Kamer wil sterkere regionale omroepen

09 oktober 2015

In een nachtelijk Kamerdebat over wijziging van de Mediawet werd het belang van een goede regionale nieuwsvoorziening breed onderschreven en hamerden CDA en ChristenUnie op culturele eigenheid en verbondenheid met provincies. De Tweede Kamer behandelde de eerste fase van de voorstellen die over de regionale omroepen gaan. In deze eerste fase werden al diverse moties over de regionale omroepen ingediend. De Kamer wenst nadere uitwerking op onderdelen als de inrichting van de Raad van Toezicht van de Regionale Publieke Omroep (RPO), en een wettelijke basis voor regionale verankering van verzorgingsgebied en de doorgifte. Komend voorjaar volgt een nader uitgewerkt wetsvoorstel over de positie van de regionale omroepen. Het IPO pleit voor meer garanties in wet- en regelgeving voor regionale binding.

Er was in het debat alom waardering voor de samenwerking van de regionale omroepen in een nieuwe landelijke organisatie, met op het niveau van provincies onafhankelijke redacties. De vorming van de nieuwe stichting RPO is noodzakelijk om in een concessiebeleidsplan de gewenste efficiency te bereiken voor de per 2017 ingeboekte bezuiniging van 17 miljoen euro. Over die door de RPO te realiseren bezuiniging maakt de Kamer zich zorgen: er is nu al sprake van verschraling van het regionale media-aanbod. Daarom vraagt GroenLinks per motie om af te zien van de bezuiniging van 17 miljoen op de regionale omroepen als blijkt dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van de programmering.

De noodzaak tot het terugdringen van verschraling van de regionale journalistiek wordt door SP, GroenLinks, Christen Unie en CDA bezien met speciale aandacht voor dunbevolkte provincies als Zeeland, Fryslan en Drenthe. In kleine provincies staat de publieke taak van de regionale omroep het meeste onder druk, zo erkende de Kamer. Om die reden zou in nadere uitwerking van de wet geborgd moeten worden dat overal redactionele ruimte is voor regionale eigenheid en cultuur en controle op de provinciale en lokale politiek. De mogelijkheden die het Stimuleringsfonds Journalistiek sinds kort biedt voor het stimuleren van regionale journalistiek lijken in dit licht onvoldoende. Het fonds heeft hiervoor in komende vier jaar 1,8 miljoen euro beschikbaar.

Ook is er bezorgdheid over de verdergaande centralisering van het regionale omroepbestel. Kees Verhoeven (D66) steunde Pieter Heerma (CDA) in zijn standpunt dat provincies als democratische vertegenwoordiging het niveau zijn voor regionale omroepen. Het CDA vindt dat provincies een eigen omroep moeten hebben. Zij vindt dat die verbondenheid van de regionale omroepen met de provincies niet elke concessieperiode ter discussie moet staan. De staatssecretaris wil meer flexibiliteit om de omroepen op een ander schaalniveau, bijvoorbeeld de Achterhoek, te kunnen organiseren. Deze discussie leidde tot een motie van CDA en Christen Unie voor de tweede fase van het wetsvoorstel om een beleidscommissies media-aanbod in te stellen met als maximale schaalniveau de provincies. De staatssecretaris kan zich daarin vinden.

Voor de Friese taal en de positie van de Friese Omroep werd extra aandacht gevraagd. CDA en Christen Unie dienden een tweede gezamenlijke motie in met daarin de oproep inhoudelijk en financieel afspraken te maken met de provincie Friesland die recht doen aan de bijzondere positie van Friese taal.

Arno Rutte (VVD) ging nog een stap verder door te vragen in de Raad van Toezicht van de RPO te borgen dat een van de leden speciale aandacht zal hebben voor de Friese taal. De provincies delen zijn argumentatie dat voorkomen moet worden dat de regionale omroepen in de RPO op afstand komen te staan van de regio. Zij pleiten er daarom voor dat provincies een bindende voordracht kunnen doen voor een lid van de Raad van Toezicht van de RPO die voldoende aandacht heeft voor de regionale binding van de RPO. Daarbij benadrukken de provincies dat dit voorstel nadrukkelijk niet de inhoud van de programmering betreft: de Raad van Toezicht heeft daarover geen zeggenschap.

De staatssecretaris zal de Kamervragen over de regionale omroepen schriftelijk beantwoorden voor het wetgevingsoverleg op 16 november.

De Tweede Kamer stemt aanstaande dinsdag 13 oktober over het wetsvoorstel, de ingediende moties en amendementen.