Vogelgriep (aviaire influenza)
Wat is vogelgriep (aviaire influenza)?
Vogelgriep, ook wel vogelpest of aviaire influenza genoemd, is een besmettelijke virusziekte die zo nu en dan bij pluimvee (kippen, kalkoenen, eenden en ganzen) en andere vogelsoorten zoals duiven en zwanen wordt aangetoond. Wereldwijd circuleren verschillende vogelgriepvirussen onder wilde
watervogels, ook in Nederland. Deze watervogels zijn de natuurlijke bron van de virussen die vooral onder pluimvee vogelgriep kunnen veroorzaken.
Vogelgriep is de verzamelnaam voor het ziektebeeld dat veroorzaakt wordt door veel verschillende griepvirussen. Sommige van deze virustypen leiden tot ernstige ziekte of overlijden bij vogels. Dit heet hoog-pathogene aviaire influenza. Andere typen vogelgriep verlopen juist mild of zelfs
zonder ziekteverschijnselen (laag-pathogene aviaire influenza).
Of er sprake is van hoog- of laag pathogene aviaire influenza wordt bepaald op grond van onderzoek bij de betrokken dieren. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) en laboratorium onderzoek bij het Centraal Veterinair Instituut (CVI).
In zeldzame gevallen kunnen sommige virustypen overgaan van dier naar mens. Dit gebeurt alleen als er sprake is van direct en intensief contact tussen besmette vogels en mensen.
Hoe verspreidt vogelgriep zich?
Het vogelgriepvirus kan zich tussen dieren verspreiden door direct contact, door de lucht of via besmet materiaal zoals mest. In zeldzame gevallen kunnen vogelgriepvirussen overgaan van dier naar mens. Dit gebeurt alleen als er sprake is van direct en intensief contact tussen besmette dieren
en mensen.
Wat zijn de risico's van vogelgriep voor mensen?
In zeldzame gevallen kunnen ook mensen geinfecteerd worden met vogelgriepvirussen. Dit gebeurt alleen als er sprake is van direct en intensief contact tussen besmette dieren en mensen zoals bij verzorgers van de dieren of bij mensen die betrokken zijn bij ruimingen. Mensen die ziek worden van
vogelgriep krijgen dezelfde symptomen als bij een gewone wintergriep: koorts, hoofdpijn, spierpijn, hoest of conjunctivitis (oogontsteking). De ziekte vogelgriep verloopt bij mensen meestal mild, maar met name in Azie zijn er verschillende typen vogelgriepvirus die bij mensen heel ernstig
kunnen verlopen. Mensen die de afgelopen 14 dagen in aanraking zijn geweest met vogels waarbij vogelgriep is vastgesteld en griepachtige verschijnselen ontwikkelen kunnen het beste hun huisarts of de GGD raadplegen.
Wat gebeurt er als er vogelgriep wordt vastgesteld op een pluimveebedrijf?
Ieder jaar wordt zo nu en dan vogelgriep vastgesteld bij een commercieel pluimveebedrijf in Nederland. Meestal is sprake van een vogelgriepvirus dat niet leidt tot ernstige ziekte bij dieren (laag pathogene aviaire influenza). Per situatie wordt beoordeeld welke maatregelen noodzakelijk zijn
om verdere verspreiding van de vogelgriep te voorkomen, zoals het ruimen van besmette dieren of het instellen van een vervoersverbod. Kijk voor meer informatie over veterinaire maatregelen op de website van het ministerie van economische zaken, landbouw en innovatie:
http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ez
Welke maatregelen worden er genomen voor mensen die in aanraking zijn geweest met besmette dieren of stallen?
Alleen mensen die in nauw contact zijn geweest met besmette vogels of langdurig aanwezig zijn geweest in besmette stallen lopen een risico om ziek te worden. Mensen die betrokken zijn geweest bij de verzorging of ruiming van besmette vogels worden daarom door de GGD geadviseerd om gedurende 14
dagen alert te zijn op griepachtige verschijnselen. Indien deze verschijnselen optreden wordt mensen geadviseerd zich te melden bij de GGD of huisarts.
Als blijkt dat een vogelgriepvirus leidt tot ernstige ziekteverschijnselen bij dieren (hoogpathogene aviaire influenza), wordt overwogen om mensen die nauw contact hebben met besmette dieren virusremmers aan te bieden. Deze medicijnen verkleinen de kans dat mensen vogelgriep krijgen. In
Nederland zijn oseltamivir (Tamiflu) en zanamivir (Relenza) beschikbaar.
In sommige gevallen kunnen mensen betrokken bij de verzorging of ruiming van besmette dieren worden gevaccineerd met het griepvaccin dat ook wordt gebruikt om de gewone wintergriep te voorkomen. Het griepvaccin tegen de wintergriep voorkomt alleen dat mensen gelijktijdig een infectie met
vogelgriep en de gewone wintergriep doormaken. Indien de beide infecties tegelijkertijd voorkomen bij een persoon, kan een nieuw virustype ontstaan. Dit is onwenselijk. Of er wel of geen vaccin wordt ingezet, hangt af van de omstandigheden en zal in elke situatie opnieuw worden bepaald. Er
bestaat geen specifiek vaccin voor mensen tegen vogelgriep.
Andere consequenties van vogelgriep?
Veel griepvirussen, ook de vogelgriep, kunnen zich zodanig ontwikkelen dat zij een grootschalige griepuitbraak kunnen veroorzaken. Een grieppandemie is een wereldwijde griepepidemie die ontstaat wanneer een nieuw subtype van het influenzavirus onder de mensen gaat circuleren. Dit gebeurt
gelukkig zelden.
Bij elke vaststelling van aviaire influenza wordt daarom opnieuw gekeken naar de noodzakelijke maatregelen: ruiming van de dieren, vervoersverbod, virusremmers (profylaxe) of vaccinatie van de mensen die aan de besmette dieren worden blootgesteld.
Bekijk Rijksoverheid.nl/vogelgriep en RIVM: Veelgestelde vragen vogelgriep voor meer informatie.
Bron: RIVM