200 jaar Koninkrijk: een koets als werkgelegenheidsproject


13 maart 2015

Den Haag

Op 16 maart 1815 om 10.30 uur wordt Prins Willem, Soeverein Vorst, uitgeroepen tot Koning Willem I. Het Koninkrijk der Nederlanden is geboren. Het mooiste rijtuig van Willem I is de Glazen Koets uit 1826. Koning Willem-Alexander onthult de gerestaureerde koets op 16 maart.

Tijd voor binnenlandse aangelegenheden

De kersverse Koning moet Nederland beschermen tegen de hernieuwde Franse dreiging omdat Napoleon uit zijn verbanningsoord Elba is ontsnapt. Na de slag bij Waterloo op 18 juni 1815 waarbij Napoleon definitief wordt verslagen, heeft Koning Willem I meer tijd om zich te richten op binnenlandse
aangelegenheden. Veel van zijn onderdanen hebben zijn hulp nodig en proberen die te krijgen door hem rechtstreeks brieven te schrijven. Een van deze brievenschrijvers is de rijtuigbouwer Pierre Simons uit Brussel.

Een smeekbede aan de Koning

Op 30 mei 1821 richt Simons een smeekbede aan Willem I. Hij vraagt hulp omdat het niet goed gaat met zijn rijtuigenfabriek. Het bedrijf maakt rijtuigen van hoge kwaliteit met een klantenkring die heeft bestaan uit rijke Belgische industrielen. Zelfs de Oostenrijkse keizer Jozef II heeft ooit
een rijtuig besteld. Toch zit zijn bedrijf nagenoeg aan de grond. Vanwege de Franse revolutie hebben veel klanten hun bestelling niet meer kunnen betalen. Het bedrijf, opgericht door zijn vader, heeft altijd een goede naam gehad. Hij hoopt dat de Koning een opdracht of geld voor hem heeft.

Het rapport van de opperstalmeester

Het verzoek van Pierre komt bij de opperstalmeester van de Koning terecht. Die stelt op 11 juni 1821 een rapport op met een advies voor de Koning. Hij schrijft dat hij betwijfelt of het de omstandigheden zijn die er voor hebben gezorgd dat het bedrijf van Simons aan de grond zit. De
opperstalmeester denkt dat het eerder te maken heeft met slechte beleggingen. `(...) waerdoor het aanzienlijk vermogen met deeze Fabriek gewonnen, volkoomen is gesmolten.' Hij vindt het niet wenselijk dat het koetsbedrijf verdwijnt maar een directe donatie van geld lijkt hem ook geen
oplossing: ` (...) zouden buitendien, om de gevolgtrekkingen door anderen fabrikanten, tot dusdanige ondersteuning niet adviseren (...) zoude ik, wel wenschen dat hem het voordeel konde geworden om van tijd tot tijd, voor uwer Majesteits Hof te werken (...).
Helaas bezit de koning al genoeg reguliere rijtuigen en zijn er naar verwachting de komende drie tot vier jaar ook geen nieuwe nodig.

De Glazen Koets

De opperstalmeester geeft als oplossing om bij Simons een `Gala ofte Ceremonie rijtuig te bestellen welke, in twee `a drie jaaren vervaardigd zoude moeten zijn' en waarvoor men hem `het noodige geld zou kunnen voorschieten'. Koning Willem I gaat hiermee akkoord. In 1821 krijgt Pierre Simons de
opdracht voor het bouwen van een Galarijtuig. Vijf jaar later is de nieuwe koets met zeven geslepen ramen klaar. Tegenwoordig wordt de Glazen Koets alleen gebruikt bij speciale gelegenheden. Ter ere van 200 jaar Koninkrijk kan iedereen deze koets vanaf 17 maart in het Louwmanmuseum bekijken.

Nationaal Archief

2.02.01 Staatssecretarie 1813-1840, inv. 1208, no 84