Oud worden zonder hart- en vaatziekten

8 oktober 2015 | NIEUWSBERICHT

Hart- en vaatziekten en diabetes zijn verouderingsziekten bij uitstek. Toch zijn deze ziekten niet onlosmakelijk verbonden met veroudering. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Bart Koopman naar een grote groep ouderen in Noord-Ghana.

We weten al veel over veroudering, en dan vooral veroudering in westerse populaties. Maar hoe worden mensen in niet-westerse samenlevingen oud? En wat kunnen wij daarvan leren? Bart Koopman onderzocht het in Noord-Ghana, een arm gebied waar de westerse manier van leven nog niet is doorgedrongen. De mensen wonen in eenvoudige hutjes en leven van de landbouw. "Tijdens twee bezoeken aan dit gebied heb ik informatie verzameld over de gezondheid van ouderen. Ik richtte me met name op hart- en vaatziekten en diabetes; aandoeningen die wij in het westen kennen als echte verouderingsziekten."

Bart Koopman deed het onderzoek samen met een lokale mensen

Knijpkracht

Nadat praktische hindernissen waren genomen (het werken met gevoelige apparatuur in warm en vochtig gebied zonder betrouwbare stroomvoorziening vraagt nogal wat voorbereiding) ging het verzamelen van de gegevens voorspoedig. Koopman: "We trokken van dorpje naar dorpje en vroegen iedereen van boven de vijftig langs te komen. We maakten hartfilmpjes, maten bloeddruk, bloedsuikergehaltes, gewicht, lengte en knijpkracht."

En wat bleek? De snelheid van veroudering van de Noord-Ghanezen is vergelijkbaar met die van westerse populaties, vertelt Koopman. "Dat zagen we bijvoorbeeld aan de knijpkracht. Die blijkt net als in westerse landen een goede maat voor de biologische leeftijd en veroudering. Maar we zagen ook grote verschillen. Hart- en vaatziekten en suikerziekte blijken in Ghana tot op hoge leeftijd zeldzaam. Risicofactoren voor deze ziektes, zoals overgewicht, een hoog cholesterol en hoge bloeddruk zijn vrijwel afwezig."

Ontstekingen

Ghanezen sterven met name aan infectieziekten. Deze hoge infectiedruk maakt waarschijnlijk dat ontstekingen bij Noord-Ghanezen vaker voorkomen. Dat is interessant, zegt Koopman. "Tegenwoordig worden ontstekingen steeds meer geassocieerd met het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Bij deze populatie zien we echter dat ontstekingsreacties op zichzelf niet voldoende zijn om deze ziekten te doen ontstaan."

Veel Ghanezen wonen in eenvoudige hutjes

Koopmans belangrijkste conclusie: het is heel goed mogelijk om oud te worden zonder hart- en vaatziekten en diabetes te krijgen. Omgeving en leefstijl hebben hier een grote invloed op, zo bevestigt zijn onderzoek. Noord-Ghanezen leven van een karig, maar gezond dieet. En omdat ze allemaal in de landbouw werken, bewegen ze veel. Moeten wij westerlingen nu allemaal op een Ghana-dieet? Koopman: "Zowel de Ghanezen als wij zouden profiteren als we het beste van beide werelden konden verenigen: een niet-westerse leefstijl in combinatie met gezondheidszorg van westerse kwaliteit."

Bart Koopman promoveert op 8 oktober 2015 op zijn proefschrift Measuring senescence in human populations bij prof. Rudi Westendorp en dr. David van Bodegom.