Natuur is van ons allemaal - verslag Natuurtop

06 februari 2015

De natuur is van ons allemaal. Dat was de boodschap die de hele dag doorklonk op de Natuurtop afgelopen donderdag. Ruim driehonderd bezoekers waren aanwezig op de voormalige Vliegbasis Soesterberg. Op deze onlangs tot natuurpark omgedoopte locatie inspireerden bestuurders, beleidsmakers, agrariers, ondernemers, maatschappelijke organisaties, natuurbeheerders en vele anderen elkaar met succesvolle projecten waarbij natuur, water, economie en zorg elkaar versterken. Projecten waarbij de samenwerking tussen overheid, markt- en maatschappelijke partijen en particulieren centraal staat en het initiatief vaak vanuit de samenleving zelf kwam.

De door de gezamenlijke provincies georganiseerde Natuurtop werd geopend door gastheer Bart Krol ( gedeputeerde Utrecht). Hij benadrukte richting alle aanwezigen dat "natuur iets is waar we ons allemaal druk om moeten maken. Niet alleen de overheid." Het provinciale natuurbeleid is er op gericht "de natuur terug te geven aan de samenleving" en hij riep iedereen op mee te doen. Dat `meedoen' mogen we vrij letterlijk nemen bleek aan het einde van het plenaire deel van de Top. Staatssecretaris Sharon Dijksma en Jan-Jacob van Dijk (gedeputeerde Gelderland) openden een online community "voor en van mensen met ideeen en initiatieven, die met hun denkkracht en inspiratie een brug willen slaan tussen natuur, economie en samenleving."

De Natuurtop vormde daarnaast het officiele startsein van de maatschappelijke uitvoeringsagenda 'Natuur voor de toekomst' . Een gezamenlijke oproep van rijk en provincies aan de samenleving om hun ideeen te etaleren en een oproep aan de overheid om deze plannen verder te helpen. Dat dergelijke ideeen en plannen er nu al zijn en succesvol in de praktijk worden gebracht zou blijken tijdens de vele workshops na afloop van het plenaire deel.

Koert van Mensvoort, filosoof, kunstenaar en wetenschapper en directeur van Next Nature, nam de zaal mee in een andere manier van denken over natuur. "Wat is natuur en wanneer wordt het technologie?" Ons concept van natuur is veranderlijk: 100.000 jaar geleden was een concept als landbouw, of het koken van eten, ook controversieel en niet in ieders ogen `natuurlijk'. Onze definitie van natuur verandert met de tijd mee. Dit filosofische intermezzo zette de bezoekers in de juiste modus om `open minded' deel te nemen aan de workshops.

De staatssecretaris deelde tijdens haar speech het verhaal van Bart Krol: "We kunnen meer bereiken als mensen meedoen en die behoefte leeft ook in de samenleving. Maar dat betekent natuurlijk niet dat we als overheid achterover gaan leunen." Over de samenwerking met provincies was ze stellig. "De taakverdeling is helder." En een door moderator Harm Edens aangewakkerde discussie over de gevolgen van de decentralisatie van het natuurbeleid smoorde ze in de kiem: "Je kunt niet een beetje decentraliseren. Als je natuur decentraliseert dan moet je accepteren dat het bij de ene provincie anders gaat dan bij de andere."

Natuur van onderop, burgerparticipatie (maar ook "overheidsparticipatie", zoals gedeputeerde Van Dijk het noemde) en samenwerking tussen overheid, markt en particulieren: enkele kernwoorden die de Natuurtop en het rijks- en provinciale natuurbeleid kenmerken. Dit werd fraai geillustreerd aan het einde van het plenaire programma toen directeur Fred Wouters van Vogelbescherming Nederland namens 100.000 Nederlanders een petitie aan staatssecretaris Dijksma en de gedeputeerden Van Dijk en Johannes Kramer (Fryslan) aanbood. Met deze petitie vragen de ondertekenaars aandacht voor het verdwijnen van weidevolgels in ons (agrarisch) natuurlandschap. De ondertekenaars vragen om 200.000 hectare voor weidevolgels geschikte grond 2020, door samen te werken met overheden, boeren en melkbedrijven. Het zijn dit soort initiatieven uit de samenleving zelf die ook in "Natuur voor de Toekomst" een plek moeten krijgen.

Na het plenaire deel verspreiden de bezoekers zich over de Vliegbasis en namen ze deel aan tientallen workshops over vernieuwende en inspirerende verhalen, gesprekken en discussies over manieren om natuur te verbinden met doelstellingen op het gebied van bijvoorbeeld zorg, economie, water en landbouw. Zo was netwerkinitiatief `Kening fan'e Greide' uit Fryslan aanwezig om te vertellen hoe burgers samen optrekken met wetenschappers, natuur- en cultuurliefhebbers en vertegenwoordigers van groene organisaties om de toekomst van weidevogellandschap te bewaren. Staatsbosbeheer lichtte toe hoe jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt een steuntje in de rug krijgen door in de natuur de handen uit de mouwen te steken. Friesland Zorgverzekeraar legde het verband tussen natuur en gezondheid uit en hoe de verzekeraar zijn klanten stimuleert de natuur in te gaan als behandeling voor fysieke en mentale klachten. Natuurverdubbelaars rekenen door welke economische waarde de natuur voor andere functies heeft. En de provincie Noord-Holland combineert het versterken van de Markermeerdijken met het creeren van meer ruimte voor natuur en recreatie op en achter die dijken.

Een van de conclusies van de geslaagde Natuurtop was dat succesvolle natuurprojecten ontstaan vanuit passie in de samenleving zelf. IPO-portefeuillehouder Patrick van de Broeck (gedeputeerde Limburg) deed daarom aan het slot van de Top nog een `call to action' en vroeg de zaal "Voor welke natuur kunnen wij jou 's nachts wakker maken?" Ook u kunt deze vraag nog beantwoorden op de online community

De oproep van de aanwezigen was duidelijk: Volgend jaar weer een Natuurtop! Tot die tijd gaan de provincies, samen met maatschappelijke partners en particulieren verder met beheer en inrichten van natuur van, voor en met de samenleving.

Voor meer informatie over de Natuurtop en de maatschappelijke uitvoeringsagenda kijk op www.natuurlijkinbeweging.org

Bezoekers van de Natuurtop ontvangen op korte termijn nog een uitgebreid verslag van de bijeenkomst.