Niets gedaan, toch gestraft: Schending rechten kinderen van gevangenen

Op een willekeurige dag in Nederland hebben 25.000 kinderen een vader of moeder die in de gevangenis zit. Exodus vraagt aandacht voor de rechten van deze kinderen op vrijdag 12 juni met de actiedag 'Ook ik word gestraft'. Dit omdat hun rechten onder druk staan en onderzoek uitwijst dat deze kinderen een grotere kans hebben later zelf in de criminaliteit te raken.

Exodus staat hierin niet alleen, de Europese koepelorganisatie Children of Prisoners Europe (COPE) en Humanitas delen deze zorg. Op Europees niveau is de maand juni uitgeroepen tot maand van het kind van de gevangene.

Actiedag 12 juni

De actiedag dient om de problematiek van deze kinderen op de kaart te zetten. Tweede Kamerlid Marith Rebel krijgt van Exodus een verlanglijst overhandigd van kinderen van gevangenen met urgente zaken die geregeld moeten worden om hun rechten tijdens de detentie van (een van) de ouders te beschermen.

Kinderombudsman Marc Dullaert gaat deze dag in gesprek met de kinderen van (ex-)gevangenen. Hij steunt het initiatief van Exodus om de rechten van deze groep kinderen onder de aandacht te brengen en is van plan om het onderwerp verder te agenderen.

De Kinderombudsman: "Ik kijk bijvoorbeeld met interesse naar de intentieverklaringen zoals die recent in andere Europese landen werden opgesteld, in samenwerking met het ministerie van Veiligheid en Justitie en lokale belangenorganisaties van kinderen van gedetineerden".

De rechten die onder druk staan zijn de volgende: het recht op veiligheid, recht op contact met beide ouders, recht op zorg en bescherming, recht op bescherming tegen discriminatie, het recht op informatie, het recht op hun mening.

Bescherming van kinderrechten

De boodschap van Exodus op 12 juni is als volgt: Dat een verdachte kinderen heeft, is geen reden om niet te straffen. Echter, basale burgerrechten zoals genoemd kunnen het kind van de verdachte/gedetineerde niet worden ontnomen. De straf wordt opgelegd aan de ouder, niet aan het kind. Dus moet

alles gedaan worden om te voorkomen dat de detentie een onoverkomelijke wig drijft tussen ouder en kind.

Om de rechten van de kinderen te beschermen is op een drietal gebieden een aantal maatregelen nodig, waarbij het van belang is dat de wensen van de kinderen leidend zijn, namelijk:

- School: voorkom dat kinderen van gevangenen in een sociaal isolement terechtkomen door leraren middelen in handen te geven met de problematiek om te gaan;

- Ouder-kindcontact: voorkom dat ouders en kinderen van elkaar vervreemden doordat ze geen of te weinig contact met elkaar hebben;

- Instanties: Voorkom dat het handelen van politie, justitie, rechters, huis van bewaring de betrokken kinderen onbedoeld traumatiseren in het justitiele proces van de ouders.

In juni vragen verschillende organisaties aandacht voor de problematiek van deze kinderen. Humanitas startte in 2012 het project 'Wie let er op de kleintjes'. Gedurende de looptijd van dit project hebben de Universiteit Utrecht en het Verwey-Jonker Instituut onderzoek gedaan naar de mogelijkheden en grenzen van het project. Op 16 juni organiseert Humanitas de werkconferentie 'Hoe ondersteunen we kinderen van gedetineerde ouders'. Tijdens dit congres deelt Humanitas met de deelnemers de ervaringen uit de praktijk en de bevindingen uit twee wetenschappelijke onderzoeken.