtelijk en sociaal-cultureel.
Omgevingsgerichte oplossingen, die rekening houden met de uiteenlopende
wensen van belanghebbenden, zijn belangrijk. Dat blijkt uit onderzoek
van Wageningen UR, in opdracht van het ministerie van Economische
Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I).
Het onderzoek geeft inzicht in redenen waarom grootschalige
veehouderijen in landbouwontwikkelingsgebieden (LOGâs) wel of niet
worden geaccepteerd, in de besluitvorming door provincies en gemeenten
en in (gewenste) rollen van overheden. De maatschappelijke houding
tegenover grootschalige veehouderij is gevarieerd, maar dit soort
veehouderij heeft op diverse plaatsen een goede kans om te bestaan
zolang veehouders maar rekening houden met hun omgeving en met
maatschappelijke wensen. Overheden en bedrijfsleven kunnen daarbij
helpen.
Weten wat er speelt
Het ruimtelijke ordeningsinstrument van provincies en gemeenten schiet
tekort om invulling te kunnen geven aan de niet-ruimtelijke aspecten
van de maatschappelijke discussie over grootschalige veehouderij
(dierenwelzijn, diergezondheid, volksgezondheid e.a.). Er bestaat bij
provincies en gemeenten behoefte aan duidelijker landelijke handvatten
over criteria die daarbij binnen het RO- instrument gehanteerd zouden
kunnen worden.
Bij tegenstanders in het LOG speelt de onzekerheid over toekomstige
ontwikkelingen, over wat er in principe mogelijk is als alle locaties
maximaal gaan ontwikkelen, een belangrijke rol. Men vertrouwt de
overheden vaak niet meer, waardoor ook nieuwe feitelijke informatie de
ontstane impasse niet zal doorbreken. Het is belangrijk om toe te
werken naar gebieds- en omgevingsgerichte oplossingen voor ontwikkeling
van veehouderijbedrijven âop maatâ, in een participatief proces met de
betrokken boeren en burgers en andere belanghebbenden. Succesvolle
pilots zijn daarbij van belang. De maatschappelijke discussie over
âmegastallenâ is niet eenvoudig een discussie over de voor- en nadelen
van schaalvergroting of âacceptabeleâ bedrijfsgrootten. Achter de
zichtbare conflicten over tegenstrijdige belangen en feitelijke of
vermeende risicoâs van grootschalige bedrijven gaan verschillen in
onderliggende waardenpatronen schuil. Door in de maatschappelijke
dialogen naast de zichtbare conflicten ook de dieperliggende
waardenpatronen bij betrokkenen naar boven te halen en bespreekbaar te
maken, kunnen openingen voor nieuwe oplossingsrichtingen ontstaan.
(Grootschalige) agrarische ondernemers zullen het gesprek met hun
omgeving moeten aangaan. Voor omgevingsgericht produceren door
ondernemers (transparant, duurzaam, sociaal ingebed) lijken ânieuwe
ondernemerschapskwaliteitenâ vereist. Om dit te laten slagen zouden
overheden en bedrijfsleven (grootschalige) ondernemers uit de reguliere
veehouderij moeten ondersteunen. Het is zinvol om na te gaan in
hoeverre ervaringen uit de multifunctionele landbouw en biologische
veehouderij daarbij benut kunnen worden.
Weinig zicht is er op de grote middengroep van âpassieve observantenâ,
die zich tot dusver niet in de discussie mengt. Maar geen protest staat
niet gelijk aan instemming en kan veranderen. Kennis over deze diverse
groep is belangrijk voor gerichte activiteiten en
communicatiestrategieën om maatschappelijk draagvlak voor de
veehouderij te helpen herstellen of verbeteren.
Download
Rapport 515 âMaatschappelijke acceptatie van (grootschalige)
veehouderij in LOGâs. Over de houding van burgers en boeren en rollen
van overhedenâ van M.H. Bokma-Bakker et al. kunt u hier gratis
downloaden. Het rapport is het resultaat van een constructieve
samenwerking tussen Wageningen UR Livestock Research, LEI en Alterra.
Contact
Wageningen UR Livestock Research
Jolanda Jansen, persvoorlichter
tel. 0320 - 293 341
Wageningen UR Livestock Research
Martien Bokma - Bakker