Leiderschap bij Defensie: Krijger, diplomaat en koopman

Eerste deel van een interview met Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp

Samenvatting

Generaal Tom Middendorp is als Commandant der Strijdkrachten (CDS) de hoogste militair binnen Defensie en daarmee de belangrijkste militaire adviseur van de minister. Op 26 mei is hij spreker in de Collegereeks Excellent Leiderschap op Nyenrode Business Universiteit. We spraken met generaal Middendorp over de kwaliteiten die nodig zijn om leiding te geven aan de complexe Defensie-organisatie.

Middendorp: "Defensie is een heel bijzondere organisatie. Wij worden namelijk naar gebieden gestuurd waar niemand anders kan functioneren en kunnen daarbij niet zeggen dat we bepaalde risico's liever niet willen nemen. En wij moeten altijd doorgaan. Daarom draait alles bij Defensie om kameraadschap, opofferingsgezindheid en loyaliteit naar elkaar. Dienen is de essentie van ons werk."

Vertrouwen opbouwen

"Een Commandant der Strijdkrachten moet tegen een stootje kunnen, integer zijn en boven de partijen kunnen staan. Je moet, ook richting de politiek, gezien worden als een autoriteit. Mensen moeten vertrouwen kunnen hebben in je oordeel en in het advies dat je geeft en je professionele mening kan niet ter discussie staan. Voor een deel moet die autoriteit groeien en is het een kwestie van vertrouwen opbouwen."

Wereld van de ander

"Ik vind ook inlevingsvermogen erg belangrijk voor een CDS. Je staat bovenaan een hele grote organisatie en moet weten wat er speelt, in de eenheden, in de missie. Je awareness moet dus continu op peil zijn. Om de juiste beslissingen te kunnen nemen, moet je je kunnen inleven in de mannen en vrouwen op de werkvloer. Zij moeten het moeilijke werk doen en moeten zien dat jij begrijpt wat hun problematiek is."

"Als leider moet je dus ook de taal van de werkvloer kunnen spreken. Maar tegelijkertijd moet je ook in staat zijn de taal van de politiek te spreken en de taal van de internationale omgeving. In de rol van CDS verbind je in feite werelden met elkaar. Dat stelt eisen aan je communicatievermogen."

"Pas als je snapt waarom iets voor een ander belangrijk is, kun je ook kijken hoe je elkaar tegemoet kunt komen en kunt helpen. Daarom moet je jezelf dwingen om vanuit de wereld van de ander naar jouw wereld te kijken, in plaats van dat je vanuit jouw wereld naar die van de ander kijkt. Ik kan me voorstellen dat dat in het bedrijfsleven ook zo is. Mensen redeneren heel sterk vanuit hun eigen product en proberen anderen daarvan te overtuigen. Maar uiteindelijk gaat het er toch om dat de klant jouw product moet willen. Je kunt dus beter vanuit het oogpunt van de klant redeneren."

Onvoorspelbaarheid voorspelbaarder maken

"Een CDS is tegelijkertijd krijger, diplomaat en koopman. Via de minister ben ik de militair adviseur van het kabinet. In mijn rol moet ik onvoorspelbaarheid voorspelbaarder kunnen maken en op basis daarvan met adviezen komen. Dat militair adviseurschap richt zich enerzijds op de inzet van de krijgsmacht, de missies. Ik ben een soort corporate operator die meer dan twintig missies in het buitenland aanstuurt, net als alle inzet in Nederland. Anderzijds richt ik me erop hoe de krijgsmacht er in de toekomst uit moet zien en hoe wij onszelf blijven doorontwikkelen."

Werelden verbinden

"De CDS staat met zijn voeten in de modder en moet tegelijkertijd die modder verbinden met de politiek. Daarom ben ik ook een soort diplomaat die verschillende werelden moet verbinden en daar ook samenhang in moet aanbrengen. Wij werken samen met veel verschillende landen, bijvoorbeeld in bilaterale samenwerkingsprogramma's. Daarnaast werken we samen met organisaties als de NAVO, EU en VN. In al die arena's moet je een speler zijn die mensen bij elkaar brengt en die win-win situaties zoekt."

"Dat geldt ook voor de samenwerking met andere ministeries. We werken bijvoorbeeld heel nauw samen met Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking en Veiligheid & Justitie. Ik zit wekelijks met de topleiders van die departementen bij elkaar om onze adviezen af te stemmen en ervoor te zorgen dat we als BV Nederland een goed antwoord hebben op wat op ons afkomt."

"Die diplomatieke kant van je leiderschap heb je ook nodig voor het verbinden van interne werelden. De landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee zijn zeer verschillende takken van sport. Die hebben elkaar steeds meer nodig en treden ook steeds vaker geintegreerd op. Ook daarin moet ik een verbindende factor zijn."

Krijgsmacht verkopen

"Tot slot is een CDS ook een koopman. Ik ben de corporate planner die het werk van de krijgsmacht haalbaar moet maken. Daarbij moet ik de financiele kaders aangeven en de schaarste verdelen. Wie krijgt welk deel van de taart? Bovendien moet ik Defensie ook een beetje verkopen zodat de juiste beslissingen over de krijgsmacht worden genomen."

"Heel veel gaat om beeldvorming. Ik heb dus ook veel contact met de media. Het draagvlak voor de krijgsmacht, dat we nu gelukkig een beetje zien veranderen, heeft alles te maken met die beeldvorming."Dit is het eerste deel van een driedelig interview met generaal Tom Middendorp.

Het tweede deel van het interview verschijnt op 29 april op newsroom.nyenrode.nl

Generaal Tom Middendorp is op 26 mei spreker in de Collegereeks Excellent Leiderschap op Nyenrode Business Universiteit