Ingezonden persbericht


Amsterdam, 18 november 2011

DE NACHT VAN DE RECHTSSTAAT

Vrijdag 25 november 2011
Tijd: 20.00 - 02.00 uur
Felix Meritis, Keizersgracht 324, Amsterdam
Toegang: ¤ 10,-

Na het grote succes van de eerste editie van de Nacht van de Rechtsstaat in 2010, organiseren FORUM en Felix Meritis dit jaar opnieuw de Nacht op 25 november a.s. in alle zalen van Felix Meritis, met lezingen, debatten en een Vrijdenkersruimte. Meer dan dertig sprekers gaan met elkaar in gesprek over de betekenis en inrichting van de rechtsstaat. De rechtsstaat, hoewel van groot belang, staat immers regelmatig ter discussie. Is de rechtsstaat voldoende als gemeenschappelijk en verbindend kader, of is daarvoor ook een gedeelde identiteit of cultuur nodig? Herkennen burgers zich wel in de rechtsstaat, en in hoeverre is dat noodzakelijk? Worden verschillende bevolkingsgroepen binnen onze huidige rechtsstaat gelijk behandeld? Zijn rechters niet bevooroordeeld of te soft? Is er genoeg ruimte voor een visie op de samenleving die afwijkt van wat de meerderheid vindt? Deze en andere vragen komen aan de orde, met de betrokkenheid van de burger bij de rechtsstaat als centrale thema.

Minister van Binnenlandse Zaken Piet Hein Donner opent de avond in de Concertzaal en neemt het essay De democratische rechtsstaat: een onrustig bezit? van rechtsfilosoof René Foqué in ontvangst. Bas Heijne staat vervolgens stil bij het begrip 'burger'. Wat bedoelt men eigenlijk met burgerschap? Kan burgerschap daadwerkelijk zorgen voor een gevoel van betrokkenheid en verbinding, en hoe zou dat begrip dan moeten worden ingevuld? Menno Hurenkamp geeft hierop zijn reactie. Marietje Schaake en Dennis de Jong vragen zich af waarom steeds minder Europese burgers zich verbonden voelen met Europa en de Europese rechtsstaat. Is er, ook in het licht van de huidige economische en sociale onrust, een toekomst voor de Europese rechtsstaat en een Europese identiteit?

Eberhard van der Laan gaat in op de vraag hoe op lokaal niveau handen en voeten moet worden gegeven aan abstracte begrippen als rechtsstaat en burgerschap.

Tegelijkertijd komen in de andere zalen diverse andere belangrijke thema's aan de orde. Zo wordt de discussie over de rechtsstaat in verband gebracht met religieuze orthodoxie. Welke grenzen trekken we binnen de rechtsstaat voor specifieke uitingsvormen van religieuze orthodoxie? Hoeveel ruimte is er binnen die rechtsstaat voor afwijkende visies op bijvoorbeeld de rol van de vrouw en homoseksualiteit? Mag bijvoorbeeld een trouwambtenaar weigeren homo's te trouwen? Boris van der Ham, André Rouvoet en rechtsfilosoof Wibren van der Burg gaan hierover in discussie.

Ook is er aandacht voor de opkomst van het populisme, en wat dit betekent voor rechtsstaat en democratie. Vormt het populisme een kans óf een bedreiging voor de rechtsstaat? Of nog belangrijker: wat leert deze politiek-maatschappelijke stroming ons over democratie en volksvertegenwoordiging? Op welke manier moet de burger tegenwoordig worden vertegenwoordigd in Den Haag, en welke rol spelen de media en de politieke partijen hierbij? Dick Pels, Willem Schinkel en Lilianne Ploumen gaan hierover in discussie.

Aan de orde komen ook de rechtspraak en de rol van de media. De rechterlijke macht komt steeds vaker in de publiciteit. Deze toegenomen media-aandacht zorgt ervoor dat rechtszaken steeds meer als theaterstukken worden gezien, met een plot, 'goede' en 'slechte' personages, en een publiek dat hoopt op spektakel en een goede afloop. Des te groter is dan de kritiek wanneer specifieke personages niet voldoen aan de wensen van het 'publiek'. Is deze theatralisering onwenselijk of juist niet? En hoe zou de rechterlijke macht om moeten gaan met de veranderende omstandigheden: door de gelederen te sluiten of het spel juist mee te spelen? Beatrice de Graaf, Hans Laroes, Inez Weski en Willem van Bennekom gaan hierover in debat.

Jan Kuitenbrouwer, Gervaise Coebergh en Jacques Monasch reflecteren ieder vanuit hun eigen expertise en vakgebied op de 'rechtsstaat' als 'merk' of verhaal: is de rechtsstaat een abstract begrip dat moeilijk aanslaat bij de doorsnee burger? Is een krachtig en emotioneel verhaal te vertellen over de rechtsstaat. En zo ja, welke woorden en beelden dienen daar het best voor?

Tijdens de Nacht wordt eveneens een speciale Vrijdenkersruimte ingericht voor alle meningen, ook van controversiële aard. Is er ruimte voor taboes binnen de rechtsstaat? Wat zijn momenteel 'no go areas' in het publieke en politieke debat? Tussen de speeches door kan ook het publiek de zeepkist bestijgen en het debat aangaan. Met o.a. Thomas von der Dunk, Kustaw Bessems, Kirsten van den Hul, Najiba Abdellaoui, Hassnae Bouazza, Marcel Duyvestijn en Joop Hazenberg. De moderatoren van de Nacht zijn: Felix Rottenberg, Hans Harbers, Stijn Sieckelinck en Andrew Makkinga.

Georganiseerd door FORUM, Instituut voor Multiculturele Vraagstukken en Felix Meritis, Europees Centrum voor Kunst, Cultuur en Wetenschap.

Einde persbericht