Bisdommedewerkers en bisschop starten het jaar met studiedag n.a.v. ..
Bisdommedewerkers en bisschop starten het jaar met studiedag n.a.v. Kaski-cijfers 10-1-2015
Kerk zijn als `interessante minderheid'
Op maandag 5 januari startten de bisschop en medewerkers van het bisdombureau het nieuwe jaar met een studiedag op Vronesteyn. Godsdienstsocioloog dr. Theo Schepens hield een inleiding over de Kaski-cijfers en de betekenis van kerkelijke statistieken. Het Kaski verzamelt jaarlijks kerngegevens
van de parochies in Nederland en rapporteert daarover aan de bisdommen.
Kerkbezoek en ledenaantallen
Theo Schepens sprak over de teruggang in kerkbezoek en ledenaantallen sinds de jaren '80. Landelijk gezien telde Nederland in 1955 4,3 miljoen katholieken. Tot de jaren '80 groeide dit aantal. Daarna daalde het aantal katholieken. In 2005 waren er landelijk 4,4 miljoen mensen katholiek. In
2013 was dit aantal 4 miljoen (3,99 miljoen).
In het bisdom Rotterdam groeide het aantal katholieken tot 1980 minder dan het landelijk gemiddelde en de eerste daling was sterker dan landelijk. De laatste jaren gaat de daling echter minder snel dan landelijk.
Grotere diversiteit en grotere activiteit
Een gebruikelijke verklaring voor de afname is, dat modernisering leidt tot secularisatie, en dat ontkerkelijking dus aan de ontwikkeling van de samenleving ligt. Deze these is gebaseerd op werk van de godsdienstsocioloog Peter Berger. Maar daar is kritiek op, gaf Theo Schepens aan, en ook
Peter Berger heeft er in later werk kanttekeningen bij gemaakt. Er zijn immers gemoderniseerde samenlevingen waar religiositeit onverminderd voortbestaat. Sommige wetenschappers spreken daarom liever van een golfbeweging in plaats van een structurele teruggang in geloof en kerkelijkheid. Een
ander model met een zekere verklaringskracht, is de these van godsdienstsocioloog Rodney Stark. Die geeft aan dat modernisering leidt tot pluralisering, dat wil zeggen tot grotere diversiteit. Daarmee ontstaat grotere activiteit, omdat kerken zich moeten inspannen om leden te werven en te
houden.
Theo Schepens illustreerde dit aan de hand van enkele voorbeelden en concludeerde: "De situatie in kerkelijk Nederland is problematisch, maar veel hangt af van hoe je ermee omgaat. Je kunt niet veel doen aan de secularisatie, maar wel aan hoe actief je bent." In een minderheidssituatie zijn
katholieke parochies vaak actiever rond bijvoorbeeld contactpersonen, jongerengroepen, kindernevendiensten, catechese voor volwassenen, contact zoeken met nieuwkomers. Ook zijn ze actiever waar het gaat om de actie Kerkbalans, een persoonlijke benadering, openheid over de begroting, het sturen
van een herinnering, het geven van informatie over schenkingen en legaten.
Een eigen, herkenbaar geluid
"Het aantrekkelijke in een pluralistische situatie is dat je een eigen, herkenbaar geluid kunt hebben. Daarvoor moet je werken aan gemeenschappelijkheid. Hoe kleiner de gemeenschap hoe groter de opdracht," aldus Theo Schepens. In de verdere ochtend en in de middag spraken de bisdommedewerkers
en de bisschop hierover door in groepen. Bisschop Van den Hende typeerde de Kerk van Rotterdam daarbij ten opzichte van de samenleving als "interessante minderheid", waarbij met het geloof voorop een eigen herkenbaar geluid wordt geboden, in het licht van het evangelie.