Eerste LIFT premies toegekend uit Fonds NCI


24 september 2015

Uit het Fonds Nieuwe Chemische Innovaties (NCI) zijn zes LIFT premies toegekend aan universitaire onderzoekers. NWO Chemische Wetenschappen draagt 1,25 miljoen euro bij aan de verschillende projecten en het bedrijfsleven in totaal 0,41 miljoen euro. LIFT is een nieuwe publiek private
samenwerkingsvorm die dit jaar is geintroduceerd. In een LIFT-project werken minstens een bedrijf en een kennisinstelling samen aan chemisch onderzoek.

Overzicht van de toegekende projecten (alfabetisch):

Met nieuwe antilichamen grip op ongrijpbare signalen
Dr. Fred van Leeuwen (NKI), prof. dr. Huib Ovaa (NKI) en UbiQ Bio BV
Ubiquitine is een signaaleiwit dat aan tal van andere eiwitten in de cel gekoppeld kan worden. Dit resulteert in een scala aan signalen voor een varieteit aan functies waaronder eiwitafbraak, eiwitbinding, DNA-reparatie en regulatie van genen. Het is van belang ubiquitine modificaties in de
cel apart zichtbaar te kunnen maken met behulp van specifieke antilichamen. Die antilichamen zijn echter niet zo gemakkelijk te maken omdat ubiquitine een complex en groot molecuul is. Het NKI en UbiQ werken samen om met nieuwe chemische methoden antilichamen te maken tegen ubiquitine op
eiwitten, die betrokken zijn bij kanker. Het doel is een krachtig protocol te ontwikkelen voor het maken van antilichamen tegen ieder gewenst geuebiquityleerd eiwit.

Polyfarmacologie: de sleutel tot verbeterde anti-histaminica
Prof. dr. Rob Leurs (VU) en Griffin discoveries BV
Antihistaminica worden al tientallen jaren ingezet om een breed scala aan allergieen met wisselend succes te behandelen. Deze antihistaminica zijn selectief voor slechts een van de vier subtype histamine receptoren (H1R). In dit project wordt een radicaal nieuwe benadering voorgesteld om deze
ziekten te behandelen. Gelijktijdige blokkade van meerdere histamine receptorsubtypen (de H1R en de H4R) door een enkel molecuul zal naast een anti-allergische werking ook een ontstekingsremmende werking geven en zorgen voor een sterk verbeterd therapeutisch resultaat bij de behandeling van
allergisch eczeem, jeuk en hooikoorts. Griffin Discoveries en de VUA combineren in dit project hun unieke expertise op het gebied van histamine receptoren om deze zogeheten "derde generatie anti-histaminica" te ontdekken.

Een moleculaire kralenketting rijgen met katalyse
Prof. dr. Jan van Maarseveen (UvA) en Enzypep BV
Eiwitten zijn biopolymeren opgebouwd uit aminozuren. Het aaneenrijgen van aminozuren geschiedt momenteel met grote hoeveelheden koppelingsreagentia. Dit levert veel afval op. Peptiden (dat zijn kleine eiwitten) zijn belangrijke moleculen waarvan sommige gebruikt worden als medicijn tegen
kanker. De synthetische bereiding van peptiden is inefficient omdat allerhande trucs nodig zijn om te zorgen dat de exacte ruimtelijke vorm van het molecuul gehandhaafd blijft. De universitaire en industriele onderzoekers gaan een geheel nieuwe methode ontwikkelen die de synthese van peptiden
vereenvoudigt. Dit zal vooral de efficientie van peptidesynthese op industriele schaal verhogen. Dit is gunstig voor het medicijnenonderzoek maar zal uiteindelijk ook bijdragen aan een duurzamere bereiding en goedkopere medicijnen.

Samen zijn we sterk!
Prof. dr. Joost Reek (UvA) en InCatT BV
Dit geldt voor samenwerkingen tussen universiteiten en kleine bedrijfjes, maar ook voor de functionele groepen in enzymen, de katalysatoren in de natuur. De manier waarop gesynthetiseerde metaalcomplexen als katalysator worden gebruikt is anders dan de manier waarop enzymen werken. In de
natuur helpt een bindingsplaats nabij het actieve centrum van het enzym om de katalysatoreigenschappen te controleren. In dit project ontwikkelen de onderzoekers nieuwe strategieen om metaalcomplexen te maken die op dit principe gebaseerd zijn. Deze nieuwe katalysatoren zullen een veel hogere
activiteit en selectiviteit vertonen dan de traditionele homogene katalysatoren. Met deze nieuwe katalytische gereedschapskist gaat het consortium nieuwe, schone processen ontwikkelen voor de fijnchemische, geur- en smaakstof en farmaceutische industrie.

Micromagneetjes voor het opsporen van nanodeeltjes uit hersentumoren
Prof. dr. Raymond Schiffelers (UMCU), dr. Marike Broekman (UMCU), prof. dr. Wim Hennink (UU) en JSR Micro NV
De cellen waaruit hersentumoren bestaan snoeren voortdurend nanodeeltjes af. Een deel van deze nanodeeltjes bereikt het bloed. Door de nanodeeltjes uit het bloed te analyseren zouden we informatie kunnen krijgen over het type hersentumor, de groei van de tumor en het aanslaan van therapie,
zonder belastende operaties of scans. Daarvoor moeten de nanodeeltjes wel gezuiverd kunnen worden van alle andere bloedbestanddelen. In dit project gaan de onderzoekers samen met JSR Micro micromagneten ontwikkelen die specifiek de nanodeeltjes van hersentumoren uit bloed kunnen vangen.

Niet-vervuilende coatings gebaseerd op zwitterionische structuren
Prof. dr. Han Zuilhof (WUR), dr. ir. Maarten Smulders (WUR) en Surfix B.V.
Oppervlakken in tal van biologische toepassingen, zoals biosensoren of implantaten, hebben in hun gebruik te lijden van vervuiling door biologische componenten. Deze biofouling kan grotendeels voorkomen worden door het aanbrengen van een heel dunne, dubbelgeladen (zwitterionische) coating.
Dergelijke coatings zijn tot op heden echter moeilijk toepasbaar, vanwege hun zeer complexe vorming. In dit project introduceren de onderzoekers de cruciale elementen van zo'n coating op een heel nieuwe manier, namelijk via specifiek gemaakte structuren. Deze structuren kunnen gemakkelijk, op
een goed gedefinieerde manier worden aangebracht, zodat de toepasbaarheid van antifoulinglaagjes veel groter wordt. Daarmee kan er een aanmerkelijke kostenreductie gerealiseerd worden.

Over LIFT

LIFT (Launchpad for Innovative Future Technology) is een van de publiek-private samenwerkingsvormen die gefinancierd wordt uit het Fonds Nieuwe Chemische Innovaties (Fonds NCI) vanuit NWO Chemische Wetenschappen (CW). LIFT is bedoeld voor publiek-private samenwerking tussen ten minste een
bedrijf en ten minste een kennisinstelling, waarbij de onderzoeksvraag van het deelnemende bedrijfsleven wordt aangepakt. Een LIFT-project wordt in twee fases uitgevoerd en gefinancierd. Het hele project wordt in een keer aangevraagd en beoordeeld. In de eerste fase is de cash-bedrijfsbijdrage
lager dan in de tweede fase. De totale projectgrootte ligt tussen 150.000 euro en 300.000 euro, waarvan een kwart door het gezamenlijke bedrijfsleven betaald wordt en drie kwart door NWO. Onderwerpen over de volle breedte van de chemie komen voor financiering in aanmerking.

Bron: NWO