Cleveringalezing 2011: 'De democratie in ademnood'
David Van Reybrouck houdt op 28 november de Cleveringalezing 2011. De
auteur van 'Congo' beschouwt het klakkeloos exporteren van het
westerse democratische model als het nieuwe kolonialisme. Lokale
vormen van democratie verdienen volgens hem meer ruimte, zeker nu we in
het Westen tegen de onhebbelijkheden van ons model oplopen.
* Aanmelden Cleveringalezing
Vrijheid
David Van Reybrouck
David Van Reybrouck
De drie pijlers van de Cleveringaleerstoel zijn recht, vrijheid,
verantwoordelijkheid. Voor Van Reybrouck zijn de laatste twee zeer
verwant:
'Er bestaat geen vrijheid zonder verantwoordelijkheid.'
Van Reybrouck heeft met âCongoâ de Libris Geschiedenis Prijs en AKO
Literatuurprijs 2010 gewonnen. Het toeval wil dat de Cleveringalezing
samenvalt met de presidentsverkiezingen in Congo, de tweede in vijftig
jaar tijd.
Modern kolonialisme
Bevorderen verkiezingen in zwakke staten werkelijk de democratie, of
juist niet? Democratisering van verwoeste landen wordt door de
internationale gemeenschap vaak begrepen als 'het versneld invoeren van
vrije verkiezingen'. Afghanistan en Irak zijn geen hoopgevende
voorbeelden. Van Reybrouck: 'Vaak gaat het louter om een export van
Westerse procedures. Dit electoraal fundamentalisme is het nieuwe
kolonialisme.'
Mengen met lokale tradities
Van Reybrouck stelt dat er te weinig oog is voor lokale
(proto)democratische tradities. Die kunnen heel goed functioneren. Zo
ontwikkelde president Nyerere in het jonge Tanzania succesvol het
Ujamaasysteem in de jaren zestig van de vorige eeuw. Dit systeem was
gebaseerd op het traditionele dorpsoverleg. Nu is India het
democratielab van de wereld, met mengvormen van plaatselijke traditie
en Westerse procedures.
Westerse experimenten
Zelf stopt Van Reybrouck op dit moment in België veel tijd en energie
in de spraakmakende G1000: een zorgvuldig geselecteerde doorsnede van
de bevolking die in groepen zoekt naar oplossingen voor
maatschappelijke problemen. Met hun voorstellen willen ze de Belgische
demissionaire regering aanzetten tot actie. Zelf noemt Van Reybrouck
dit een gestructureerde vorm van de brede maatschappelijke discussies
die we in Nederland kennen. Want, vraagt hij, wat is de houdbaarheid
van het electoraal fundamentalisme als we ook in het Westen inmiddels
tegen de zwaktes van ons systeem aanlopen? Nederland zit al ruim een
jaar met een gedoogregering en België al meer dan 500 dagen helemaal
zonder regering. âEuropaâ zoekt wanhopig naar legitimiteit.
Cleveringaleerstoel
De Cleveringaleerstoel is in 1970 ingesteld ter herinnering aan
hoogleraar R.P. Cleveringa. Cleveringa sprak in november 1940 een
moedige verzetsrede uit tegen het onstslag van zijn Joodse collega
professor E.M. Meijers. De Cleveringaleerstoel wordt ieder academisch
jaar door een andere, Nederlandse of buitenlandse, geleerde bekleed.
Cleveringabijeenkomsten
Het Leids Universitair Fonds (LUF) organiseert jaarlijks de
Cleveringabijeenkomsten. Leidse wetenschappers houden rond 26 november
over de hele wereld interessante lezingen. Dit jaar spreken onder
anderen de hoogleraren Vincent Icke, Bas Haring, Douwe Breimer, Ineke
Sluiter, Marian Bakermans-Kranenburg, Jaap de Hoop Scheffer, Paul
Cliteur, Marijke van der Wal, Hans Nieuwenhuis en vele anderen. Een
overzicht van alle 42 locaties en de sprekers:
Cleveringabijeenkomsten 2011
Aanmelden Cleveringalezing
Bij de jaarlijkse Cleveringarede is iedereen welkom, ook
belangstellenden van buiten de universiteit en van buiten Leiden.Â
Titel: âDe democratie in ademnood - de gevaren van electoraal
fundamentalismeâ.
Tijd: 28 november 2011, 16.00 uur
Plaats: Academiegebouw (Groot Auditorium), Rapenburg 73, 2311 GJ Leiden
Universiteit Leiden