Nieuwsbrief Zorginnovatie
Nieuwsbrief nummer 506, 28 oktober 2012
Welvaartsstaat wordt soberder en blijft activerend
Versobering en toerusting, deze twee woorden stonden centraal in de oratie van Anton Hemerijck. Hij wordt hoogleraar "institutionele beleidsanalyse" en decaan van de Sociale Faculteit van de Vrije Universiteit. Hij was directeur van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Hemerijck hield zijn oratie op donderdag 25 oktober, in dezelfde bijeenkomst waarin oud-minister Ab Klink ook zijn leeropdracht aanvaardde. Hij wordt hoogleraar Zorg, arbeid en politieke sturing. Ondergetekende hoorde beide oraties aan. Een voorbeeld van toerusting dat Hemerijck gaf, is het realiseren van kinderopvang. Daardoor kunnen vele vrouwen deelnemen aan de Nederlandse welvaartsstaat. Wordt die door de versobering wegbezuinigt, dan verdwijnt voor hun de kans op werk en gaat in het totaal de welvaart achteruit. Hemerijck hamerde in zijn oratie op het behoud van toerusting, die als titel heeft "De toerustingsimperatief en de Eurocrisis". Ab Klink pleitte voor betere toerusting van patiënten om mee te beslissen over hun gezondheid en van professionals om moderne zorg te leveren. Hij gaf zijn oratie de intrigerende subtitel mee "Waarom kostenbesparende innovaties de zorg vaak duurder maken". Dat komt omdat deze de bestaande zorg niet vervangen maar aanvullen, zeg ik hier in telegramstijl. De oraties zijn nog niet op het internet verschenen. Tot zover het bericht. Beide eerste, openbare lessen biedenuitstekende , analytische overzichten over de ontwikkeling van de Nederlandse welvaartstaat en de zorginnovatie. Voor ingewijden bevatten ze echter weinig nieuws. Wat helaas ontbrak, waren voorstellen voor wetenschappelijke experimenten binnen de welvaartstaat en de zorgbekostiging, toch ook belangrijk in de wetenschapsbeoefening.
---
Congres over geïntegreerde geboortezorg vindt plaats op 18 januari 2013
De beleidsontwikkelingen in de geboortezorg leggen een druk op de eerste-, tweede- en derdelijns verloskunde in Nederland. Daarom organiseert de Julius Academy op 18 januari een congres met vijf sessies. De hoogleraren Arie Franx en Koos van der Velden schetsen in sessie 1 recente ontwikkelingen in veld, beleid en onderzoek. Daarna (sessie 2) presenteren de onderzoekers Gouke Bonsel en Henk van Stel de nieuwe ervaringsvragenlijst voor zwangeren en jonge ouders, die overal te gebruiken is, ongeacht de plek van bevallen en ongeacht de discipline van de hulpverleners. De 3e sessie is een paneldiscussie tussen voorzitters en directeuren van verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV's over de vraag: hoe hebben jullie de communicatie en besluitvorming binnen je VSV ingericht? Discussieleider is ondergtekende. In de 4e sessie staat het preconceptionele consult centraal: emeritus hoogleraar Leo ten Kate bespreekt de geschiedenis en de theorie daarvan. Semiha Denktas presenteert de eerste resultaten van het Rotterdamse programma Healthy pregnancy for all. Boeiende, Innovatieve veldprojecten uit het hele land komen aan de orde tijdens de 5e sessie. De nabespreking vindt plaats tussen de voorzitters van de KNOV, NVOG en Zorgverzekeraars Nederland. Zij spreken hun nieuwjaarswensen uit (het congres vindt plaats op 18.1) voor de geboortezorg in Nederland en reageren op wat er in de andere sessies is gezegd. Dagvoorzitter is Jan van Lith, hoogleraar verloskunde te Leiden. Wil jij aan dit congres deelnemen? Klik dan
---
Regeerakkoord over zorg aan de orde op eerstelijnscongres op 2 november
De politieke arena, dat is de naam van de workshop die oud-kamerlid Eeke van de Veen en ondergetekende houden over de resultaten van het regeerakkoord die de zorg betreffen. Die workshop vindt plaats tijdens het congres over de transformatie van de eerstelijn, dat het Jan van Es Instituut, de Zorggroep Almere en het Julius Centrum organiseren op vrijdag 2 november, 14.15 - 15.10 in Almere. Ondergetekende inventariseert eerst bij workshopdeelnemers waarover zij van gedachten willen wisselen. Aan de hand van de meeste stemmen gelden, komen we dan op twee onderwerpen. Bij elk onderwerp komt aan de orde: 1. wat staat er precies in het regeerakkoord? 2. Dan schetst Van der Veen de recente parlementaire geschiedenis van het onderwerp. 3. Ondergetekende schetst de theoretische kennis erover. 4. Daarna gaan wij met elkaar in discussie om ons een mening te vormen. Wil je naar dit congres en naar deze workshop? Klik dan
---
Westfriesgasthuis is een van de meest digitale ziekenhuizen van Europa
Afgelopen week werd bekend dat het Westfries Gastuis te Hoorn behoort tot de kleine groep ziekenhuizen in Europa die het verst zijn gevorderd met het digitaal maken van hun organisatie. De bereikte status als een van de meest digitale ziekenhuis in Europa is een nieuwe mijlpaal in de modernisering van het Westfriesgasthuis. Het Westfriesgasthuis krijgt de erkenning van de toonaangevende internationale organisatie HIMMS (Healthcare Information and Management Systems Society), die het niveau vaststelt waarop zorginstellingen hun geautomatiseerde systemen met elkaar hebben samengevoegd. Het hoogst haalbare niveau is zeven. Het Westfriesgasthuis heeft nu zes behaald en heeft de ambitie om binnen afzienbare tijd door te groeien naar niveau zeven. Daarvoor moet het mogelijk zijn dat alle patiënten met een wachtwoord en een inlogcode hun elektronisch dossier kunnen inzien. Mijn promovendus Rube van Poelgeest onderzoekt met behulp van de HIMMS-vragenlijsten de zeg maar mate van papierloosheid van de ziekenhuizen. Bij niveau 7 is het ziekenhuis helemaal papierloos en bij niveau 1 staat alles nog in papieren dossiers. Van Poelgeest heeft de medewerking van 53 van de negentig Nederlandse ziekenhuizen om hun papierloosheid te bepalen. Het Westfries Gasthuis heeft uit eigen beweging zijn resultaten bekend gemaakt op zijn website. De ambitie van Van Poelgeest, zijn co-promotor dr. Rob de leeuw en ondergetekende is om een relatie te leggen tussen de mate van patiëntveiligheid en de mate van papierloosheid van ziekenhuizen. Wij hebben drie theorieën: 1. De digitalisering leidt tot grotere veiligheid. Want bij overschrijven en doorgeven van informatie worden minder fouten gemaakt. 2. Door de digitalisering komen onveilige situaties vaker en eerder boven tafel. Papierloze ziekenhuizen scoren dan onveiliger. Maar in feite is er sprake van onderrapportage bij papiervolle ziekenhuizen. 3. Het maakt niet uit. Veiligheid wordt niet bepaald door de mate van papierloosheid maar door het kwaliteitsbeleid, het Veiligheids Management Systeem, de hantering van de zorgbrede governance code en de professionaliteit van de instelling. De gedreven promovendus Van Poelgeest praat graag over zijn dissertatie. Maar hij maakt de individuele HIMMS-niveaus per ziekenhuis niet bekend. Een overzicht van de mate van papierloosheid van de 53 ziekenhuizen verschijnt in 2013. Werk jij bij een van de 37 ziekenhuizen die medewerking hebben geweigerd? Wil je alsnog meedoen? Wij includeren jouw instelling graag. Stuur een mail naar
---
Zorg en welzijn doen samen in Amsterdam Nieuw-West
In de jaren vijftig vestigden de eerste bewoners zich in Amsterdam Nieuw-West. Velen bleven er wonen en zijn nu hoogbejaard. In de jaren tachtig kwamen vele mensen uit Marokko en Turkije er wonen. Ook zij zijn nu oud. Thans telt dit stadsdeel 140.000 inwoners, meer dan in steden als Alkmaar en Assen. Door de vergrijzing komen psychogeriatrische patiënten vaak voor. Hetzelfde geldt voor patiënten met een Cerebraal Vasculair Accident (CVA) ofwel beroerte. Bij type patiënten zijn gebaat met een nauwe samenwerking van zorg en welzijn. Want bij beiden vermindert het lichamelijk en geestelijk functioneren. De zorg dient die teruggang af te remmen en anders de symptomen ervan te bestrijden. Maar maatschappelijke isolatie, overspannen mantelzorgers en zelfverwaarlozing liggen op de loer. De maatschappelijke dienstverlening ofwel het welzijn dient de kans hierop te reduceren. Beide doen dat in onderlinge samenwerking. Hoe dat kan, daarover vond op 16 oktober een conferentie plaats van 150 professionals uit zog en welzijn in Nieuw-West. De Gemeente Amsterdam, en wel het stadsdeel Nieuw-West, het VUmc, de 1ste Lijn Amsterdam (de ondersteuningsorganisatie voor alle eerstelijn in Amsterdam) en het Nationaal Programma Ouderenzorg hadden de bijeenkomst georganiseerd. De bijeenkomst vond plaats in het woonzorgcentrum de Drie Hoven, ooit ontworpen door Herman Herzberger en met nu goor beton. Ondergetekende trad op als dagvoorzitter. Aan de hand van twee casussen, één over een psychogeriatrische patiënt van Nederlandse afkomst en één over een CVA-patiënt van Marokkaanse afkomst, kwamen de conferentie-deelnemers tot de volgende conclusies: 1. het beste kunnen huisartsen en hun praktijkverpleegkundigen als eersten aan beide typen patiënten zorg bieden en een brede intake doen. 2. Daarna kunnen zij fysiotherapeuten, maatsschappelijk werkers en specialisten ouderenzorg inschakelen. 3. Het is van belang daarbij dat het welzijn in Nieuw-West een Eigen-Krachtconferentie organiseert met familie, vrienden en buren. De aanwezige PvdA-wethouder Jesse Bos van het stadsdeel Nieuw-West benadrukte het belang van de Stichting Samen Doen die met 'frontlijnteams' en 'Huizen in de Wijk' de samenwerking tussen zorg en welzijn van de grond tracht te krijgen. Na afloop merkte ondergetekende tegen wethouder Bos, dat de woorden Awbz en Wmo nauwelijks waren gevallen in de plenaire discussie. Zij antwoordde: Het ging eigenlijk de hele middag over de afstemming van die twee wetten en de Zorgverzekeringswet. Tot zover dit bericht. Op 9 januari start de Julius Masterclass Geïntegreerde Eerstelijn . Daarin komt de samenwerking tussen zorg en welzijn op wijkniveau uitvoerig aan de orde. Bij de genoemde ziektebeelden, maar ook bij chronische somatische aandoeningen, chronische psychiatrie en bij opgroei- en opvoedproblemen. Wil jij aan deze Masterclass van twaalf middagen deelnemen?
---
Zorgverzekeraar heeft onvoldoende expertise over ketenzorg
Ze hebben zeker te weinig verzekerden in Nieuw-West. Ze willen geen verzekerden in Nieuw-West, want die arme bewoners zijn alleen maardure klanten voor ze. Ze raken de AWBZ toch kwijt: waarom zouden ze een vertegenwoordiger sturen? Deze opmerkingen over Achmea-Agis pikte ondergetekende op tijdens de pauze van een conferentie over Zorg en Welzijn in Amsterdam Nieuw-West. Die vond plaats op 16 oktober. Ik was dagvoorzitter. Zie ook het bericht hierboven. Achmea-Agis schitterde door afwezigheid. Er was helemaal niemand. Terugrijdend naar Utrecht kwam ik tot de volgende eigen verklaring van deze afwezigheid. Bij zorgverzekeraars hebben slechts weinig zorginkopers expertise over de gehele zorgketen. Die is versnipperd. Bijvoorbeeld: de expertise over de CVA ketenzorg berust bij de inkopers ambulancezorg (prehospitale trombolyse), ziekenhuiszorg (de DBC voor opname op de afdeling neurologie), de revalidatie (na ziekenhuisopname), verpleeghuizen en thuiszorg (zorgkantoor). Voor de psychogeriatrie geldt een vergelijkbare versnippering van expertise over inkopers van huisartsenzorg, praktijkondersteuning, thuiszorg en verpleeghuiszorg. Kennis over de gehele keten bestaat alleen bij de (vaak overbelaste) top van de zorgverzekeraars. Daardoor kunnen zij geen vertegenwoordigers sturen naar lokale bijeenkomsten als in Amsterdam Nieuw-West met slechts 140.000 inwoners. Vergelijkbare afwezigheid op conferenties als van Achmea heb ik meegemaakt bij VGZ, CZ en Menzis. Als mijn waarneming onjuist is, verneem ik dat graag van Nieuwsbrieflezers en zal ik mijn ongelijk bekennen. Tot zover dit bericht. Binnenkort start onze masterclass over geïntegreerde chronische zorg. Wil jij daaraan deelnemen? Klik dan
---
Amerikaanse bedrijven omarmen zorgpaden
Lage rugklachten, overspannen-zijn, migraine, depressie en griep zijn ziektebeelden die relatief vaak voorkomen bij de Amerikaanse en ook de Nederlandse beroepsbevolking. Amerikaanse bedrijven kopen voor hun medewerkers en familie zorg in. Zij vervullen de rol die zorgverzekeraars in Nederland hebben. Het Virginia Mason Medical Center (VMMC) is -een aanbieder van eerstelijns- en ziekenhuiszorg in Seattle. Als klanten heeft zij de verzekerden van onder meer Starbucks en Alaska Airlines. Zij ontwikkelde een zorgaanbod voor patiënten met lage rugklachten. Die kunnen zich elk uur van de dag telfonisch of per email wenden tot een VMMC-verpleegkundige. Die doet onmiddellijke triage. Indien nodig vindt er binnen 24 uur een gesprek met een fysiotherapeut en een huisarts. Daarna volgt zorgverlening plaats conform een evidence based zorgpad. Er zijn geen tussentijdse wachttijden. Deze gang van zaken leidt tot 1. betere gezondheid van patiënten, want hun rugklachten duren korter 2. lagere zorgkosten: wat niet werkt wordt niet betaald en 3. grotere productiviteit van de bedrijven, want het ziekteverzuim neemt af. Dankzij dit zorgpad bij rugklachten verwierf VMMC het grote bedrijf Intel als klant. Dat maakt halfgeleiders voor PC's. Ook daar werd was de zorgpaden aanpak een groot succes. Inmiddels heeft VMMC ook voor de andere genoemde aandoeningen transmurale zorgpaden ontwikkeld. De leiding van Intel en andere bedrijven bleken de zorgpaden aanpak met Lean Six Sigma en Core Process Redesign te begrijpen. Want die manier van denken hanteren zij voor hun eigen productieprocessen ook. Al deze informatie pikte ondergetekende op uit hoofdstuk 2 van het boek "Pursuing the Triple Aim", waarvan Maureen Bisognano en Charles Kenney de auteurs zijn. In dit boek verzamelden zij zeven goede voorbeelden van zorgpaden met drie doelstelling tegelijk (Triple Aim), te weten 1. gezondheid bevorderen 2. kwaliteit van zorg verhogen en 3. kosten verlagen. Ik zit al weken te denken hoe dit initiatief van bedrijven, eerstelijn en ziekenhuizen vorm kan krijgen in Nederland. Op het Julius Zorgpadencongres op 8 februari, waarop ik een lezing geef, verwacht ik een voorstel te doen. Wie mij suggesties wil doen voor een experiment in Nederland, is welkom. Stuur je mij dan een mail op
---
Masterclass Chronische zorg start op 12 maart 2013
In 2013 vindt voor de zesde keer de Masterclass Geïntegreerde Zorg voor Chronisch Zieken plaats. Als sterk punt van deze masterclass beschouwden eerdere deelnemers dat in de colleges zowel academische kennis als praktische ervaringen worden ingebracht en verbonden. De deelnemers komen uit verschillende sectoren van de zorg, zoals huisartsenzorg, eerstelijns centra, GGZ, ziekenhuizen, zorgnetwerken en verzekeraars. Ze zijn zowel managers in de zorg als praktiserende zorgverleners. De Masterclass staat onder leiding van Dr. Rob de Leeuw, verbonden aan het Julius Centrum, UMC Utrecht. De Masterclass van 12 colleges start op 12 maart 2013 en eindigt op 15 oktober 2013. De colleges worden gegeven in een prachtige omgeving in Zeist en vinden steeds plaats op een dinsdag van 15.00 tot 19.00 uur, met doorgaans een interval van twee weken ertussen College onderwerpen zijn:
1. ontwikkelingen in de bekostiging en financiering van de chronische zorg 2. inhoudelijke ontwikkelingen in de chronische zorg 3.verwachtingen over de chronische zorg van patiënten en patiëntorganisaties 4. zelfmanagement, disease management en preventie 5. verzekerde zorg, inkoop van zorg en kwaliteitsindicatoren 6. procesontwikkeling en ondersteuning door ICT 7. taakherschikking in de chronische zorg en verantwoordelijkheden 8. culturen van organisaties en marktwerking 9. samenwerken, onderhandelen en conflicthantering
10. veranderen en leiderschap 11, buitenlandse ervaringen (Kaiser Permanente, Engelse ketenzorg, Duitse aanpak disease management) en 12 eigen projecten (afsluiting)
Het aantal deelnemers is gesteld op minimaal 12 en maximaal 18. . In de Masterclass treden vooraanstaande gastdocenten op met kennis en ervaring in onderzoek, beleidsontwikkeling en/of de praktijk in het werkveld van geïntegreerde zorg, zoals Prof.dr. Guus Schrijvers (emeritus hoogleraar Public Health), Dr. Henk van der Steeg (mede initiatiefnemer van deze masterclass), Herman Flens (Achmea Zorgverzekeraars), Dr. Mark van Houdenhoven (HagaZiekenhuis), Leo Kliphuis (LVG), Robert Polet (NZa), Martien Bouwmans (Zorgverzekeraars Nederland), Mr. Mirjam de Bruin (Bureau Schutjens en de Bruin), Jan Christiaan Huijsman (Programmamanager Zorg ICT, UMC Utrecht), Dr. Maurice de Valk (Intermedic) en anderen. Wil jij je opgeven voor deze masterclass? Klik dan
---
E-health is gevaarlijk voor mensen met een depressie
Nieuwsbrief 505 (klik hier en klik door op Nieuwsbrieven) opende met het de kop Sterfgevallen door telezorg. Drs. Esther van Noort geeft leiding aan Curavista, een grote Nederlandse aanbieder van telezorg, Zij is ook Nieuwsbrieflezer en mailt: Het onderwerp over de verhoogde mortaliteit door telezorg trof ons bijzonder. Misschien mag ik een ervaring met je delen? In 2004/2005 deden we een depressie-studie met online begeleiding. We merkten toen, dat mensen die depressief zijn, erg slecht lezen. Want zij kunnen zich moeilijk concentreren. Hierdoor hebben we moeten overschakelen naar een combi van telefonisch en online begeleiding. Omdat we ze aan de telefoon kregen, bleek de hulp (rugdekking) van de eigen zorgverlener hard nodig in veel situaties. We hebben toen besloten géén online depressie programma's meer operationeel te brengen, tenzij de eigen zorgverlener echt actief betrokken is bij de patiënt. De besproken studies geven net als onze ervaring aan dat voor het slagen van eHealth inbedding in het reguliere zorgproces nodig is. Het is een extra tool, maar de gewone "zorghanden" blijven hard nodig. Zeker bij de kwetsbare groepen. Tot zover Van Noort. In onze masterclass Chronische zorg gaan wij uitgebreid in op kansen en grenzen van telezorg bij langdurige aandoeningen.
---
Informatiespecialist wil zich inzetten voor jouw organisatie
In de afgelopen jaren heeft ondergetekende prettig samengewerkt met een informatiespecialist van de Universiteitsbibliotheek Utrecht. De betrokkene die op dit moment een aanstelling heeft als informatiespecialist geneeskunde/bibliotheekmedewerker bij de Universiteit Utrecht wil graag aan de slag als informatiespecialist in een digitale, innovatieve medische of zorg omgeving. Zij heeft voor het Julius Centrum o.a. de Spoedzorgbibliotheek beheerd en een website over zorginnovatie ontworpen. Belangrijke aspecten in haar huidige werk als informatiespecialist zijn: 1. het zoeken naar informatie in de belangrijkste digitale medische bestanden en EBM-bronnen o.a. PubMed, Cinahl, Cochrane, Trip, Clinical Evidence 2. het bieden van ondersteuning bij literatuuronderzoeken 3. het ontwikkelen en geven van bibliotheekinstructies en 4. het goed kunnen omgaan met andere digitale media zoals internet en social media. Indien jij behoefte hebt (voor korte of lange termijn, voltijds of deeltijds) aan de diensten van deze informatie-specialist, stuur jij mij dan een mail op
---
Agenda Congressen, Masterclasses, Opleidingen en Cursussen
Congressen en overige bijeenkomsten
· Julius Huisartsen Netwerkavond op 25 oktober 2012:
· Congres Spoedzorg op 15 november 2012:
· Vijfde SMOEL themabijeenkomst op 13 december 2012:
· Congres Organisatie Geboortezorg op 18 januari 2013:
· Congres Implementatie van Zorgpaden in Ziekenhuizen op 8 februari 2013:
Masterclasses, opleidingen en cursussen
· Masterclass Zorg ICT van november 2012 t/m mei 2013:
· Masterclass Organisatie Geboortezorg van november 2012 t/m april 2013:
· Cursus Gezondheidsrecht van januari t/m maart 2013:
· Masterclass De toekomst van de spoedeisende hulpafdeling van januari 2013 t/m januari 2014 (ook losse bijeenkomsten te volgen):
· Masterclass Geïntegreerde Eerstelijnszorg van januari t/m september 2013:
· Masterclass Forensische Pediatrie voor artsen van maart t/m oktober 2013:
· Masterclass Geïntegreerde zorg voor chronisch zieken van maart t/m oktober 2013:
VERANTWOORDING
Hierbij ontvang je de wekelijkse Nieuwsbrief Zorginnovatie van het Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via
De nieuwsbrief is gericht aan relaties van het Julius Centrum: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblokstudenten, gastdocenten, stageverleners aan co-assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts onderwijs op het gebied van de Volksgezondheid en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op
Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het International Network of Integrated Care