Drooggevallen vispassage Snelle Loop gemeenten Gemert-Bakel.jpg


16 juli 2015 De regenval van afgelopen dagen was erg welkom voor landbouw en natuur, maar vanuit droogteproblematiek een druppel op een gloeiende plaat. Steeds meer waterlopen zoals sloten vallen droog, er is een toenemend neerslagtekort en de grondwaterstanden dalen verder. Medewerkers houden
de situatie nauwlettend in de gaten en waterschap Aa en Maas onderzoekt aanvullende maatregelen.
Drooggevallen vispassage Snelle Loop gemeenten Gemert-Bakel.jpg Een drooggevallen vispassage in de Snelle Loop, gemeente Gemert-Bakel

Dijkgraaf Lambert Verheijen: "Het wordt opnieuw droger en warmer. Als de trend doorzet, gaat 2015 de boeken in als een van de 5% droogste jaren waarvan 1976 de kroon spande. We nemen de maatregelen die we kunnen nemen, maar kunnen vaak niet meer doen dan het aangevoerde Maaswater zo goed
mogelijk verdelen voor landbouw en natuur. Alleen langdurige regenval kan de dalende grondwaterstanden stoppen."

Water rioolwaterzuivering ingezet
Een van de maatregelen die het waterschap achter de hand heeft, is het inzetten van het gezuiverde afvalwater van de rioolwaterzuiveringsinstallatie Dinther. Verheijen: "Medewerkers kunnen dit water via de Leijgraaf omleiden richting de Wambergse Beek te Berlicum. Hier is het erg droog is en
er zitten veel intensieve landbouwbedrijven. Vanwege de beperkte regenval kan deze maatregel voorlopig nog even worden uitgesteld".

Zandgronden
De droogte is het grootst in de regio's Deurne, Gemert-Bakel en Boekel (hoger gelegen zandgronden) en in het oosten van het beheergebied (van Uden tot Boxmeer). In de lager gelegen polderregio Oss, 's-Hertogenbosch en Waalwijk staat het meeste water in de sloten. Maar ook hier begint de
droogte nu zichtbaarder te worden.

Het waterschap blijft controleren op handhaving van het verbod om te beregenen met oppervlaktewater. Medewerkers voeren controles uit vanaf de grond en vanuit de lucht. Afgelopen week is opnieuw een proces verbaal opgemaakt, overtreders krijgen een boete.

`Fine tunen'
Aa en Maas heeft steeds meer moeite om de steeds mindere hoeveelheid aanvoerwater te verdelen. Medewerkers moeten keuzes maken en `fine tunen'. Alle circa 1700 stuwen van het waterschap staan hoog. Stuwen in de regio Deurne (droogste regio) staan zelfs hoger dan het zomerpeil om water zo goed
en lang mogelijk vast te houden en te kunnen sturen richting de `haarvaten' van het systeem. De sloten die het water aanvoeren vanuit de Noordervaart worden continu gemaaid om de doorstroming te optimaliseren.

Maatregelen
Eerder zette het waterschap zandwinplas Hoogdonk (gemeente Deurne) in om water tijdelijk op te slaan. Maar door de lage hoeveelheid aanvoerwater en de hoge verdamping gaat het vullen mondjesmaat. Waar mogelijk worden aanvoersloten extra gemaaid, het waterschap houdt hier rekening met flora en
fauna. Meer dan het verdelen van het aangevoerde Maaswater, kan het waterschap vaak niet doen.

Grondwaterstanden aanvullen
Verheijen: "We verwachten steeds vaker langdurige en droge perioden. Dit bevestigt de indruk van klimaatverandering. En hoewel het nu in tijd ver weg lijkt, onderstreept ook deze droogte de noodzaak om in het najaar en winter tijdens natte perioden de grondwatervoorraden zo goed mogelijk aan
te vullen. Wanneer dit niet lukt, kan het gebeuren dat het waterschap op 1 april voor bepaalde regio's een verbod afkondigt voor het beregenen van grasland met grondwater. Dit om te voorkomen dat de grondwatervooraad in de zomer letterlijk raakt uitgeput. Nu mag er wel met grondwater worden
beregend, in het grootste deel van Noordoost-Brabant niet met oppervlaktewater".

Waterkwaliteit
Medewerkers zijn alert op blauwalg en botulisme, afgelopen week zijn weer meer gevallen van blauwalg gesignaleerd. Hengelsportverenigingen zijn gevraagd een oogje mee in het zeil te houden om vissterfte te voorkomen. Meer informatie over de bacterie `blauwalg' en het fenomeen blauwalgenbloei
is te vinden op de website van het waterschap bij veel gestelde vragen.

Aanvullende achtergrondinformatie:

Zwem alleen in officieel zwemwater!
Met opnieuw mooi weer in het vooruitzicht verwacht het waterschap een toename van het aantal gevallen blauwalg en botulisme. Door lage waterpeilen en hoge temperaturen warmt het water snel op en neemt de concentratie van opgeloste stoffen en bacterien toe. Botulisme en blauwalg kunnen dan
voorkomen. Het waterschap adviseert inwoners alleen verkoeling te zoeken in officieel zwemwater! De waterschappen controleren daar de waterkwaliteit in opdracht van de provincie Noord-Brabant. Actuele informatie is te vinden op www.zwemwater.nl en op de website van de provincie
www.brabant.nl/zwemwater.

Klimaatadaptatie: tegel eruit, plant erin
Lambert Verheijen: "Vanwege klimaatverandering zien we in Nederland steeds vaker perioden van extreme en lange droogte. Maar ook perioden van zeer hevige regenval en enorme piekbuien. Gemeenten, bedrijven, agrarische ondernemingen en de waterschappen moeten daarom anders met water omgaan.
Alleen samen kunnen we knelpunten aanpakken, ook in het stedelijke gebied".

Maar iedereen kan zijn steentje bijdragen: een praktische tip tegen hittestress is: `tegel eruit, plant erin'. Groen zorgt voor verkoeling en door minder tegels en bestrating kan regenwater de grond infiltreren. Zo vult het de grondwaterstand aan, waardoor in droge tijden minder gesproeid
hoeft te worden. Bovendien stroomt bij een hevige regenbui nu 90% van het schone regenwater onnodig via het riool naar de rioolwaterzuiveringen van het waterschap. Dat kost rioolcapaciteit en het verpompen kost geld. Meer informatie over wat inwoners zelf kunnen doen, is onder andere te vinden
op http://www.landvancuijk.nl/klimaat/

Vissterfte mogelijk
Warm water heeft een lager zuurstofgehalte wat kan leiden tot zuurstoftekort en mogelijk vissterfte. Waterschap Aa en Maas heeft daarom aan hengelsportverenigingen gevraagd om een oogje mee in het zeil te houden in de ruim 2900 kilometer aan waterlopen. Waar mogelijk, kunnen zij vissen
verplaatsen naar locaties met hogere waterstanden. Medewerkers van het waterschap zullen dode vissen zo snel mogelijk verwijderen.

Geen eenden voeren
In het geval van botulisme of blauwalg plaatsen gemeenten waarschuwingsborden: alle contact met water wordt ten strengste afgeraden en dat geldt ook voor honden. Aan dierenliefhebbers wordt gevraagd om geen eenden te voeren. Resten brood maar ook uitwerpselen zorgen voor een slechtere
waterkwaliteit. Aan sportvissers wordt om dezelfde reden gevraagd om zo min mogelijk lokvoer te gebruiken.