Ingezonden persbericht
Leiden, 22 november 2011
Persbericht
Cleveringa-oratie op 28 november - 16.00 uur. David Van Reybrouck: De democratie in ademnood
De Belgische cultuurhistoricus David Van Reybrouck houdt op 28 november de Cleveringa-oratie 2011 in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden, getiteld: De democratie in ademnood.
De Cleveringaleerstoel is in 1970 ingesteld ter herinnering aan hoogleraar Rudolph Cleveringa. Cleveringa sprak op 26 november 1940 in het Academiegebouw aan het Rapenburg een moedige verzetsrede uit tegen het ontslag van zijn Joodse collega professor Eduard Meijers. De volgende dag werd Cleveringa gearresteerd en de Leidse universiteit gesloten. Cleveringa's protestrede wordt jaarlijks herdacht door de Universiteit Leiden. De leerstoel wordt elk academisch jaar door een Nederlandse of buitenlandse geleerde bekleed.
David Van Reybrouck, auteur van het bekroonde boek Congo. Een geschiedenis, beschouwt het klakkeloos exporteren van het westerse democratische model als "het nieuwe kolonialisme". Lokale vormen van democratie verdienen volgens hem meer ruimte, "zeker nu we in het Westen tegen de onhebbelijkheden van ons model oplopen", aldus Van Reybrouck. Het toeval wil dat de Cleveringa-oratie samenvalt met de presidentsverkiezingen in Congo, de tweede in vijftig jaar tijd.
David Van Reybrouck (1971) is cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver. Hij studeerde in Leuven en Cambridge en promoveerde als archeoloog in Leiden.
Van Reybrouck besteedt in België momenteel veel tijd aan de spraakmakende G1000: een zorgvuldig geselecteerde doorsnede van de bevolking die in groepen zoekt naar oplossingen voor maatschappelijke problemen. Met hun voorstellen wil G1000 de Belgische demissionaire regering aanzetten tot actie. Van Reybrouck noemt dit "een gestructureerde vorm van de brede maatschappelijke discussies die we ook in Nederland kennen". Want, zo vraagt hij zich af, "wat is de houdbaarheid van het electoraal fundamentalisme als we ook in het Westen inmiddels tegen de zwaktes van ons systeem aanlopen?" "Nederland zit al ruim een jaar met een gedoogregering en België zit al meer dan 500 dagen helemaal zonder regering. Europa zoekt wanhopig naar legitimiteit."
De drie pijlers van de Cleveringaleerstoel zijn recht, vrijheid, verantwoordelijkheid. Voor Van Reybrouck zijn de laatste twee zeer verwant: "Er bestaat geen vrijheid zonder verantwoordelijkheid."
Het Leids Universiteits Fonds (LUF) organiseert elk jaar een aantal Cleveringabijeenkomsten in Nederland en in het buitenland: Leidse wetenschappers houden op of rond 26 november lezingen. Studenten kunnen meedoen aan het Cleveringadebat over vrijheid. Meer informatie: www.leidenuniv.nl