Rechter mag asielbeoordeling IND kritischer toetsen (10-06-15)
Rechtbankgebouw_den_bosch-thumb
'Positieve overtuigingskracht' vervangen door 'integrale geloofwaardigheidsbeoordeling'
Als gevolg van het opnemen van de Europese Procedurerichtlijn in Nederlandse wetgeving wordt het mogelijk dat rechters de beoordeling door de IND van asielaanvragen niet meer slechts marginaal maar breder toetsen.
Sinds 1 januari 2015 is er een einde gekomen aan toetsing door de rechter van een vluchtverhaal op grond van de zogenaamde `POK-toets'. Deze term betekent dat het vluchtverhaal van een asielzoeker pas geloofwaardig wordt bevonden als hiervan een 'positieve overtuigingskracht' uitgaat. In de
praktijk kwam deze manier van toetsen door de IND erop neer dat iedere (al dan niet gestelde) vaagheid, onvolledigheid of tegenstrijdigheid ertoe leidde dat het gehele asielverhaal niet meer geloofwaardig werd bevonden. Ook details uit bijvoorbeeld de reisroute werden hierin meegenomen,
waardoor dergelijke formele details ervoor konden zorgen dat een anderszins plausibele asielaanvraag werd afgewezen.
Rechtbanken mochten deze manier van toetsen door de IND slechts heel beperkt (`marginaal') beoordelen. Dit was het gevolg van de vaste jurisprudentie van de Raad van State op dit punt. Rechters mochten alleen kijken of de IND `in redelijkheid' tot haar beslissing had kunnen komen, zonder dat
inhoudelijk naar het asielverhaal gekeken kon worden. Sinds het begin van dit jaar is hier eindelijk verandering in gekomen. Op grond van Europese regelgeving (richtlijn 2013/32/EU, de Procedurerichtlijn) moet in de Nederlandse wetgeving de mogelijkheid worden opgenomen voor rechters om
asielzaken breder te toetsen. Zoals uit de aanduiding van de richtlijn blijkt is deze verplichting reeds in 2013 aangekondigd, maar wederom heeft Nederland ervoor gekozen de benodigde veranderingen pas op het allerlaatste moment door te voeren (de termijn voor het invoeren van deze nieuwe
regels loopt af op 20 juli 2015) en zo lang mogelijk vast te houden aan o.a. de beperkte toetsing van asielbeoordelingen door de rechter.
Door de implementatie van deze nieuwe regels verdwijnt het begrip `positieve overtuigingskracht' (de 'POK-toets') uit de asielpraktijk. Niet alleen moet door de IND het geheel van verklaringen integraal worden beoordeeld, maar ook krijgen rechters de mogelijkheid om deze toetsing in zijn
geheel te beoordelen, de zgn. 'integrale geloofwaardigheidsbeoordeling'. Niet langer leidt een enkele vaagheid of tegenstrijdigheid (welke al snel optreden bij het onder grote spanning en tijdsdruk ontvluchten van iemands thuisland) direct tot afwijzing; deze factoren moeten worden bezien in
het geheel van alle verklaringen en alle andere omstandigheden van het asielverhaal.
Een voorbeeld hiervan is een uitspraak van de Rechtbank Den Bosch van 13 mei 2015. In deze uitspraak maakt de rechter er een punt van dat zelfs op grond van marginale toetsing het asielverhaal van een Afghaanse vluchteling wel degelijk geloofwaardig is. In deze zaak werd de asielzoekster
tegengeworpen een vage en tegenstrijdige verklaring te hebben afgelegd. Ondanks dat de rechtbank aangeeft slechts marginaal te toetsen gaat zij wel inhoudelijk in op de verklaringen van de asielzoekster, welke de rechtbank niet `op voorhand onaannemelijk voorkomen'. Rechtsoverweging 9:
" (...) Nu de rechtbank reeds op grond van een marginale toetsing komt tot vernietiging van het bestreden besluit [nl. de afwijzing van het asielverzoek door de IND], ziet zij geen aanleiding zich uit te laten over hetgeen de vreemdeling heeft aangevoerd over de wijze waarop de rechtbank het
asielrelaas volgens Europese jurisprudentie zou behoren te toetsen."
Hiermee lijkt de rechtbank dus nu al kritischer te toetsen dan tot voor kort gebruikelijk was.
Meer informatie:
De uitspraak van de rechtbank Den Bosch van 13 mei 2015, zaaknr AWB 14/28365
Lees ook:
08-05-13 Marginale toetsing in strijd met EU- en internationaal recht
Deel