Roermond 200 jaar bij Nederland
Roermond 200 jaar bij Nederland
Op 12 mei is het precies 200 jaar geleden dat Roermond tot Nederland ging behoren.
De gemeenteraad van Roermond bijeen op 12 mei 1915 ter viering dat Roermond honderd jaar bij Nederland hoorde.
Op die dag in 1815 nam de commissaris-generaal van de Koning der Nederlanden, Johan Gijsbert Verstolk van Soelen, namens zijn landsvorst een groot aantal gebieden op de rechter Maasoever in bezit, waaronder Roermond. In zijn proclamatie tot de bevolking beloofde hij de nieuwe Nederlanders een
gelukkige toekomst. Zijne Majesteit zou voor hen dezelfde genegenheid koesteren die ook zijn andere onderdanen dagelijks ondergingen.
Aan deze inbezitneming was veel vooraf gegaan. Na de nederlaag van Napoleon in de Grote Volkerenslag bij Leipzig in oktober 1813 moest de Franse legermacht zich terugtrekken uit de bezette gebieden. De laatste Fransen verlieten op 13 januari 1814 (na een bezetting van maar liefst twintig jaar)
de stad Roermond. Enkele dagen daarna trokken de geallieerde legers van Pruisen, Oostenrijk en Rusland door Roermond. De stad werd voortaan met een groot deel van het aanpalende Rijnland bestuurd door een geallieerde gouverneur-generaal.
Tijdens lange onderhandelingen met de grote Europese mogendheden werd het lot van de Zuidelijke Nederlanden bepaald bij een drietal verdragen, met als laatste de Slotakte van het Congres van Wenen van 9 juni 1815. Het resultaat was het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, een samengaan van het
huidige Belgie en Nederland. Het Groothertogdom Luxemburg werd prive bezit van Willem I.
Het Koninkrijk spatte al in 1830 uiteen. Na de opstand in Brussel in augustus 1830 kreeg Belgie een Voorlopig Bewind. Roermond heeft zich daar in oktober 1830 bij aangesloten. Belgie werd in de zomer van 1831 een zelfstandig koninkrijk met als koning Leopold I. Hij werd dus ook voor Roermond
de nieuwe landsheer. De rechtbank sprak recht in zijn naam. Uiteindelijk keerden in 1839 Oost-Limburg en dus ook Roermond terug in het Noord-Nederlandse staatsbestel. Wel kwam er in dat jaar een knellende band van Limburg met de Duitse Bond, een vereniging van Duitse vorsten en steden. Het was
een vorm van dubbele nationaliteit, immers in principe zou aan het Bondsleger en aan belastingen moeten worden bijgedragen. Het lidmaatschap van die Bond heeft geduurd tot 1867.
Nog in de twintigste eeuw volgde een periode waarin de Nederlandse status van Roermond (weer) ter discussie kwam. Op 9 september 1944 werden de gebieden op de oostelijke oever van de Maas politisch und verwaltungsmaessig ingelijfd bij het Duitse Rijk. Doel hiervan was een verdedigingswal op te
werpen voor nazi-Duitsland. Die verkapte annexatie heeft geduurd tot de bevrijding van Roermond op 1 maart 1945.
De verbondenheid met Nederland is in Roermond na de invoering van de democratische Grondwet van 1848 nooit meer serieus ter discussie gesteld. Voor zover er nog enige twijfel was over de aanwezigheid in het `Hollandse' staatsbestel, verdwenen die laatste gevoelens als sneeuw voor de zon
tijdens de Eerste Wereldoorlog. Terwijl aan de nabije grenzen een gruwelijke oorlog werd uitgevochten, bleef er vrede in Roermond dankzij de neutrale status van Nederland. Op 12 mei 1915 herdacht de Roermondse gemeenteraad daarom in een bijzondere zitting de inbezitneming in 1815. Burgemeester
Julius Sanders hield een doorwrochte toespraak waarin hij de belangrijkste momenten uit de stadsgeschiedenis noemde. Daarna vergeleek hij de toenmalige `Europeesche oorlogsbrand' met de oorlogen die er aan het einde van het Franse regime waren gevoerd. Aan het slot bracht hij hulde aan de
Koningin. Op zijn voorstel zond de gemeenteraad haar een telegram met de tekst: `De Gemeenteraad van Roermond in plechtige zitting vergaderd, ter dankbare herinnering van het feit, dat op den twaalfden Mei 1815 de stad Roermond aan Uw Doorluchtigen Voorvader Zijne Majesteit Koning Willem I in
souvereiniteit werd overgedragen, wenst van de gelegenheid gebruik te maken om zijn eerbiedige hulde van trouw en verknochtheid Uwer Majesteit en Uw Koninklijk Huis aan te bieden. Waar weleer in troebele tijden Uw Doorluchtigen Voorzaat Zijne Majesteit Koning Willem met wijs beleid en vaste
hand het schip van staat wist te besturen, is het in deze ernstige spanne tijds de vurige wensch en de innige bede van den Raad dat de Allerhoogste Uwe Majesteit voortdurend wijsheid en kracht moge verleenen om het dierbare Vaderland te blijven voeren op de banen van vrede, voorspoed en geluk.
Dat geve God.'
De gemeenteraad uit 1915
De gemeenteraad van Roermond bijeen op 12 mei 1915 ter viering dat Roermond honderd jaar bij Nederland hoorde. De personen op deze foto zijn (van links naar rechts): E.W. Smitshuysen, P.J. Severijns, Johs. van Andel Kzn., J.J.H. Oor, A.W.E. Kwisthout, W. Evers, J.H. Telders, P.H. Willemsen,
J.L.Th. Sanders, burgemeester, F. Adriaanse, secretaris, dr. P.J.H. Cuypers, J.E.L.M. Stijns, arts, J.G. Ronden en J.M.H. Baert. Op de achtergrond de bodes J. Driessen, Th.H. Pubben en gemeentearchivaris J.A.C. Pijls. GAR, Beeldbank.