Hormoonverstoorders
10.06.2015
Vanavond zendt NPO 2 een aflevering van ZEMBLA uit over hormoonverstorende stoffen. Deze chemische stoffen zijn in staat het hormonale systeem van mensen of dieren te ontregelen. Dagelijks worden miljoenen mensen hieraan blootgesteld. De stoffen zitten in tal van bestrijdingsmiddelen,
cosmetica en voedselverpakkingsmaterialen. Hormoonverstorende stoffen zijn vooral gevaarlijk voor ongeboren baby's en jonge kinderen, omdat ze permanente schade kunnen veroorzaken tijdens hun ontwikkeling. Later kunnen deze chemische stoffen vruchtbaarheidsproblemen, zaadbalkanker, borstkanker
en obesitas veroorzaken. Blootstelling aan deze stoffen kost de Nederlandse samenleving zo EUR5,8 miljard per jaar. Wetenschappers roepen de politiek op eindelijk maatregelen te nemen om de volksgezondheid te beschermen. Iets waar ook Wemos al lange tijd voor pleit.
In 2013 publiceerden de WHO en UNEP het rapport `State of the science of endocrine disrupting chemicals', waarin hormoonverstorende stoffen een mondiale bedreiging voor de volksgezondheid worden genoemd. Er zijn ongeveer 800 stoffen waarvan wordt aangenomen dat ze een hormoonverstorende
werking hebben. Bisphenol-A (BPA), parabenen en ftalaten zijn veelgenoemde voorbeelden. Ze zitten in onze dagelijkse producten zoals plastic verpakkingsmateriaal, bespoten groente en fruit, blik of cosmetica.
Ziektekosten
Onder leiding van de Amerikaanse kinderarts L. Trasande hebben internationale wetenschappers en artsen onderzocht welk aandeel hormoonverstorende stoffen zoals BPA, bepaalde pesticides, weekmakers en vlamvertragers hebben in het ontstaan van ziektes. Volgens Trasande is er in Nederland per
jaar sprake van 280 extra gevallen van zaadbalkanker door blootstelling aan vlamvertragers, schrijft hij 7000 sterfgevallen van mannen tussen 55-64 jarige toe aan weekmakers en worden 1500 gevallen van obesitas bij kinderen in verband gebracht met de blootstelling aan BPA. Op basis van deze
gegevens hebben de wetenschappers schattingen gemaakt hoe hoog de kosten zijn voor de behandeling van deze aandoeningen en de inkomstenderving voor de samenleving. In februari 2015 berekende Trasande al dat de Europese Unie per jaar EUR 157 miljard aan zorgkosten en inkomstenderving kwijt is
door blootstelling aan hormoonverstorende stoffen. De berekeningen zijn een tegenoffensief van bezorgde wetenschappers vanwege het uitblijven van Europese wetgeving over deze stoffen.
Regelgeving
Al jaren is de Europese Commissie bezig om criteria te ontwikkelen waarmee hormoonverstorende stoffen gedefinieerd en uiteindelijk gereguleerd kunnen worden. Eind 2013 zou de Europese commissie met criteria komen, maar de lobby van de industrie heeft het proces weten te vertragen. De
Nederlandse overheid wacht op de nieuwe wetgeving uit Brussel en heeft dus nog geen maatregelen genomen om hormoonverstorende stoffen te reguleren.
Andere landen hebben al wel maatregelen genomen. Naar aanleiding van de toename van hormoongerelateerde kankers, zoals borst- en zaadbalkanker, heeft de Franse regering in 2014 een nationaal plan in werking gesteld. Dit nationaal plan omvat onder andere een verbod op BPA in
voedselcontactmaterialen in Frankrijk, meer onderzoek en voorlichting over de risico's van blootstelling aan hormoonverstorende stoffen. Denemarken stelde in de jaren `90 al een nationaal plan in, waarin kennisopbouw en voorlichting aan zwangere vrouwen over de risico's van hormoonverstorende
stoffen centraal staan.
Nederland heeft de Europese Commissie opgeroepen om meer maatregelen te treffen tegen hormoonverstorende stoffen. Vanwege de trage reactie van de Europese Commissie en de grote risico's voor de volksgezondheid pleit Wemos er echter voor dat de Nederlandse overheid zwangere vrouwen voorlicht
over de risico's van hormoonverstorende stoffen. Daarnaast willen we dat Nederland zelf stappen neemt om deze stoffen in voedselverpakkingsmaterialen te vervangen.
Extra dreiging
Adequate maatregelen vanuit de EU om schadelijke stoffen terug te dringen, vereisen onder andere prioriteit voor volksgezondheid in internationale handelsverdragen, waaronder het vrijhandelsverdrag tussen de EU en de Verenigde Staten (VS), het Transatlantic Trade and Investment Partnership
(TTIP). TTIP zal kunnen resulteren in afzwakking van huidige en toekomstige regelgeving voor de bescherming van gezondheid. Er is een risico dat dit ook regelgeving op het gebied van schadelijke stoffen betreft. Zo heeft de Amerikaanse chemische industrie al aangegeven dat nieuwe Europese
wetgeving op hormoonverstorende stoffen de handel zal belemmeren. Wij vinden dat gezondheidsbelangen te allen tijde moeten prevaleren boven economische belangen! Wemos wijst de Nederlandse en Europese overheid daarom op de schadelijke gevolgen van TTIP voor de volksgezondheid. Wij willen dat
de EU hormoonverstorende stoffen uitbant en dat Nederland tot die tijd net als Frankrijk en Denemarken aanvullende maatregelen treft.
Kijk vanavond om 20:25 naar ZEMBLA op NPO 2, of kijk het terug.
Lees ook het persbericht van Wemos collega Annelies den Boer naar aanleiding van Wereldgezondheidsdag.