Ingezonden persbericht


Van Lanschot Familiebedrijven Barometer

* Ondernemers hijsen stormbal voor komende zes maanden; alle hens aan dek!
* Innovatie in familiebedrijf begint bij eigen medewerkers
* Stimuleringsmaatregelen onbekend

Ondernemers in familiebedrijven zijn op dit moment, na een opleving in de eerste helft van het jaar, somberder over de vooruitzichten van de Nederlandse economie voor de komende zes maanden. De indexscore daalt maar liefst 37 punten van 118 naar 81. Dit is de grootste verandering sinds Van Lanschot onderzoek doet onder familiebedrijven. Het is alle hens aan dek bij het eigen bedrijf. Allerlei zorgen (wetgeving, personeel, lastendruk) schuiven door de crisis naar de achtergrond. De continuïteit van het bedrijf vergt alle aandacht en staat met stip bovenaan als ondernemingsdoelstelling. Vernieuwen en aanpassen behoort tot de eigenheid van familiebedrijven; het onderwerp innovatie kreeg in deze meting van de familiebedrijvenbarometer specifieke aandacht.

Familiebedrijven zijn vooral bedreven in vernieuwing van diensten Gevraagd naar de belangrijkste innovaties noemen de ondernemers in familiebedrijven respectievelijk vernieuwing van diensten (21%), productvernieuwing (11%) en ontwikkelen van geheel nieuwe producten (11%). Procesinnovaties en organisatievernieuwingen worden door familiebedrijven relatief als minder belangrijk gezien.

Een van de tien innovaties ontstaat 'bij toeval'
In de Van Lanschot Familiebedrijven barometer is gevraagd hóe innovaties ontstaan. De eigen medewerkers blijken daarin de belangrijkste rol te spelen, direct gevolgd door contacten met klanten. Ook draagt de ondernemer in het familiebedrijf zélf innovaties aan. Dit is vooral het geval in de zakelijke dienstverlening. Met name in industriële bedrijven ontstaan innovaties door contacten met externe leveranciers; zij spelen in andere sectoren geen prominente rol. Een van de tien innovaties ontstaat "bij toeval". Vier van de tien familiebedrijven bezitten het intellectueel eigendom van innovaties, maar dat is niet altijd formeel vastgelegd in merkrechten, patenten of octrooien. De kosten om intellectueel eigendom vast te leggen zijn te hoog, zegt 58% van de respondenten. Ongeveer een derde van de ondernemers zegt onvoldoende kennis te hebben over de procedures om kennis te beschermen.

Stimuleringsmaatregelen en subsidies: onbekend = onbemind In familiebedrijven zijn het vooral de klanten die motiverend zijn om innovaties van de grond te krijgen. Zij worden door 82% van de ondernemers genoemd en laten toeleveranciers (55%), branche-organisaties (42%), kennisinstituten/onderwijs (41%) en de overheid (37%) achter zich. Consultants en externe adviseurs (33%) dragen het minst bij aan innovaties. Stimuleringsmaatregelen en subsidies zijn onbekend bij twee derde van de familiebedrijven. Dat stemt overeen met een andere uitkomst: slechts 14% van de familiebedrijven maakt er goed gebruik van. Nog eens 16% zegt deze maatregelen beperkt te gebruiken.

Innovatie is verankerd in dagelijkse bedrijfsvoering Uit het onderzoek komt een beeld naar voren dat innovatie bij familiebedrijven is verankerd in de dagelijkse bedrijfsvoering ("learning by earning") en dus niet als een aparte taak wordt beschouwd waarvoor medewerkers vrij zijn gemaakt met expliciete doelen. Gevraagd welke innovatiemodellen op het eigen bedrijf van toepassing zijn, blijkt de helft van de familiebedrijven (52%) te werken met bijdragen van eigen medewerkers; 41% van de ondernemers neemt zelf initiatief voor innovaties, beslist erover en voert ze grotendeels zelf uit. Soms (6%) starten familiebedrijven nieuwe bedrijven voor innovatie of nemen ze participaties in andere bedrijven om daaraan vorm te geven. Bedrijven met meer dan 100 medewerkers hebben veel vaker innovatiedoelstellingen expliciet vastgelegd. Over de hele linie heeft circa een derde van de bedrijven expliciete doelstellingen, een derde stuurt met 'losse' doelen en een derde zonder doelen.

's-Hertogenbosch, 14 december 2011