“Nieuwe Aanwijzing is nog geen wetsvoorstel Bronbescherming”
woensdag 29 februari 2012 | In de nieuwe Aanwijzing toepassing dwangmiddelen
bij journalisten, die donderdag 1 maart van kracht wordt, is eenduidig
vastgesteld dat bij inbeslagname van journalistiek materiaal altijd een
voorafgaand besluit van een rechter-commissaris nodig is. De NVJ noemt de
nieuwe aanwijzing een vooruitgang ten opzichte van de bestaande aanwijzing,
maar vindt het teleurstellend dat een aantal door haar gesuggereerde
aanbevelingen niet zijn overgenomen. De grootste ergernis vanuit de NVJ treft
echter het Ministerie van Justitie, dat nog steeds geen werk heeft gemaakt van
het wetsvoorstel Bronbescherming.
Om journalisten te dwingen hun bronnen vrij te geven, werd voorheen door het
Openbaar Ministerie naar eigen inzicht bepaald. Vanaf 1 maart mag alleen een
dwangmiddel worden toegepast als hierdoor een zeer ernstig delict dat het leven
of de veiligheid van mensen ernstig bedreigt, wordt voorkomen of opgespoord.
De Nieuwe aanwijzing dwangmiddelen tegen journalisten vervangt de oude
aanwijzing uit 2002. De aanpassing is te danken aan de door de NVJ gewonnen
Sanoma/Autoweek zaak bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in
Straatsburg. Het Europese Hof gaf toen aan dat de bescherming van
journalistieke bronnen in Nederland tekort schiet. De nieuwe aanwijzing heeft
echter nog geen wettelijke basis.
Hoewel de NVJ de nieuwe aanwijzing een vooruitgang vindt ten opzichte van de
bestaande aanwijzing, vindt ze het teleurstellend dat een aantal door haar
gesuggereerde aanbevelingen niet zijn overgenomen. ?We hadden verzocht dat deze
zou gelden voor alle opsporingsmethoden, dus ook voor opvragen datagegevens,
afluisteren etcetera?, reageert algemeen secretaris Thomas Bruning. ?Ook ons
voorstel om het opvragen of vorderen van IP-adressen bij reacties op
nieuwsartikelen onder de noemer te brengen van journalistiek materiaal, wordt
niet ten volle erkend in de nieuwe aanwijzing. Wat wel gaat gelden is een
verzegeling bij vordering van materiaal, in afwachting van een klachtprocedure
bij de rechter.?
De grootste ergernis vanuit de NVJ treft echter het Ministerie van Justitie,
dat ondanks de duidelijke opdracht vanuit Europa en eerdere beloften in die
richting nog altijd geen werk heeft gemaakt van het wetsvoorstel
Bronbescherming. Bruning: ?Wij zullen blijven aandringen op een wettelijke
vastlegging van de bescherming van journalistieke bronnen, omdat dat een
steviger basis geeft dan deze eenzijdig vastgestelde aanwijzing.?