Enige molenviergang ter wereld blijft komende 10 jaar in bedrijf
Publicatiedatum : 11 maart 2015
Droge voeten met behulp van vier historische poldermolens
Woensdag 11 maart hebben voorzitter Bert Splinter (Stichting Molenviergang Aarlanderveen), hoogheemraad Aad Straathof (hoogheemraadschap van Rijnland), wethouder Kees van Velzen (gemeente Alphen a/d Rijn) en gedeputeerde Han Weber (provincie Zuid-Holland) het nieuwe convenant Molenviergang
Aarlanderveen getekend. Hiermee is vastgesteld dat de molenviergang de polder 'De Drooggemaakte Polder aan de Westzijde te Aarlanderveen' voor de komende tien jaar blijft bemalen; In deze tijd van mechanische bemaling een unieke combinatie.
Samenwerking voor de molenviergang
Het hoogheemraadschap van Rijnland, de gemeente Alphen a/d Rijn, de provincie Zuid-Holland en de Stichting Molenviergang Aarlanderveen hebben de handen ineen geslagen en afgesproken, dat de molenviergang de polder blijft bemalen. De Molenstichting beheert de molens. Rijnland heeft de molenaars
in dienst, die verantwoordelijk zijn voor de bemaling. Zij wonen met hun gezinnen in deze molens. De Provincie Zuid-Holland en de gemeente Alphen a/d Rijn dragen financieel bij aan het voortbestaan als bedrijfsvaardige molenviergang. Bemaling met de molenviergang maakt deze polder extra
bijzonder en uniek.
Ligging en bemaling molens
Tussen Alphen a/d Rijn en Aarlanderveen ligt 'De Drooggemaakte Polder aan de Westzijde te Aarlanderveen'. Het is een echte Groene Hart polder, met boerenland, natuurwaarden en wandelroutes. Deze polder van 500 hectaren wordt bemalen door vier historische molens. In 1785 en 1786 werden drie van
de vier molens gebouwd. Voor het laatst en diepst uitgeveende gedeelte bleek in 1801 nog een vierde molen nodig. De drie eerste molens brandden na 1801 af (1823, 1868, 1924) en werden herbouwd. Hierdoor is de jongste, uit 1801 daterende molen, uiteindelijk de oudste geworden.
Tegenwoordig wordt het waterpeil in polders geregeld met diesel- of elektrische gemalen, die op afstand worden aangestuurd. Windbemaling is uitzonderlijk, helemaal als een eenheid van vier molens dat werk doet. Deze molens vormen samen een watertrap waarlangs het water omhoog wordt
getransporteerd. Het is de enige werkende molenviergang ter wereld. Trapsgewijs malen de molens het overtollige polderwater steeds 1.25 meter hoger uit de polder totdat het op het water van de Oude Rijn wordt geloosd. Dat werkt goed, dankzij de alerte molenaars die er altijd zijn.
In de loop van de afgelopen tientallen jaren was er regelmatig discussie over het voortbestaan van de molenviergang als bedrijfsvaardige bemaling. De vraag was dan steeds weer, of het geen tijd werd voor de bouw van moderne gemalen. Ruim twintig jaar geleden maakten dezelfde vier partijen de
afspraak om gezamenlijk de molenviergang in stand te houden. Toen werden ook ondersteunende hulpgemaaltjes gebouwd om te allen tijde (ook in geval van langdurige windstilte) goed peilbeheer te garanderen. Tot grote vreugde van de molenstichting is de ervaring van de bemaling met de
molenviergang in de afgelopen tien jaar zonder meer positief. Vandaar dat de afspraak op 11 maart met tien jaar wordt verlengd.
Bert Splinter, voorzitter van de molenstichting, is opgetogen: "Het voortbestaan van de enige werkende molenviergang ter wereld is weer voor tien jaar gegarandeerd. Geweldig natuurlijk. Al hadden we nog liever gezien, dat die afspraak voor altijd was gemaakt." Daar voegt hoogheemraad Aad
Straathof aan toe dat "De molenaars van de Viergang sinds jaar en dag de bemaling verzorgen, met alle grillen van het weer. We kunnen de wind als hoofdbemaling voortzetten nadat we het peilbesluit konden vaststellen met daarin een flinke marge in het te voeren peil. Dit kon alleen met
draagvlak van de boeren in de polder. Mooi voorbeeld waarin heden, verleden en kosteneffectiviteit samengaan. Ook wethouder Kees van Velzen voegt er aan toe dat "De enige werkende Molenviergang van Nederland in Aarlanderveen ook in 2020 nog voor droge voeten zorgt!". Tenslotte benadrukt
gedeputeerde Han Weber dat "De provincie wil ons historisch erfgoed behouden en dat gebeurt het best als de molens in gebruik blijven."
convenant Molenviergang