Mediatekst | 31-03-2014

Letterlijke tekst van de persconferentie van viceminister-president Asscher na afloop van de ministerraad op 28 maart 2014.

INLEIDEND STATEMENT

Met de ministerraad van vandaag sluiten we een bijzondere week af: het Chinese staatsbezoek, president Obama in Amsterdam, op zich beiden al bijzonder en uniek, maar natuurlijk ook vooral de Nuclear Security Summit in Den Haag. Uiteindelijk zijn het de resultaten die tellen en ik ben dus ook heel blij dat we met de zestig landen, bijna zestig landen, en internationale organisaties erin geslaagd zijn om een slotverklaring te presenteren die er toe doet: het verminderen van hoogverrijkt uranium, de versterkte rol voor het Internationaal Atoom Energie Agentschap, meer samenwerking tussen overheden en bedrijven, allemaal stappen die bijdragen aan meer veiligheid in de wereld. Een groot bijkomend voordeel van zo'n grote multibilaterale conferentie is natuurlijk ook dat er heel veel gelegenheid is voor contacten over allerlei andere zaken. Bijvoorbeeld handel, zaken doen, een groot deel van het kabinet was er mee bezig in die dagen, wie ik in ieder geval zelf ermee bezig heb gezien, maar er waren er nog wel meer, geloof ik zelfs, waren de bewindslieden: Ploumen, Dijksma, Kamp, Hennis, Timmermans en Schultz. Hebben allerlei ontmoetingen gehad met handelsdelegaties uit China, Canada, Vietnam, Kazachstan en Indonesie en alleen al met China is voor circa 2 miljard euro aan contracten in de pijplijn. Enorm trots ben ik ook op al die duizenden mensen die dit mogelijk gemaakt hebben en ervoor gezorgd hebben dat het veilig is verlopen. Nederland heeft zich echt van z'n beste kant laten zien.

Dan de ministerraad van vandaag. Ook hier heeft de wereld niet stilgestaan. We zijn weer snel overgegaan tot de orde van de dag en vandaag zijn we het onder meer eens geworden over de spooragenda voor de lange termijn, waarin we onze ambities nu hebben omgezet in concrete keuzes voor de verbetering van het spoort. We willen meer kwaliteit op het spoor door betere verbindingen, met snellere en comfortabelere treinen, die ook volgens een betrouwbaar schema rijden en hierna, aansluitend op deze persconferentie, zal staatssecretaris Wilma Mansveld een aansluitende persconferentie geven en die lange termijn spooragenda hier nader toelichten. Ik hoop ook dat u daar met interesse kennis van zult nemen.

JONKER (DE TELEGRAAF)

Toen u bezig was met de nucleaire top in Den Haag deed de burgemeester van Nijmegen met zijn wethouders aangifte tegen premier Wil... of tegen Geert Wilders.

RUTTE

Ik wou zeggen...

JONKER

...hij is nog geen premier. Wat vond u ervan dat de burgemeester zoiets doet?

RUTTE

Daar heb ik geen opvatting over die ik openbaar deel, dat is een zaak van burgers, functionarissen, om dat te doen, dat raakt aan een andere pilaar in ons staatsbestel, namelijk de rechtsprekende macht, dus daar doe ik het zwijgen toe.

JONKER

U heeft het vaak over de scheiding der machten en het is dit weekend Grondwetweekend.

RUTTE

Ja.

JONKER

Overal in Den Haag. Hoe verhoudt zo'n actie zich tot de grondwet, want een gekozen burgemeester, of een benoemde burgemeester door der Kroon, moet die dan voor dit soort zaken aangifte doen, dat is toch een politieke discussie?

RUTTE

Nogmaals daar vind ik van alles van, maar daar ga ik geen inzage verder in geven, die opvatting, omdat dat voor mij past echt bij de scheiding der machten en dit is een zaak waarin mensen, al of niet vanuit functie, zich bij ja min of meer de rechter vragen hier een oordeel over te geven en dan past mijn zwijgen.

WESTER (RTL NIEUWS)

Meneer Rutte, met alle respect maar dat verhaal over die scheiding van machten is toch eigenlijk een beetje onzin, want het gaat hier niet om de uitspraak van het OM en het proces verder, het gaat hier om een burgemeester, door kabinet, door u, daar neergezet, die aangifte gaat doen tegen een politicus. Daar kunt u toch wel iets van vinden?

RUTTE

Euh, nogmaals het staat iedereen vrij, ook burgemeesters, om als zij vinden dat zij daartoe aanleiding zien om zich te melden bij de juiste instantie om aangifte te doen, daar vind ik van alles van, maar daar heb ik vanuit mijn functie waarin ik hier sta, verder het zwijgen toe te doen.

WESTER

Maar een burgemeester doet dat eigenlijk namens alle inwoners, dat kan toch niet zomaar?

RUTTE

Dat is nou eenmaal de vraag. Dat zult u de burgemeester moeten vragen.

WESTER

Maar u bent eigenlijk de baas van de burgemeester.

RUTTE

Nou, de burgemeester is ook voorzitter van de raad, heeft daar ook politiek draagvlak, he, dus de precieze titel waarop de burgemeester dat doet en de ruimte die de burgemeester heeft om ook als burger van dit land gebruik te maken van zijn rechten, ja die zijn er en of het dan verstandig is om dat te doen, dat debat kun je voeren, maar dat debat ga ik niet voeren, dat is echt een zaak nu aan de rechter om eerst een uitspraak te doen.

BERGHUIS (RTL NIEUWS)

Als u geen antwoord wil geven op de vraag omdat u gelooft hier in de scheiding der machten, zegt u dan eigenlijk niet dat u het afkeurt omdat de burgemeester die scheiding der machten zelf niet helemaal zuiver heeft gehanteerd?

RUTTE

Nee dat zeg ik niet. Wat ik dan wel zeg, laat ik even in het midden.

BRIL (RADIO 1)

Meneer Rutte, de heer Wilders vindt het walgelijk dat u politiek bedrijft over de rug van kinderen, natuurlijk naar aanleiding van het interview dat u gisteren heeft gegeven, richting het Jeugdjournaal, misschien kunt u zich voorstellen dat ik daar wel uw reactie op wil horen.

RUTTE

Ja ik ga niet reacties op reacties geven. Ik kan alleen zeggen waarom ik het Jeugdjournaal te woord heb gestaan, maar ik laat verder die tweet tot rekening van de heer Wilders. Ik heb dat gedaan omdat ik oprecht geemotioneerd raakte, de laatste dagen, over twee eigenlijk typen verhalen. Een type verhaal, gebeurtenissen van kinderen die oprecht zich bij hun ouders hebben gemeld en gezegd hebben: moeten we nu weg? En dat gebeurt niet op een paar plekken, maar dat is op heel veel plekken gebeurd. En het tweede type van reacties van kinderen met, in dit geval een Marokkaanse achtergrond, of in hun achtergrond ook Marokkaanse elementen die uit hun klas of van vriendjes te horen kregen: minder, minder, minder. Nou ik vond het allebei zo aangrijpend dat het mij goed leek ook daar zelf als minister-president in het Jeugdjournaal te zeggen: a. iedereen in dit land wordt altijd als persoon beoordeeld en dus de kinderen hoeven niet bang te zijn dat ze er zonder reden worden uitgezet. Het tweede is dat ten aanzien van dat minder, minder, minder roepen, dat dat verschrikkelijk is en ik heb andere kinderen opgeroepen die zich daartoe verlagen, dat niet te doen.

BRIL

Er wordt gezegd dat het vrij ongebruikelijk is dat een minister-president contact zoekt om dit soort uitlatingen te doen, vindt u dat ook? Is het zo belangrijk dat u deze ongebruikelijke stap moest nemen?

RUTTE

Ik heb er allemaal niet zo lang over nagedacht. Ik zag die beelden van dat meisje Hind in het journaal van woensdagavond, niet overigens op dat moment, maar donderdagochtend, toen ik zelf les had gegeven, waar het er ook over ging, ik was woensdag mijn paspoort aan het verlengen in de stad en kwam een paar schoolklassen tegen, waar ook een enkeling erover begon, natuurlijk de brieven gelezen die ik krijg en vele andere berichten. Vervolgens donderdag dat item in het journaal ook even gezien, dat vond ik erg ingrijpend, eerlijk gezegd niet zo lang over nagedacht en toen gezegd: laten we dan even het Jeugdjournaal bellen en gewoon tegen die kinderen zeggen: joh, die angst hoef je niet te hebben, we hebben leven in een vrij land en je wordt er niet uitgezet.

BRIL

Sinds ruim een week vallen er hele grote woorden over en weer, wat zegt dat over het politieke klimaat op dit moment?

RUTTE

Ja dat moet u beoordelen. Ik heb mij gisteren echt gericht op de kinderen die angstig zijn en gezegd: daar is geen reden toe, maar de beoordeling van het politieke klimaat...

BRIL

Maakt u zich daar geen zorgen over, wat er over en weer gewisseld wordt en de woorden die gebruikt worden?

RUTTE

Heel specifiek de uitlatingen die gedaan zijn vorige week, daar is een grens overschreden, dat heb ik al een paar keer gezegd en Lodewijk Asscher heeft dat ook heel eloquent hier namens het kabinet vrijdag verteld en daar kwam bij inderdaad deze week, ik was natuurlijk een paar dagen ondergedompeld in die grote conferentie, en zag wel een paar dingen in de krant ook terugkomen op het niveau wat er bij kinderen gebeurd is, dat kwam woensdag eigenlijk heel direct binnen en ook donderdagochtend nog in een gesprek met de Marokkaanse gemeenschap, vandaar. Een telefoontje naar het Jeugdjournaal, ik vond het belangrijk.

BRIL

Ja u was geschrokken van wat het eindelijk de afgelopen dagen gedaan had?

RUTTE

Nou niet zozeer geschrokken, ik ben ook niet naief, maar ik wil gewoon niet dat kinderen in dit land zich bedreigd voelen. Ik wil niet dat kinderen, die moeten gewoon met een ding bezig zijn: met hun toekomst en die wonen in een land, dat is fantastisch aan Nederland, waar ze alles wat ze dromen ook kunnen bereiken, waarin niets te gek is, waarin ze hun talent moeten ontdekken en moeten najagen en niet bang moeten zijn dat ze worden uitgezet. Dat is verschrikkelijk.

FRESEN (NOS JOURNAAL)

Denk u niet dat het een zichzelf versterkend effect heeft als u dat doet, want je kunt ook zeggen: nou ja, laat het overwaaien, maar als de minister-president zich er kennelijk mee gaat bemoeien dan worden die kinderen misschien echt bezorgd van: oh, er zal echt wel iets aan de hand zijn?

RUTTE

Een enkele keer zul je als minister-president ook moeten zeggen: hier staan wij in Nederland voor en dan zal ik toch als voorman ook van de politieke klasse in Nederland en de voorman van het kabinet dat moeten doen. Dat is niet iedere dag, maar een enkele keer moet dat en dan is het ook je gevoel volgend - en mijn rolopvatting volgend dat ik dat doe.

FRESEN

En u denkt niet dat het daardoor juist groter wordt en nog meer aandacht krijgt?

RUTTE

Als u de beelden zag en met de mensen spreekt die dit aangaat, en ik had gisteren dus veel vertegenwoordigers langs samen met Asscher van de Marokkaanse gemeenschap en mensen die als militair werken, bedrijven hebben, gewoon allemaal mensen die dit land - zoals u en ik allemaal hard werken en proberen vooruit te komen. Met kinderen die eigenlijk nooit zo bezig waren met dat in de achtergrond ook de Marokkaanse identiteit onderdeel van hun achtergrond is. En die de kinderen thuis kregen, donderdag, vrijdag en die naar boven renden en zeiden: papa, mama moeten wij weg? Moeten wij het land uit? Dus ja, hoe groot wil je het hebben? Het leek mij groot genoeg om het Jeugdjournaal te bellen.

FRESEN

Er zijn ook mensen die dan ons journalisten eraan herinneren dat dat diezelfde Rutte is die twee jaar geleden nog zo enthousiast samenwerkte met Wilders. Hoe reageert u daarop?

RUTTE

Hij is een grens overgegaan en daarom zullen we die samenwerking als VVD ook niet meer in die vorm zoeken, zolang dit standpunt er is. De grens is overgegaan omdat er nu een hele bevolkingsgroep is weggezet. Ik heb in het verleden ook afstand van hem genomen. Bijvoorbeeld toen een fractiegenoot van hem het had over -bepaalde bewoordingen- over de Turkse premier Erdogan. Er zijn andere uitspraken geweest van Wilders waar ik afstand van heb genomen. Maar in algemene zin heb ik geen aanleiding gezien om in algemene zin niet met hem samen te werken. Maar een partij die een hele bevolkingsgroep als groep wegzet, daar kan niet mee samengewerkt worden. Als in een kabinet. Je kunt wel, je krijgt dan de discussie kun je dan wel moties van zo iemand steunen? Ja, die kunnen we steunen. Als er in die motie staat een en een is twee, dan zullen we gewoon voor die motie stemmen als VVD-fractie. Maar we gaan niet meer met hem in een kabinet zitten of een gedoogconstructie aan zolang dit standpunt er is.

FRESEN

Maar u was destijds echt niet tot een standpunt te bewegen toen het bijvoorbeeld ging om het Polenmeldpunt wat Wilders had opgericht, waar ook mensen van zeiden: daarmee zet je mensen aan om te ageren tegen een bevolkingsgroep die hier in Nederland is en mag zijn. Toen hield u zich afzijdig.

RUTTE

Mijn opvatting is dat je in het land het maatschappelijk debat robuust moet voeren. Mijn opvatting is dat de vrijheid van meningsuiting heel ruim is, en dat is ook goed, omdat het de ruimte geeft om dingen in het openbaar te zeggen die anders in de achterafkamertjes of boven de biljarttafel, in de kerk, de moskee of in de verjaardagskring worden gezegd, maar niet in het openbaar worden geuit. Zodat ze ook niet in het openbaar kunnen worden bestreden. Wilders zoekt al zijn hele politieke loopbaan de uiterste grenzen op van die vrijheid van meningsuiting. Of hij er ooit overheen gaat is niet aan mij, dat is aan de rechter. In algemene zin heb ik ook de opvatting dat je moet oppassen om bij dit type politiek fenomeen iedere reactie te geven op iedere uitlating die zo iemand doet. Wat ik eerder heb gezegd: op ieder stuk rood vlees dat in de arena wordt gegooid, te reageren. Ik heb het een aantal keer gedaan in het verleden, een keer of vier, vijf. Wanneer ik vond dat hij te ver ging. Nu gaat hij fundamenteel te ver omdat hij een hele bevolkingsgroep wegzet.

WESTER (RTL NIEUWS)

U zei zojuist: zolang hij die woorden niet terugneemt is er geen reden om met hem samen te werken, in wat voor constructie dan ook. Als Wilders niet uit het Catshuis was weggelopen, dan had het kabinet met gedoogsteun met de PVV wellicht nog steeds gezeten. Zouden de uitspraken van afgelopen woensdag voor u reden zijn geweest om die samenwerking dan te verbreken?

RUTTE

Dat lijkt me wel ja.

WESTER

Dan had u het kabinet laten vallen?

RUTTE

Ik denk het wel. Dat is heel theoretisch maar dat lijkt mij wel. Ik denk dat dat voor mij gevoelsmatig, en als ik probeer in te schatten de mensen in mijn partij, die echt wel tegen een robuust debat kunnen, ook niet zo gauw geraakt zijn, niet meteen persoonlijk aangevallen zich voelen, positief in het leven staan, maar als een hele bevolkingsgroep op zo een manier wordt weggezet, dan lijkt mij dat daarmee de samenwerking ook zou zijn - de grond voor zo'n samenwerking - zou zijn weggevallen.

BENSCHOP (NU.NL)

Heeft u Wilders nog gesproken over deze uitlatingen?

RUTTE

Nee.

BENSCHOP

Maar u staat wel bekend als iemand die snel de telefoon pakt om te bellen. U zegt: dit heeft u echt geemotioneerd, lijkt dit toch bij uitstek een punt om even over te spreken?

RUTTE

Nee, het is volgens mij Wilders volstrekt duidelijk wat we er allemaal van vinden. Ik geloof niet dat een telefoontje iets toevoegt.

BENSCHOP

Hij is eigenlijk niet voor rede vatbaar zegt u?

RUTTE

Dat woord laat ik aan u.

VAN DER AA (ALGEMEEN DAGBLAD)

President Obama deed met zijn tour door Europa een oproep aan de NAVO-landen to chip in, zoals hij dat noemde - een bijdrage te leveren. Voelde u zich aangesproken? Er kwam een beetje een gevoel uit naar voren dat het allemaal wat minder werd vanuit de NAVO.

RUTTE

Waar ik de president over heb horen spreken is over artikel 5, een aanval op een is een aanval op allen. Dat artikel is er, en dat ben ik zeer met hem eens. Dat staat en een aanval op een van de NAVO-staten betekent dat alle NAVO-staten, lidstaten, dat land zullen verdedigen.

VAN DER AA

En over de financiele situatie van de NAVO?

RUTTE

Ja, het is inderdaad een feit dat op dit moment grofweg van de hele NAVO - NATO - NAVO begroting de Amerikanen, als je kijkt naar het relatieve gewicht van de twee economieen, Europa en Amerika, is het ongeveer fiftyfifty. NAVO heeft 26 lidstaten, 25, 24 in Europa en Canada en Amerika. Amerika doet van die hele begroting drie kwart. Heeft de helft van de economie, doet drie kwart van de begrotingen. Europa doet een kwart van die begroting. Dus daar zit een onevenwichtigheid in. Dat is een vaststelling die je al langere tijd kunt doen. Tegelijkertijd zitten we natuurlijk met hele grote financieel-economische problemen, zowel in Amerika als hier. Dus dat laat zich niet zomaar oplossen. Wat je wel kunt doen, en daar werken we hard aan, is op een veel slimmere manier het geld dat er is, gebruiken. Kijk naar de F35, hoe we daar proberen samen te werken met andere landen teneinde veel meer nut te hebben uiteindelijk van zo een aanschaf. Kijk naar de samenwerking die er met Duitsland is. Maar ook met Belgie, op het terrein van de marine. Met andere NAVO-staten ook in Scandinavie. Hennis is daar zeer actief bij betrokken.

VAN DER AA

In het verlengde daarvan: bij de CU en SGP, waarbij u ook voor de begroting aan tafel gaat zitten, dat zij ook extra eisen zullen gaan stellen richting Defensie in die begrotingsbesprekingen. Wat is uw gedachte daarover?

RUTTE

Dat ik dat gehoord heb en dat zullen we dan bespreken. Maar ik denk dat Jeroen Dijsselbloem goed reageerde: de schatkist is leeg. Ik moet altijd denken aan Gerrit Zalm: als je bij hem kwam als staatssecretaris en extra geld vroeg, dan zei hij: laten we even naar de schatkist kijken. Er staat zo een schatkist nog steeds op financien, ook op het vernieuwde financien. En dan ging hij open en met die beroemde Zalmlach, werd er vastgesteld - ik zal hem niet nadoen- dat die schatkist leeg was. En dat is hij nog steeds. Ook dit jaar geven wij bijna 18 mrd teveel uit. En als het CPB, we hopen van harte dat hun ramingen kloppen, die leken wat gunstiger, dan geven we volgend jaar 12 mrd teveel uit. Dat betekent dat je - als je extra geld aan Defensie wil geven - dat het ergens anders vandaan moet komen. Dan moet je extra bezuinigen. En extra bezuinigen heeft weer allerlei effecten op de begrotingsstabiliteit, waar ook Jeroen Dijsselbloem terecht op heeft gewezen. Want dan moet je op andere posten gaan bezuinigen. Dat geeft ook weer onzekerheid. Dat kan ook weer schadelijk zijn voor de economische groei. Dus, je moet daar buitengewoon terughoudend in zijn. Maar we zullen die gesprekken voeren.

VAN DER AA

Maar in uw vorige kabinet zei minister Hillen al dat het eigenlijk wel genoeg was, de bezuinigingen op Defensie. Daarna is er nog wat bijgekomen. Vindt u het nu wel ook zelf echt genoeg op Defensie?

RUTTE

Ik vind daar natuurlijk ook weer van alles van, maar ik ben voorman van een kabinet. We gaan dadelijk gesprekken in die ongetwijfeld ook op onderdelen lastig zullen zijn. Dat is altijd bij begrotingsbehandelingen. Zowel in het kabinet PvdA-VVD als ook met de drie partijen met wie we samenwerken waar het betreft belastingplannen en begroting. Dus ik doe daar verder nu geen uitspraken over.

VERBEEK (BNR NEWRADIO)

Verschillende partijen komen nu met hun wensenlijstjes voor die begrotingsbesprekingen, partijen ook waarmee u rekening heeft te houden. In hoeverre vergroot dat de druk op die begrotingsbesprekingen?

RUTTE

Niet anders dan andere jaren. Er is altijd druk op begrotingsbesprekingen. Je ziet altijd in de aanloop daarnaar toe - u bent allemaal zeer ervaren - dat politieke partijen komen met allerlei opvattingen die ze graag gereflecteerd willen zien in de begroting. Ik vind dat niet gek.

VERBEEK

Kan er geld bij, bij Defensie?

RUTTE

Alles kan. Maar dan moet u maar aangeven waar we het vandaan gaan halen. Ik denk dat Jeroen Dijsselbloem gelijk heeft als je dat weer ergens anders... Kijk, het aardige nu juist van de CPB-cijfers is dat strikt genomen we geen tegenvallers hebben. Het ziet ernaar uit, we moeten het allemaal nog even bekijken, dat give or take dat je grofweg uitkomt op wat we van plan waren. Dat is al een aantal jaren niet gebeurd. Vorig jaar moesten we 6 miljard extra... Dat geeft altijd ook weer onzekerheid bij consumenten, van 'o er wordt extra bezuinigd', 'waar zal dat dan op zijn'. Dat hebben we uiteindelijk zo weten vorm te geven dat die economische schade minimaal was en, sterker nog, er zelfs koopkrachtgroei kon zijn in 2014. Dat is een hele hijs geweest om dat voor elkaar te krijgen. Dan zou je dus nu omdat je extra geld aan post a wilt uitgeven op post x, y of z moeten bezuinigen. Dat zijn natuurlijk ingewikkelde processen die ook weer een eigen onzekerheid met zich mee kunnen brengen. Dus ik ben daar uitermate terughoudend in. Maar goed, ik kan daar geen garantie op geven. We gaan die gesprekken voeren.

VERBEEK

U heeft liever rust in de tent, in de maatschappij.

RUTTE

Ik wijs op de effecten ervan en verder vind ik als voorman van de coalitie en voorman van die 5-partijensamenwerking dat het mij past om verder geen al te definitieve uitspraken te doen, maar ik schets wel wat daarvan de consequenties zijn in navolging van de minister van Financien die dat heel goed aangaf.

VERBEEK

Je zou kunnen zeggen: die aangekondigde bezuinigingen op Defensie in Rutte II zijn alweer goeddeels teruggedraaid. Defensie is al genoeg ontzien.

RUTTE

Ik verwijs naar mijn vorige antwoord. Ik geloof niet dat ik het proces van de begrotingsvoorbereiding - wat altijd ingewikkeld is in Nederland en dat zal deze keer ook echt wel weer wat discussie vragen, ook al omdat we niet alleen met twee coalitiepartijen te maken hebben maar ook met drie partijen die ons langjarige steun hebben gegeven voor wat betreft Belastingplan en begroting - denk ik dat ik daar... Ik schets alleen wel een aantal consequenties van keuzes als je die zou maken.

BERGHUIS (RTL NIEUWS)

Als het kabinet omwille van de begrotingsstabiliteit niet wil bezuinigen op post a om het geld vervolgens aan post b uit te geven en post b is in dit geval Defensie, dan ziet het er ook niet best uit voor de wens van D66 om geld te gaan bezuinigen en vervolgens in lastenverlichting om te zetten. Klopt dat?

RUTTE

Ik heb geen uitspraken gedaan over of het kabinet wel of niet wil. Wij moeten die begrotingsvoorbereiding schetsen. Ik schets u alleen de consequenties van wensen in de uitgavensfeer of wensen in de lastenverlichtingssfeer omdat er geen geld is. Het is niet zo dat we geld over hebben. We hebben 12 miljard tekort volgend jaar, dus er is geen cent over. Dat betekent dat alle wensen die er zijn, als je het daar politiek over eens zou worden, gedekt moeten worden en dat heeft allemaal weer consequenties. Dus dat is niet zo makkelijk.

BERGHUIS

U zei: we willen niet extra geld naar Defensie doen, want dan moet je dat ergens anders vandaan halen...

RUTTE

... dat heb ik niet gezegd. Ik heb gezegd: ik hoor de wensen voor extra geld voor Defensie. Ik schets u wat daarvan de consequentie is. Dat is niet zomaar geregeld. Dus het lijkt mij dat het nu vooral zaak is om te bekijken hoe we de bestaande middelen voor Defensie en die zijn gelukkig nog steeds aanzienlijk, 7 `a 8 miljard per jaar, om die zo te besteden, ook het verlies wat je leidt doordat er niet altijd optimaal wordt samengewerkt in Europa, dat je probeert die besteding zo te doen dat je maximaal ook zorgt dat je waar voor je geld krijgt.

BERGHUIS

Dus lastenverlichting kan wel als je het maar ergens anders vandaan haalt straks?

RUTTE

Theoretisch kan alles. Theoretisch kunnen we besluiten om van de 260 miljard die op de Rijksbegroting staan uit te geven aan Nieuwspoort en niks meer aan iets anders. Dat kan allemaal, maar dat zal niemand voorstellen neem ik aan. Als je lasten wilt verlichten en er is geen geld, dan moet je het ergens vinden en dat is niet zo makkelijk en dat heeft ook economische consequenties, want dan moet er bezuinigd worden en bezuinigingen leveren altijd weer enige periode op van onzekerheid wat bij economisch herstel niet ideaal is.

DUIN (ALGEMEEN DAGBLAD)

Bent u nog aangesproken door uw vrienden op de Nederlandse Antillen over uw opmerkingen vorige week over Zwarte Piet?

RUTTE

Ja ik heb zelf even gebeld, want ik hoorde dat hij zich eraan geergerd had aan mijn collega Ivar Asjes en ik heb hem gezegd dat ik met die uitspraak niemand heb willen beledigen en daar niets kwaads mee van zins was. Hij heeft daar ook later in een verklaring van gezegd dat hij het zeer op prijs stelde dat ik hem belde en dat daarmee de zaak af is.

DUIN

U refereerde aan Asjes toen u het had over uw vrienden op de Antillen?

RUTTE

Nee, hij had zich geergerd namens zijn bevolking denk ik. En dat vind ik serieus. Dus ik heb hem gebeld en gezegd 'voor alle duidelijkheid, hiermee heb ik niemand willen beledigen en ook niemand willen beledigen'.

DUIN

Wat bedoelde u dan precies?

RUTTE

Ik laat het daar verder bij. Volgens mij heeft u de uitspraak gehoord en weet u het precies, maar het ging er even om dat mensen zich daardoor aangesproken voelden en dat is natuurlijk niet mijn bedoeling geweest.

VISCHJAGER

Wat is het verband tussen politiek en pianospelen?

RUTTE

Dat is Paderewski. Paderewski was president van Polen en een begenadigd pianist. Er werd van hem gezegd hij was de beste pianist onder de presidenten en de beste president onder de pianisten.