Persconferentie na ministerraad 22 mei 2015 Letterlijke tekst

Mediatekst | 22-05-2015

Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 22 mei 2015.

Rutte:

Vandaag in de ministerraad onder andere teruggeblikt op de belangrijkste conclusies van Verantwoordingsdag. 2014 was in de eerste plaats een goed begrotingsjaar. Je ziet dat Geleidelijk aan komen de overheidsfinancien steeds meer op orde komen, ook inmiddels wat sneller dan we bij de start van het kabinet ons hadden voorgenomen. Bovendien was 2014 ook een jaar van economisch herstel. Het was eigenlijk het eerste volle jaar sinds de crisis waarin we groei hebben meegemaakt. En ook vandaag zie je weer gunstige cijfers van het CBS waar betreft bestedingen van consumenten, waar betreft het vertrouwen, ook van de bedrijven. Er wordt meer geinvesteerd, je ziet ook dat de woningmarkt daar steeds meer aan bijdraagt en de investeringen in de infrastructuur ook steeds meer daar aan bijdragen. Tegelijkertijd moet je wel vaststellen dat het herstel in 2014 nog lang niet alle mensen heeft bereikt. Nog te veel mensen verloren hun baan en er kwamen nog steeds te veel ondernemers, ook in 2014, in de knel. En we zijn dus nog niet waar we willen zijn. En daarom is het zo belangrijk dat wij ons blijven inzetten op groei, op banen, op herstel van de werkgelegenheid. Uiteindelijk blijft dat het belangrijkste doel van dit kabinet. Het versterken van de werkgelegenheid in Nederland, dit jaar en volgend jaar heel veel banen bij, heel veel extra mensen gaan aan de slag. Je ziet tegelijkertijd ook dat het arbeidsaanbod toeneemt en dus de werkloosheidcijfers minder dan wij zouden wensen dalen. En we willen dus echt die werkloosheid ook uiteindelijk netto omlaag krijgen. Daarnaast zeer belangrijk om het oog scherp te houden op de uitvoering. De Algemene Rekenkamer heeft dat uitvoerig besproken en daar de aandacht voor gevraagd, dat is altijd terecht. Dus die uitvoering zal ook dit jaar onze onverminderde aandacht hebben.

Dan gaan we ook verder met de uitvoering van het regeerakkoord. Vandaag hebben we besloten een wetsvoorstel naar de RvS te sturen voor een eenduidige norm voor gezicht bedekkende kleding in het onderwijs, de zorg, overheidsgebouwen en het openbaar vervoer. Het gaat specifiek om situaties waarin het essentieel is dat men elkaar kan aankijken. Omdat goede dienstverlening of veiligheid daardoor gewaarborgd zijn. Het voorstel heeft dan ook geen religieuze achtergrond, het behelst ook geen algemeen verbod.

Tot slotte hebben we vandaag besloten om de volgende stap te zetten in de verzelfstandiging van ABN Amro. Wij constateren dat rust en vertrouwen voldoende, in voldoende mate, zijn teruggekeerd om dit besluit nu te nemen. Ik heb eerder ook al de verwachting uitgesproken dat een beursgang voor het einde van dit jaar mogelijk zou moeten zijn. Daar wil ik het nu bij laten. Jeroen Dijsselbloem heeft aansluitend aan deze een persconferentie in hetzelfde zaaltje een bijeenkomst met u om u desgewenst verder te duiden hoe wij dat gaan aanpakken.

BLOK Meneer Rutte, u zegt dat rust en vertrouwen inmiddels voldoende hersteld zijn, waarop baseert u dat de beursgang van de ABN Amro.

RUTTE Dat is in eerste plaats een appreciatie van het algemene maatschappelijke klimaat. Er is natuurlijk veel te doen geweest over de beloningen, over de onregelmatigheden op het kantoor in Dubai, over het integriteitsbeleid. Wij denken dat ABN Amro een verstandige stap heeft gezet op al deze terreinen. Ook duidelijkheid heeft verschaft. Tegelijkertijd zie je ook dat ABN Amro goede resultaten heeft laten zien. We hebben steeds drie randvoorwaarden gesteld bij verkoop, namelijk een stabiele financiele sector, voldoende interesse van de markt. We willen uiteindelijk ook gewoon voor Nederland een goed prijs maken voor de bank en de bak zelf moet er klaar voor zijn. BLOK Had het iets te maken met het Mea culpa van bestuursvoorzitter Zalm van vorige week?

RUTTE Ik vraag u echt Jeroen Dijsselbloem staat hier dadelijk anders is het gras helemaal aangeharkt en gemaaid, het lijkt me goed dat hij ook nog iets te doen heeft hier dadelijk.

BLOK Maar het is wel snel gegaan want rust en vertrouwen herstel je normaal gesproken niet zo snel, dit is twee maanden.

RUTTE Nogmaals, ik stel voor, ik heb de hele context nu geschetst, maar in de rolverdeling vind ik het ook leuk dat Jeroen Dijsselbloem nog iets kan toevoegen aan wat ik hier doe.

MIKKERS ABN staat ongeveer in de boeken voor een klein 22 miljard euro als ik het wel heb, de opbrengst moet minimaal 15 zijn, hoe gaat u dat verlies uitleggen aan de Nederlandse bevolking?

RUTTE Ook die vraag zou ik als vraag willen stellen aan Jeroen Dijsselbloem omdat die cijfers ingewikkelder zijn. Dat heeft te maken met het aankoopbedrag ooit van ABN Amro, het heeft te maken vervolgens met wat nodig was voor het kapitalisatie van de bank. Dus er zijn ook in de tussentijd tussenstappen gezet sinds de aankoop. Dus op die bedragen die u noemt zijn een aantal nuanceringen aan te brengen. Het lijkt me verstandig als u dat dadelijk in detail doorneemt met de minister van financien.

MIKKERS We kunnen niet quitte draaien op wat we er aan kwijt zijn geweest?

RUTTE Nogmaals ik verwijs naar het vorige antwoord.

DE KONING (Onverstaanbaar, red), staatsleden voor de EK, heeft u deze keer nog overleg gehad al dan niet op het Torentje met staatsleden om te zien of er wat steun te behalen valt voor de coalitie?

RUTTE Overleg wat plaats heeft gevonden of niet plaats gevonden doe ik nooit mededelingen over. Tenzij het gesprekken zijn die, waarin ik het correct vind om die aan de openbaarheid prijs te geven.

DE KONING Maar de vorige keer was het voor iedereen duidelijk dat u met die mannen uit Zeeland....

RUTTE Dat kwam omdat de persoon zelf er overheen praatte. Dat was niet mijn plan dat het naar buiten te brengen. In algemene zin vind ik dat je altijd campagne moet voeren tijdens verkiezingen en dit zijn ook gewoon verkiezingen. Het electoraat is alleen wat beperkter. Er zijn ruim 500 kiezers maar het is wel gewoon een campagne.

DE KONING Dus u bent doorgegaan tot het eind om te zien...

RUTTE Nee, dat is uw conclusie. (...) Ik kan er niks over zeggen omdat deze campagne plaatsvindt onder zo'n klein electoraat dat zich daar normale campagnemiddelen waar je normaal media voor nodig hebt minder voor je alleen hebt.

DE KONING Met die campagne bent u doorgegaan door het eind?

RUTTE Nee, dat zeg ik niet, ik zeg alleen dat het een normale verkiezing is met een heel klein electoraat.

BOVEN Meneer Rutte, u zei net dat het Boerka verbod geen religieuze achtergrond heeft, kunt u dat iets nader uitleggen?

RUTTE Kijk, wat wij daarmee willen bereiken met dat wetsvoorstel gezicht bedekkende kleding is dat je in situaties waarin het belangrijk is dat er een herkenbare communicatie is, dat je elkaar gewoon kan zien. Dat je een norm stel dat je in allerlei situaties het plezierig vindt dat je ook gewoon de ogen van de ander kunt zien en de intenties van de ander kunt snappen, begrijpen en voorspellen. En dat is zeker het geval in situaties van dienstverlening, waar de situatie van veiligheid in het geding is vinden wij dat van belang. Dus dat heeft niks te maken met de vraag hoe we aankijken tegen religie.

BOVEN Maar waarom gebruikt u die, ik wou bijna zeggen: bedekkende termen, als het in feite gaat over islamitische klederdracht voor vrouwen.

RUTTE Kijk, waar het om gaat is dat al die situaties waarin sprake is van gezicht bedekkende kleding, dus dat kan ook een bivakmuts zijn, of de integraalhelm, of het mondkapje met de zonnebril.

BOVEN Maar voor een bivakmuts en een integraalhelm golden al regels, dat je met een integraalhelm geen gemeentehuis binnenloopt dat is eigenlijk al gebruikelijk en kan je al op worden aangesproken.

RUTTE Het zetten van de norm en dat dopen we met het wetsvoorstel dat wij het verstandig vinden, nogmaals dat staat helemaal los van religie, dat heeft er niets mee te maken en ook niet wat mensen thuis doen. Maar dat je in een aantal situaties zoals in het onderwijs, of inderdaad als publieke dienstverlening in het geding is of in het openbaar vervoer. Dat de norm in Nederland is dat ik als ik je op straat in zo'n tram tegen komen dat ik wil snappen in zo'n kleine omgeving of op school of overheidsinstellingen wat uw intenties zijn. Uit het oog kun je heel veel aflezen en dat we dat in Nederland normaal vinden, dat is de norm die je hiermee stelt. Daarom doen we het.

HEYMANS U staat bekend als een VVD'er die niet houdt van allemaal overbodige regeltjes en in Europa pleit u voor niets anders dan afschaffen van regels waar dat mogelijk is. Nu gaat u mensen die een Boerka dragen, dat gaat toch om een norm klein aantal, het zijn zo'n 350 mensen door heel Nederland. Moet je daar dan ook weer apart wetgeving voor maken?

RUTTE Ik vind dat, kijk wetgeving is bij uitstek een instrument voor om ook normen in de samenleving te stellen. Dat kun je ook op andere manieren doen maar wetgeving is daar bij uitstek een instrument voor. En dit is een norm, een norm namelijk dat je open wilt kunnen communiceren met mensen. Als je elkaar tegenkomt in situaties waarin je in kleine ruimtes bent of inderdaad in het OV, dat je wilt snappen wat de intenties van de ander zijn. En daarvoor is oogcontact heel cruciaal.

HEYMANS Maar is het geen oplossing voor een probleem dat eigenlijk niet bestaat?

RUTTE Dat vind ik niet, ik vind het wel degelijk een maatschappelijk gegeven dat er honderden mensen zijn die wellicht ook in dit soort specifieke situaties volledig gelaat bedekkende kleding te dragen waardoor je niet in staat bent om ook op deze non-verbale wijze te kunnen communiceren. Dat vind ik een gegeven, ik vind het ook logisch dat je daar als overheid een norm stelt.

VRAAG Onverstaanbaar, red.

RUTTE Ja, het is natuurlijk vreselijk wat er allemaal gebeurt en wij zijn natuurlijk allemaal actief in de coalitie. En als coalitie proberen we natuurlijk de situatie in de hele regio te stabiliseren. Wij kunnen niet specifiek iets nu op een plek doen.

HEYMANS Is het nu tijd om wel in te grijpen in Syrie?

RUTTE Zelfs in Syrie wordt ingegrepen, de coalitie bombardeert ook in Syrie. Nogmaals, we maken deel uit van een coalitie die ook in Syrie bombardeert. Er is een rolverdeling en Nederland, binnen de coalitie, is actief aan het Iraakse deel van de strijd tegen ISIS. Dat heeft te maken met de vraag of er voldoende volkenrechtelijk mandaat is om ook in het Syrische deel op te treden. En de coalitie als geheel, Arabische landen, de VS en anderen zijn wel degelijk ook actief aan de Syrische kant van het conflict.

HEYMANS Heeft u het idee dat er vooruitgang wordt geboekt?

RUTTE Ik heb daar van de week nog een hele briefing over gehad. Wat je op zichzelf ziet als je naar het hele conflict kijkt dan zie je dat de strijd die daar gevoerd wordt en de bombardementen en het opleiden van grondtroepen, ook Nederland traint daar aan Iraakse en aan Koerdische zijde de troepen helpt met die training. Daar zie je wel degelijk dat we stap voor stap vooruitgang boeken. Maar het is wel een proces van twee stappen vooruit en een stap achteruit.

HEYMANS Betekent dat dat het voor Palmyra te laat is?

RUTTE Nee, ik kan niet op iedere aparte situatie ingaan maar ik deel natuurlijk met u de grote zorgen en we zien allemaal de beelden bij eerdere successen tegen de coalitie waarbij eeuwenoude kunstschatten zijn vernietigd.

HEYMANS Even over ABN Amro, verwacht je een grote of een kleine meerderheid in de TK voor die beursgang?

RUTTE We gaan dat debat goed voeren en ik ben altijd optimistisch dat het kabinet in staat is een zo groot mogelijk deel van de Kamer te overtuigen.

CATS Zit u in over de positie van Van Rijn, het debat is deze week uitgesteld, hebben jullie het daar in de minsterraad over gehad?

RUTTE Ja, maar niet over de positie in politieke zin, wat hier aan de orde is is natuurlijk een heel ingewikkeld vraagstuk wat te maken heeft met de invoering van grote veranderingen waar we midden in zitten. En als je grote veranderingen doorvoert dan zal je altijd zien dat dat ook effecten heeft in de uitvoering. Dat is hier ook aan de orde. En ik denk wat Van Rijn aan het doen is op een voortreffelijke manier is bezig om het vraagstuk van PGB en de samenwerking met SVB om daar stap voor stap terug op een niveau te krijgen wat we wenselijk vinden, daar wordt ook vooruitgang geboekt. En langs die lijn hebben we er vandaag over gesproken. Maar niet in de zin van politieke kanten daar aan.

CATS Een deel van de meest geliefde oppositie dreigt ook hun steun in te trekken, een eventuele motie van wantrouwen te steunen in een debat wat komen gaat. Dat moet u toch zorgen baren als hij alleen nog maar steunt op de regeringspartijen straks is dat...

RUTTE Dan bent u al twee weken verder en aan het eind van het debat. Ik ken ook die partijen die kritisch zijn, zo dat zijn vanuit de inhoud het debat voeren, zeker de partijen die niet bekend staan als tot de flanken van het politiek spectrum te behoren. Die voeren vanuit de inhoud het debat, er vindt komende tijd nog overleg plaats waarbij ook een briefing plaats die volgt over de onderliggende cijfermateriaal. Van Rijn zal alle informatie die men wenst natuurlijk naar de Kamer zenden en het principe, namelijk dat je trekkingsrecht invoert dat is in principe wat we hier gedaan hebben. Dus met andere woorden dat je declareert i.p.v. een budget vooraf geeft, juist ook om eigenlijk gebruik, of fraude tegen te gaan, dat is een principe dat heel breed in de Kamer is geaccepteerd als uitgangspunt. Waarbij je ziet dat dat altijd tot hele grote veranderingen en overgangsproblemen met zich meebrengt. Dat is ook hier het geval, ik vind dat Van Rijn op een hele verstandige manier bezig is om die overgangsproblematiek, wat ook hoort bij een hervormingskabinet, dat je bij het doorvoeren van grote veranderingen ook te maken hebt met zaken die dan in de uitvoering niet meteen goed gaan. Dat je die stap voor stap redresseert, ik vind dat hij dat heel goed doet.

HEYMANS Mag ik nog even terugkomen op de strijd tegen IS. Toen Nederland ging deelnemen daar aan vorig jaar oktober toen heeft u gezegd: we doen dat voor een jaar en dan moet een ander land, een andere partner het overnemen. Gelden die woorden nog steeds?

RUTTE Ja, wat we natuurlijk altijd doen is afspraken maken voor een bepaalde periode. Dat hebben we ook hier gedaan, dat is vorig jaar oktober en dat loopt dus door tot oktober dit jaar. En dan gaan we komende weken ons beraden hoe we omgaan met de situatie.

HEYMANS U zei toen: we doen het voor een jaar en dan een ander land.

RUTTE Nogmaals, stap voor stap, die periode loopt nu af dus is het logisch dat we proberen voor de zomer of in de zomer besluiten te nemen over de precieze situatie na 1 oktober.

HEYMANS Maar dat zou ook een verlening kunnen zijn?

RUTTE Luister, daar kan ik niet op vooruit lopen. Wat we nu aan de orde hebben is dat we heel goed moeten kijken: waar staan we op dit moment, wat waren de intenties toen we begonnen, hoe staat het met de doelstellingen die we willen bereiken. En wat betekent dat voor de coalitie als geheel die daar actief is. En wat betekent dat voor de situatie post oktober.

HEYMANS Dus die woorden van u, oktober vorig jaar, van dan moet een ander land het overnemen die zijn niet in beton gegoten?

RUTTE Nogmaals we gaan altijd kijken ruim voor afloop van een missie waar we staan, welke doelstellingen we gerealiseerd hebben, wat we nog willen realiseren en zo'n gesprek moet je natuurlijk altijd zo open mogelijk ingaan.

VRAAG (Onverstaanbaar, red.)

RUTTE Ja, die hele discussie rondom Griekenland heeft natuurlijk steeds twee aspecten gehad, namelijk deze wat bijzondere ontwikkelingen aan de ene kant. Vaak ontstaande bepaalde leden van de Griekse regering en aan de andere kant de serieuze gesprekken die plaatsvinden met de Europese Centrale Bank, het IMF en de EC en ik ben geneigd vooral in het tweede geinteresseerd te zijn en in het eerste maar een beetje als een beetje voorbij te laten trekken.

HEYMANS Zij zijn afhankelijk van ons, er moet weer een noodpakket komen 5 juni, en dan blijkt het een soort studentikoze grap eigenlijk. Misschien komen die tapes wel naar buiten.

RUTTE Nou, we hebben in de afgelopen maanden meer momenten gehad dat bepaalde leden van de Griekse regering bijzondere vormen van humor en overtuigingstechnieken tentoonspreiden. Mijn neiging is nogmaals steeds geweest om vooral te richten op de serieuze gesprekken die gaande zijn en te stimuleren dat die tot verstandige conclusies leiden van de Griekse regering met drie Trojka of mag ik zeggen voormalig genoemde Trojka, maar nog steeds als Trojka functionerende instituties.

HEYMANS Neemt u dat die minister van financien kwalijk?

RUTTE Alles wat ik daar nou weer over zeg draagt niet bij aan mijn overtuiging aan een succes op dat tweede spoor, namelijk een goede conclusie voor de gesprekken die de Trojka partijen voeren.

MIKKERS Is de constructie zoals die we afgelopen jaren kennen met de C3 officieus of officieel ten einde?

RUTTE Kijk, dat is niet mijn indruk. Wat wel zo is is dat de situatie verandert omdat je geen politieke, niet politiek briljant gerecipieerd hoeft te zijn om in te schatten dat de kans dat die samenwerkende partijen weer kan rekenen op een meerderheid in de EK. Dat die eerder kleiner is geworden, dan groter is geworden. De cassaties zijn dat deze combinatie op 36 of 37 zetels uitkomt dus in die zin is er iets veranderd. Tegelijkertijd is het zo dat de PvdA en de VVD in het belang van het herstelbeleid voor Nederland en in het belang van een verstandig bestuur van het land ervoor gekozen hebben om samenwerking te zoeken met andere partijen. Dat heeft geleid tot meerjarige afspraken. En PvdA en VVD zijn ook loyaal aan die meerjarige afspraken dus wij zullen als dat niet gedrieen kan, als ze niet als Trojka willen komen, apart willen komen ook goed. Wij zullen van onze kant in ieder geval steeds beschikbaar zijn om de afspraken die meerjarig gemaakt zijn om die ook netjes na te komen.

MIKKERS Nu was er afgelopen donderdag eigenlijk een overleg gepland met de drie bij minister Dijsselbloem, dat ging niet door. Hoe gaat hij dan verder werken?

RUTTE Ik lees dat zo dat ook de drie partijen hebben vastgesteld dat die situatie er was voor 26 mei aanstaande anders is dan na 26 mei aanstaande in termen van die meerderheid. Voor mij geldt: en dat weten ze ook van mij dat dat slechts een feit is en niet het feit. Het feit is voor mij dat er afspraken zijn gemaakt met deze drie partijen. Die hebben in de afgelopen jaren geleid tot steun voor het kabinetsbeleid en het door de Kamer brengen van het grootste, in omvang het grootste hervormingspakket sinds de oorlog, waarvan we nu ook stap voor stap de economische effecten en macro-economische en micro-economische effecten beginnen te zien in alle opzichten. En wij zijn loyaal aan die afspraken.

MIKKERS Ik probeer u te begrijpen, maar betekent dit dat het kabinet eigenlijk weer terug is bij af, waar het was aan het begin van de kabinetsperiode?

RUTTE Nou ja, het kabinet heeft een meerderheid in de TK en geen meerderheid in de EK. Daar staat tegenover dat het mijn overtuiging is dat zeker ook nu het herstelbeleid zichtbaar wordt er ook ruimte komt om waarschijnlijk enige vorm van lastenverlichting te laten zien en een miljoenennota voor 2016 waar ook ruimte komt voor een aantal, ook breed in de Kamer levende gewenst terreinen te komen tot extra investeringen. Die ruimte die er waarschijnlijk ook zal zijn in de begroting voor 2016 is mijn overtuiging dat naarmate wij er in slagen om daar ook op een verstandige manier invulling aan te geven het mogelijk moet zijn om tot parlementaire meerderheden te komen. Wat altijd iets eenvoudiger is, niet makkelijk, maar toch laten we zeggen iets doenbaarder dan wanneer je steun moet krijgen voor omvangrijke bezuiniging en hervormingspakketten. We zitten nu in een andere fase dus mijn gevoel ik dat het mogelijk moet zijn om tot die meerderheden te komen waarbij wij steeds als vertrekpunt kiezen deze drie partijen en dan is het aan de drie partijen of ze mee doen. Wat ze hebben gemeld is: we komen niet gedrieen langs, we zijn wel bereid individueel met onze woordvoerders financien te spreken met de minister van financien. Ook goed, in ieder geval zullen wij zeer oplettend luisteren naar hun opvattingen.

MIKKERS Maar gokt u dan op een vast samenwerkingsverband of telkens wisselende meerderheden?

RUTTE Ik heb geleerd in dit vak dat je op allerlei dingen kunt rekenen, maar dat het tegelijkertijd verstandig is om eens even te kijken hoe zaken zich ontwikkelen. En in ieder geval zijn er partijen die bereid zijn om in hele moeilijke tijden medeverantwoordelijkheid te nemen. Voor de PvdA en de VVD geldt dat het herstel van Nederland nog lang niet klaar is. Ik heb al gewezen op de nog veel te hoge werkloosheidcijfers. Dus wij zullen doorgaan t/m maart 2017 met verantwoordelijkheid nemen voor het herstelbeleid en waar nodig ook met voorstellen te komen en zoeken naar breed draagvlak.