Minuscuul niertje gekweekt uit huidcellen

8 oktober 2015 | NIEUWSBERICHT

Onderzoekers zijn erin geslaagd om een piepklein niertje, inclusief bloedvaten te kweken uit huidcellen. "Een spectaculaire stap in de richting van een kweeknier", aldus Ton Rabelink, hoogleraar Nierziekten in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en initiator van het samenwerkingsverband waaruit deze publicatie in Nature voortkomt.

Het nu gekweekte niertje bestaat uit alle celtypen die in de nier voorkomen. Dat maakt het een bijzondere prestatie. "Nieren zijn complexe organen, onder meer door de maar liefst 15 verschillende celtypen die er in voorkomen. Er werd gedacht dat het nooit mogelijk zou zijn om deze allemaal te kweken. Maar deze horde is nu genomen. Echt een paradigmashift", aldus prof. Ton Rabelink.

Rabelink verwacht dat het nog de nodige tijd zal kosten om echte kweeknieren te maken. Maar er wordt hard aan gewerkt. "De cellen van de nu gevormde mininiertjes kun je verder uitzaaien op een driedimensonale structuur, wat we een scaffold noemen. Dat kan een uitgeklede nier zijn waaruit alle niercellen zijn verwijderd en waarvan alleen het bindweefsel en de bloedvaten over zijn", aldus Rabelink. "Zweedse onderzoekers er al in geslaagd om luchtpijpen te bekleden met nieuw weefsel. Nieren zijn wat complexer, maar stap voor stap werken we eraan. Het zou een revolutie in de geneeskunde zijn als patienten niet meer hoeven dialyseren."

iPS-cellen

De kweekte mininiertjes zijn gevormd uit huidcellen die zijn omgevormd tot iPS-cellen, een soort stamcellen die tot verschillende celtypen kunnen uitgroeien. Het LUMC werkt nauw samen met prof. Melissa Little van de University of Queensland in Australie. Zij werkte dit jaar drie maanden in het LUMC als zogenaamde Boerhaavehoogleraar. "Little werkt heeft veel ervaring met nieren, wij met iPS-cellen, aldus Christine Mummery, hoogleraar Ontwikkelingsbiologie in het LUMC. "Uit proefdieronderzoek is bekend welke chemische signalen er nodig zijn om stamcellen tot nierweefsel op te kweken. Hiervan hebben wij nu gebruik kunnen maken met dit mooie resultaat."

Het artikel Kidney organoids from human iPS cells contain multiple lineages and model human nephrogenesis is verschenen in het prestigieuze wetenschappelijk tijdschrift Nature. Vascular and Regenerative Medicine is een van de zeven profileringsgebieden van het LUMC.

Kijk ook bij: Wetenschappers kweken nier uit huidcellen (artikel Volkskrant)