Een radicale aanpak van efficiente amine-synthese
Onverwacht intermediair ontdekt in radicale 'nitreen-transfer' reacties
22 april 2015
In samenwerking met verschillende Europese onderzoeksgroepen hebben chemici van het Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences (HIMS) experimenteel bewijs gevonden voor een bijzonder tussenproduct in een nieuwe route voor de synthese van amines. Ze publiceerden onlangs in het Journal of the
American Chemical Society over deze 'nitreen radicalen'. Hun onderzoek geeft mogelijk aanleiding tot een schonere en meer efficiente productie van de industrieel relevante amines.
Het bij verrassing ontdekte 'bis-nitreen' radicale tussenproduct
Chemisch gezien zijn amines afgeleid van ammoniak, waarin dan een of meer waterstofatomen zijn vervangen door een alternatieve moleculaire groep. Ze kennen een breed scala aan toepassingen, bijvoorbeeld in verven, kunststoffen, coatings, producten voor persoonlijke verzorging en
geneesmiddelen.
Bas de Bruin, hoogleraar 'Bio-inspired Sustainable Catalysis'
Bij de synthese van de amines is men voortdurend op zoek naar goedkopere katalysatoren en een reductie van het aantal tussenstappen. Een van de mogelijke 'synthetische sluiproutes' zijn de zogenaamde 'nitreen-overdrachtsreacties' gekatalyseerd door kobalt(II) porfyrines. Voor deze reacties is
de laatste jaren veel belangstelling vanwege de duurzaamheidsvoordelen. Hun enige bijproduct is onschadelijk stikstofgas en het kobalt is veel minder schaars en duur dan het in de katalyse gebruikelijke palladium of platina.
Analysetechnieken
Bij de researchgroep 'Homogeneous, Supramolecular and Bio-Inspired Catalysis' onderzoeken chemici onder leiding van prof. dr. Bas de Bruin hoe dergelijke nitreenreacties precies verlopen. In de recente publicatie in het Journal of the American Chemical Society beschrijven ze hoe een breed
scala aan spectroscopische analysetechnieken werd ingezet om het reactiemechanisme te ontrafelen en de tussenproducten in kaart te brengen. Onder leiding van promovenda Monalisa Goswami werd daarvoor samengewerkt met een groot aantal Europese experts.
Promovenda Monalisa Goswami is eerste auteur van de JACS publicatie
De onderzoekers ontdekten een bijzonder tussenproduct waarvan het bestaan niet werd verwacht. Eerder uitgevoerde computersimulaties hadden er geen enkele aanwijzing voor opgeleverd. De verwachting is dat deze onderzoeksresultaten nieuwe, schone en efficiente 'radicale' syntheseroutes voor
amines zullen opleveren.
De promotieplaats van Monalisa Goswami is bekostigd uit de Vici-subsidie die prof. Bas de Bruin in 2012 ontving van NWO Chemische Wetenschappen.
Bron: Universiteit van Amsterdam UvA