in Israel / door Elise Friedmann / op 08/10/2015 om 13:39 / Tags: Hamas, PA, Tempelberg, VN, Westbank

De laatste dagen waren er, naast de golf van `lone wolf'-aanslagen in Israel, een groot aantal rellen op de Westoever. In Israel wordt Abbas - als hoofd van de PA veiligheidsdiensten - nog steeds gezien als rem op een nieuwe intifada. Maar in legerkringen vraagt men zich af hoe lang Abbas het geweld nog in de hand kan houden.

Ophitsing

Abbas heeft de laatste tijd tegenstrijdige uitspraken gedaan over het groeiende Palestijnse geweld, dat hij tracht te gebruiken om zijn politieke doelen te verwezenlijken. Al enige tijd moedigt Abbas het geweld in Jeruzalem aan door beschuldigingen dat Israel `de status quo op de Tempelberg wil veranderen' en dat `Jeruzalem verdedigd moet worden'. Hij deed uitspraken als: "Elke druppel bloed die er vergoten is in Jeruzalem is puur bloed", en: "Elke shahid (martelaar) gaat naar de hemel en elke gewonde zal worden beloond. Al-Aqsa is van ons en dat geldt ook voor de Heiligegrafkerk. Zij [Israeli's] hebben het recht niet ze te bezoedelen met hun vieze voeten. Wij zullen dat niet toestaan en zullen doen wat wij kunnen om Jeruzalem te verdedigen." Het is geen toeval dat hij daarbij sprak over heel Jeruzalem. De retoriek die het geweld aanmoedigt, komt neer op: `Al Aqsa is van ons en alleen moslims mogen er komen'. Veel van de steekpartijen vonden plaats in de Oude Stad tegen religieus ogende Joden. De daders lijken gehoor te geven aan de oproep `Al Aqsa te verdedigen', gezien onder meer de Facebookberichten van een van hen. Het geweld lijkt tot doel te hebben Israeli's (en toeristen) zo bang te maken, dat zij de Oude Stad niet meer in durven. Een paar dagen geleden probeerde Abbas door zijn speech in de VN het geweld te gebruiken om ingrijpen van de VN te forceren. Hij `waarschuwde' daarbij voor een derde intifada, hoewel hij zelf een rol speelt in het aanmoedigen daarvan. De speech van Abbas wordt ook in Palestijnse kring gezien als een mislukking en een afgang, en dat doet zijn gezag geen goed.

Hamas

Een derde intifada is echter ook gevaarlijk voor Abbas zelf, want het is niet zeker dat hij de hoeveelheid en de richting van het geweld in de hand kan houden. Het kan zich tegen hem keren. De tweede intifada had verwoestende gevolgen voor de maatschappij en economie op de Westoever, en dit sloeg een flinke deuk in het gezag en de populariteit van Abbas. Zijn regime zou een herhaling waarschijnlijk niet overleven: onlangs zeiden veel inwoners van de Westoever al bij een enquete dat Abbas moet aftreden. Hamas probeert al tijden een derde intifada te starten en het is een bedreiging voor de impopulaire Abbas, die volgens Hamas te slap is. De PA veiligheidsdiensten hebben instructies om Hamas aan te pakken overal waar het de kop opsteekt. Na het mislukte optreden van Abbas laaide woensdag het geweld op met een groot aantal `lone wolf' moordaanslagen door Palestijnen en met rellen op de Westoever. Mogelijk vreest Abbas nu zelf dat het geweld hem uit de hand loopt.

`Deescaleren'

Woensdagavond doorbrak Abbas, die al die tijd niets van het geweld had veroordeeld, na zijn `afgang' in de VN zijn stilte over het geweld. Hij verklaarde dat het geweld teruggedrongen moest worden en er volgde overleg tussen zijn veiligheidsdiensten en hun Israelische tegenhangers. Voor zover bekend was dat de eerste maal sinds de recente geweldsopleving. Het was ook de eerste maal dat Abbas aandrong op deescalatie.

Het is zeer de vraag of dit niet te weinig, te laat is om te voorkomen dat een derde intifada een feit wordt. Volgens sommigen is dat al het geval.

Foto: Abbas haalde vrijgelaten Palestijnse gevangenen in als helden.