Meer zelfredzaamheid met betere gezondheidsvaardigheden


26-05-2015
NIVEL: proefschrift iris van der heide

Mensen met mindere gezondheidsvaardigheden voelen zich minder gezond, ze hebben meer moeite met zelfmanagement, hun `eigen regie' over de zorg is minder en ze bezoeken vaker de huisarts dan mensen die minder moeite hebben informatie over hun gezondheid te begrijpen en toe te passen.
Zorgverleners en beleidsmakers zouden hierop in moeten spelen, stelt Iris van der Heide op basis van onderzoek bij het NIVEL en het RIVM waarop zij 28 mei promoveert aan de Vrije Universiteit.

Iris van der Heide deed onderzoek naar zogenoemde `gezondheidsvaardigheden'. Zij onderzocht in hoeverre iemands begrip van informatie over gezondheid samenhangt met gezondheid en met persoonskenmerken, zoals leeftijd en sociaaleconomische status. Vooral oudere mensen en mensen met een relatief
lage sociaaleconomische status bleken moeite te hebben om informatie over gezondheid te begrijpen en toe te passen. En juist deze mensen vonden hun gezondheid minder goed dan mensen die daar minder moeite mee hadden. Uit onderzoek is bekend dat de gezondheidsvaardigheden van 30 tot 50% van de
mensen onvoldoende zijn.

Regie
Mensen met mindere gezondheidsvaardigheden kunnen hierdoor ook minder goed zelfmanagementtaken uitvoeren, zoals bijvoorbeeld het bijhouden van glucosewaarden bij diabetes. Hun `eigen regie' over de zorg is minder en zij blijken ook vaker de huisarts te bezoeken. Iris van der
Heide: "Zorginstanties, screeningsorganisaties en zorgverleners moeten zich hiervan bewust worden om ook deze mensen goede zorg te kunnen leveren. Het is belangrijk dat zij bijvoorbeeld hun manier van communiceren afstemmen op mensen met lagere gezondheidsvaardigheden en nagaan of die hen
begrijpen."

Zelfredzaam
De onderzoeksresultaten zijn van belang in het licht van de veranderingen in de gezondheidszorg. Nu ouderen steeds meer zelfredzaam moeten zijn en langer thuis wonen. Mensen moeten eveneens `geinformeerde keuzes' maken wanneer het op zorg aankomt. "Mogelijk vormen lagere
gezondheidsvaardigheden een barriere om een geinformeerde keuze te maken om wel of niet deel te nemen aan screening of vaccinatie. Bij darmkankerscreening lijken mensen met lagere gezondheidsvaardigheden hier minder vaak positief tegenover te staan en er minder over te weten", stelt de
promovenda. "Door informatie over gezondheid op een toegankelijke en begrijpelijke manier aan te bieden, helpen zorgverleners en beleidsmakers mensen dus om hun gezondheid te behouden. Vooral voor kwetsbare groepen zoals ouderen en chronisch zieken is deze ondersteuning belangrijk."

Onderzoek
Van der Heide baseert zich op literatuuronderzoek en onderzoek met vragenlijsten onder de algemene Nederlandse bevolking en onder chronisch zieken.

Samenwerkingspartner
RIVM