Voor duurzame innovatie is cultuuromslag nodig
Verslag Grote Expertisedag Nieuwe Media 2015
Ik ben fan
De cultuur op redacties moet zich sneller aanpassen aan vernieuwing. Die boodschap domineerde gisteren de Grote Expertisedag Nieuwe Media 2015. Zeven internationale sprekers - van NRC tot VICE - deelden in Amsterdam hun inzichten en ervaringen. Een verslag.
Door: Menno van den Bos
* Tag personen
[USEMAP]
Voor duurzame innovatie is een cultuuromslag nodig
Van een oprichter van een online start-up verwacht je niet direct een vurig betoog voor traditionele journalistiek. Maar de Franse journalist Edwy Plenel bewijst halverwege de middag het tegendeel met een verhaal over zijn website Mediapart. "Wij gebruiken moderne mogelijkheden om de traditie
van ons vak te redden. We zijn gewoon een newspaper, alleen dan zonder paper."
Mediapart begon in 2008 en heeft inmiddels ruim 100 duizend betalende leden. De opmaak is sober en er verschijnen enkel lange verhalen over stevige onderwerpen. Inderdaad: net een krant. Maar wel digitaal en online, inclusief een community aan meedenkende en -schrijvende leden. Mediapart
ontzenuwt daarmee de vaak veronderstelde link tussen innovatie en kwaliteitsverlies. En dat lijkt indruk te maken op de ongeveer zeventig aanwezigen (met name afgevaardigden van redacties en opleidingen). Zij horen de rest van de dag namelijk vooral hoe hardnekkig vernieuwing op redacties
vanwege die veronderstelling kan zijn.
Neem het verhaal van de Amerikaanse Nikki Usher, waarmee de dag begint. Usher onderzocht vernieuwing bij The New York Times en zag dat die stukslaat op tradities en gewoontes. Print is er heilig, dus het journalistieke proces is daarop afgestemd. Zelfs voor de jongere redacteuren is de
voorpagina nog steeds het hoogst haalbare, vertelt Usher. Verjonging bij de Times is niet genoeg: voor duurzame innovatie is een cultuuromslag nodig.
Scoops bewaren
Die boodschap schijnt ook door in het verhaal van Freek Staps over de gang van zaken bij NRC. "Als we een scoop hebben, is de reflex van redacteuren om die voor de krant te bewaren. Ondanks dat de regel inmiddels is dat die eerst online gaat." Ook bij NRC is er nog veel liefde voor papier.
Staps is blij dat hij met zijn `interne start-up' NRC Q ruim baan krijgt voor innovatie, maar het lijkt erop dat hij liever de hele cultuur bij NRC ziet veranderen. "Misschien helpt het als de hoofdredactie een maand geen papieren krant krijgt", grapt hij.
Ook bij de Volkskrant is het allemaal nog wennen geblazen. Laurens Verhagen vertelt dat hij de redacties van de krant en de website meer probeert te laten samenwerken. Hij toont de zaal een screenshot van zijn inbox: een hele lijst mailwisselingen over `gestuntel' en misverstanden. Maar er zit
in elk geval schot in de zaak. Kort geleden mocht Verhagen na veel gelobby zelfs een heuse programmeur aannemen.
Bij NU.nl wordt veel achtelozer geexperimenteerd met innovatieve journalistiek, zo blijkt uit het verhaal van Jurriaan Bernson. Zo werkt NU.nl met steun van het Stimuleringsfonds momenteel aan een eigen Periscope-achtige service waarbij burgers rechtstreeks naar de site kunnen streamen.
Intieme journalistiek
De traditionele redactiecultuur komt ook terug in het verhaal van de Amerikaan Bryan Boyer. Hij is hoofd van het `visuals team' bij radiozender National Public Radio (NPR). Dat visuals juist bij NPR een kans krijgen, komt volgens Boyer doordat ze dezelfde ervaring bieden als radioreportages.
Beide vormen van journalistiek zijn intiem en `dichtbij'. Visuals zijn volgens hem dus compatible met de radiocultuur.
De dag wordt afgesloten door Sjoerd Raaijmakers, uitgever van VICE Media Benelux. Ook het succesvolle VICE - nu een multimediaal platform voor jongeren - was ooit enkel een papieren tijdschrift. Inmiddels komt 98 procent van de omzet uit de vele digitale kanalen, die veel beter passen bij de
jongerencultuur. Overigens kruipt ook bij VICE de printliefde waar het niet gaan kan. Raaijmakers: "We zullen niet gauw stoppen met het blad, ook al zou het verlies gaan maken."
Publiek
Behalve `cultuur' viel ook vaak het woord `publiek'. Een leidend principe bij deze sprekers is dat het uiteindelijk gaat om de lezers/kijkers. Ook in dat opzicht springt Mediapart er weer uit. Mediapart slaagt als kwaliteits-'krant' door leden te bedienen op het platform dat zij het fijnst
vinden - en niet dat journalisten zelf het fijnst vinden. Het besef dat vooruitgang uiteindelijk helpt bij het vervullen van de publieke taak, kan op redacties waarschijnlijk veel weerstand overwinnen.
Lees ook
* Nikki Usher optimistisch over toekomst nieuwsjournalistiek
Bijdragen
[IMG]Pieter Rebel