Rinnooy Kan: sterke lokale democratie heeft financiele keuzevrijheid..
Den Haag, 3 juni 2015
Aanbevelingen Commissie Financiele ruimte voor gemeenten
Om gemeenten en hun inwoners meer financiele keuzevrijheid te geven en zo de lokale democratie te versterken, moeten gemeenten meer ruimte krijgen om lokaal belastingen te heffen en moeten investeringen meer gaan lonen. Ook zijn aanpassingen in het gemeentefonds nodig. Dat stelt de Commissie
Financiele ruimte voor gemeenten onder leiding van Alexander Rinnooy Kan in het vandaag gepresenteerde rapport Bepalen betekent betalen. De commissie doet dertien aanbevelingen om de financiele keuzevrijheid te vergroten.
Belastingen
De commissie pleit voor verbreding van de OZB en invoering van een ingezetenenbelasting. De rijksbelasting moet gelijktijdig omlaag, zodat de totale lasten voor inwoners niet stijgen. Ook kunnen kleinere belastingen, zoals de reclamebelasting, de forensenbelasting en de hondenbelasting worden
afgeschaft. De commissie sluit hiermee aan bij eerdere adviezen van onder meer de Rfv en het CPB.
Investeringen belonen
De commissie vindt verder dat gemeenten en hun inwoners meer profijt moeten hebben van succesvolle investeringen in bijvoorbeeld winkelgebieden of bedrijventerreinen. Nu is het nog zo dat waardestijging van niet-woningen, zoals winkels en kantoren, automatisch leidt tot een lagere uitkering
uit het gemeentefonds. Investeringen worden daardoor feitelijk nu `afgestraft'. Deze rem op economische ontwikkeling wil de commissie wegnemen.
Nieuwe `groeivoet' sociaal domein
Het gemeentefonds wordt nu groter als de rijksuitgaven stijgen en kleiner als het Rijk minder uitgeeft. In het sociaal domein is dat een probleem. De zorgkosten stijgen structureel, met name voor ouderen, en houden geen rekening met de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Een aparte `groeivoet'
voor het sociaal domein is daarom nodig.
Onderzoek: decentralisatie verhuurderheffing en verleggen energiebelasting
Tot slot beveelt de commissie aan een aantal punten nader te onderzoeken, waaronder decentralisatie van de verhuurderheffing. Daarmee zou een prikkel ontstaan voor gemeenten en corporaties om gezamenlijk te investeren in onder meer betaalbare woningen. Ook het verleggen van een deel van de
opbrengsten uit de energiebelasting vindt de commissie het onderzoeken waard, omdat gemeenten een belangrijke rol hebben bij energiebesparing bij individuele burgers.
Reactie VNG-bestuur
De commissie is ingesteld door de VNG. "De adviezen van de commissie zijn concreet en waardevol en komen op een goed moment gezien de plannen van het kabinet voor een belastingherziening", aldus Staf Depla in een eerste reactie namens het VNG-bestuur. "Daarnaast laten de aanbevelingen over
investeringsruimte, het gemeentefonds en het verleggen van geldstromen zien waar nog meer mogelijkheden liggen voor gezonde financiele verhoudingen en een sterke lokale democratie. Het rapport biedt mooie punten om op korte termijn verder uit te werken. Wij willen de aanbevelingen over de
belastingen beoordelen in samenhang met de voorstellen die het kabinet op dit punt zal doen."
De VNG bespreekt de aanbevelingen met de leden en zal de uitkomsten daarvan gebruiken in overleggen met het Rijk.