Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
Boek watersnood Tuindorp Oostzaan 1960
Publicatiedatum : 5 december 2011
Niemand had de doorbraak kunnen voorzien, laat staan voorkomen.
Op vrijdag 9 december vindt de presentatie plaats van het allereerste
boekje over de watersnood in Tuindorp Oostzaan. Op donderdag 14 januari
1960 verdween deze wijk in Amsterdam Noord onder water. De ramp in
Tuindorp Oostzaan is tegenwoordig zo goed als vergeten. Maar het gaat
wel om de laatste grote overstroming in Noord-Holland.
De gemeente Amsterdam en de hulpdiensten waren totaal verrast door de
dijkdoorbraak. Een rampenplan was er niet. De hele wijk met 11.000
inwoners moest geëvacueerd worden. Zeker in de eerste uren was de chaos
groot. Plassend door het ijskoude water en in een sneeuwbui maakten de
mensen zich uit de voeten. Gelukkig vielen er geen slachtoffers en
slaagden de hulpdiensten erin iedereen onder dak te krijgen. Pas na
twee weken konden de bewoners weer naar huis terug. Zij troffen een
reusachtige ravage aan. De hele inboedel kon naar het grof vuil. Wel
was er een goede schaderegeling, onder andere dankzij een grote
collecte voor het Nationaal Rampenfonds.
Na de ramp werd uitgebreid onderzoek naar de oorzaak van de
dijkdoorbraak gedaan. Maar echt helderheid bracht dat niet. Mogelijk
was de dijk verzwakt door golfslag van de scheepvaart en het slaan van
meerpalen. Bovendien lag er een waterleiding in de dijk. Misschien had
die het begeven. In ieder geval had niemand de doorbraak kunnen
voorzien, laat staan voorkomen. Toch werd er lering uit de ramp
getroffen. Er kwam een speciale dienst tot stand voor onderzoek naar de
dijken. Deze Technische Advies-commissie Waterkeringen bracht in de
loop der jaren vele belangrijke rapporten uit.
Het boekje 'De Vergeten Watersnood' is geschreven door Jan de Roos. Hij
volgt de ontwikkelingen vanaf het moment van de doorbraak bijna van uur
tot uur. Bovendien besteedt hij ruim en kritisch aandacht aan het
onderzoek naar de ramp en de rol van de autoriteiten en de media. Het
boekje besluit met een interview met NOS-Journaal eindredacteur en
presentator Joop van Zijl. Hij coverde de ramp in 1960 voor het
Journaal en maakte het verdriet en de ellende van dichtbij mee.
Jan de Roos, 'De Vergeten Watersnood. Tuindorp Oostzaan overstroomd,
januari 1960', is de 28e uitgave van de Vrienden van de Hondsbossche,
kring voor Noord-Hollandse waterstaatsgeschiedenis. 88 blz., ruim 75
illustraties, full-colour. Prijs EUR15,--
Verkrijgbaar bij: Stichting Historisch Archief Tuindorp Oostzaan en het
hoogheemraad-schap (info@hhnk.nl, 072-582 8282).
Meer info
* http://www.historischarchief-toz.nl/
* http://www.hhnk.nl/home/item_99397/cultuur_historie/cultuur_histori
e/vrienden
* http://www.janderoos.punt.nl/
De gemeente Amsterdam en de hulpdiensten waren totaal verrast door de
dijkdoorbraak.
'Tuindorp Oostzaan 1960' is lang niet de enige en al helemaal niet de
grootste overstroming uit de historie van Noord-Holland. Een greep uit
de lange rampenkroniek:
St.-Elizabethsvloed 1421: De duinen bij Petten breken. 400 inwoners van
dit dorp verdrinken. Het water komt tot bij Bergen waar een wonder
geschiedt.
1675: Dijkdoorbraken langs de complete Zuiderzeekust. West-Friesland,
de Zeevang en Waterland staan maandenlang blank. Men kan binnendoor van
Medemblik naar Buiksloot (Amsterdam Noord) varen.
Kerstvloed 1717: De dijken langs het IJ begeven het. De Zaanstreek
staat grotendeels blank. Zelfs in Alkmaar loopt het water over straat.
1775: De zeedijk van de Zeevang breekt. Ook Kattenburg in Amsterdam
onder water. Arme mensen in kelderwoninkjes aldaar zijn alles kwijt.
1825: Overal langs de Zuiderzee grote overstromingen. In Noord-Holland
verdwijnt Waterland onder water. Voor het eerst wordt er een nationale
hulpactie voor de slachtoffers georganiseerd.
1916: Doorbraak van de Waterlandse Zeedijk. Waterland en de oostzijde
van de Zaanstreek blank. Minister Lely van waterstaat slaat spijkers
met koppen. Nu moet de Afsluitdijk er komen!
1953: De Ramp. Ruim 1800 slachtoffers. Zeeland en delen van
West-Brabant en Zuid-Holland onder water. Op Texel verdrinken zes
mensen na doorbraak van de Waddenzeedijk van de polder De Eendracht.
Deltaplan moet voorgoed veiligheid brengen.
1960: Tuindorp Oostzaan.
1995: noodsituatie in Gelders rivierengebied. 250.000 mensen
geëvacueerd.
2003: Wilnis blank na afschuiven veenkade.